Συναγερμό για τη διόγκωση του αμερικανικού χρέους έχει σημάνει το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, εκτιμώντας πως με τον ρυθμό αύξησης που παρουσιάζει θα ξεπεράσει τα επίπεδα των πλέον υπερχρεωμένων κρατών της Ευρώπης, δηλαδή της Ιταλίας και της Ελλάδας, για πρώτη φορά αυτόν τον αιώνα.
Το ΔΝΤ εκτιμά πως το δημόσιο χρέος της μεγαλύτερης οικονομίας του κόσμου θα εκτιναχθεί πάνω από είκοσι ποσοστιαίες μονάδες μέχρι το τέλος της δεκαετίας, ξεπερνώντας τα προηγούμενα ρεκόρ που καταγράφηκαν μετά την πανδημία. Πρόκειται ουσιαστικά για την πιο απότομη αύξηση χρέους μεταξύ των προηγμένων οικονομιών. Ενώ οι «μεγάλοι ασθενείς» κάποτε του ευρωπαϊκού Νότου έχουν καταβάλει σημαντικές προσπάθειες για να θέσουν υπό έλεγχο τις δαπάνες τους μετά τη χρηματοπιστωτική κρίση του 2008 και την πανδημία, οι πολιτικές του προέδρου Ντόναλντ Τραμπ, που περιλαμβάνουν εκτεταμένες φορολογικές περικοπές και αυξημένες αμυντικές δαπάνες, οδηγούν σε αυξανόμενο δανεισμό.
Το ΔΝΤ προβλέπει συγκεκριμένα ότι ο λόγος χρέους προς το ΑΕΠ στις ΗΠΑ θα εκτοξευθεί από το 125% στο 143% έως το 2030. Την ίδια στιγμή, η Ιταλία αναμένεται να διατηρήσει το δικό της χρέος σταθερό σε περίπου 137%. Ακόμη πιο εντυπωσιακή είναι η περίπτωση της Ελλάδας, η οποία, έχοντας αντιμετωπίσει ένα πρωτοφανές χρέος που έφτασε το 210% του ΑΕΠ το 2020, βρίσκεται σε καλό δρόμο για να μειώσει τον λόγο χρέους προς ΑΕΠ από 146% σε 130% κατά την ίδια περίοδο.
Εως το 2030 θα φτάσει στο 143% του ΑΕΠ, ξεπερνώντας τα επί-πεδα της Ελλάδας και της Ιταλίας.
Η Ιταλία και η Ελλάδα έχουν στοχοποιηθεί εδώ και καιρό από τους οικονομολόγους για τα εύθραυστα δημόσια οικονομικά τους. Και οι δύο χώρες βρέθηκαν στο επίκεντρο της κρίσης δημόσιου χρέους της Ευρωζώνης την περίοδο 2010-2012, με την Ελλάδα να χρειάζεται διάσωση και αναδιάρθρωση υπό την επίβλεψη του ΔΝΤ και της Ε.Ε.
Ωστόσο, το δημόσιο χρέος και των δύο ευρωπαϊκών χωρών προβλέπεται να ακολουθήσει καθοδική πορεία στο τέλος της δεκαετίας, καθώς διατηρούν αυστηρό έλεγχο στα δημοσιονομικά τους ελλείμματα.
Η αντιστροφή των ρόλων, πάντως, είναι ενδεικτική των διαφορετικών δημοσιονομικών δρόμων. Η Ρώμη και η Αθήνα έχουν δεσμευτεί να διατηρήσουν πρωτογενή πλεονάσματα, συγκρατώντας τις δαπάνες. Αντίθετα, οι ΗΠΑ, εν μέσω φορολογικών ελαφρύνσεων που ωφελούν κυρίως τα μεσαία και υψηλότερα εισοδηματικά στρώματα, αναμένεται να εμφανίζουν ετήσιο δημοσιονομικό έλλειμμα άνω του 7% κάθε χρόνο μέχρι το 2030, το υψηλότερο από όλες τις πλούσιες χώρες που παρακολουθεί το Ταμείο.
Η αύξηση των κρατικών δαπανών και οι μειώσεις των ομοσπονδιακών φόρων, που συμπυκνώνονται στο περίφημο «μεγάλο, όμορφο νομοσχέδιο» του Τραμπ, έχουν αναγκάσει τον Λευκό Οίκο να βασίζεται όλο και περισσότερο στον δανεισμό για τη χρηματοδότηση των ετήσιων αναγκών. Οι πολιτικές αυτές αντιστρέφουν τις προσπάθειες της προηγούμενης κυβέρνησης Μπάιντεν για περιορισμό του ελλείμματος.
Επιπλέον, η δέσμευση του Αμερικανού προέδρου για την κατασκευή της αντιπυραυλικής ασπίδας «Χρυσός Θόλος» στο πρότυπο του ισραηλινού «Σιδηρού Θόλου» εκτιμάται ότι θα μπορούσε να κοστίσει σχεδόν 1 τρισ. δολάρια, αυξάνοντας το έλλειμμα του προϋπολογισμού κατά 7 τρισ. ετησίως μέχρι τον Ιανουάριο του 2029, όταν ο Τραμπ δηλαδή θα εγκαταλείψει τον Λευκό Οίκο. Οπως σχολιάζει ο Μαχμούντ Πραντάν, επικεφαλής παγκόσμιας μακροοικονομίας στο Amundi Investment Institute, «είναι μια συμβολική στιγμή. Οι προβλέψεις είναι ότι το χρέος των ΗΠΑ θα συνεχίσει να αυξάνεται – αυτός είναι ο αντίκτυπος των διαρκών ελλειμμάτων».
Η Ιταλία βέβαια, σημειώνουν οι αναλυτές, έχει ασθενέστερες προοπτικές ανάπτυξης και παραμένει ευάλωτη σε ξαφνικές αρνητικές μετατοπίσεις στο παγκόσμιο σκηνικό. Αγωνίζεται ωστόσο εδώ και καιρό να περιορίσει το χρέος της, με το ΔΝΤ να προβλέπει ανάπτυξη μόλις 0,5% φέτος και 0,8% το 2026. Παρ’ όλα αυτά, η κυβέρνηση της πρωθυπουργού Τζόρτζια Μελόνι έχει κερδίσει τα εύσημα από τους ξένους επενδυτές για τις προσπάθειές της να περιορίσει το έλλειμμα. Φέτος, η Ιταλία προβλέπεται να κλείσει το έτος με πρωτογενές πλεόνασμα 0,9% του ΑΕΠ, υψηλότερο από το αρχικά προβλεπόμενο 0,5%.
