Η Ελλάδα γερνάει και κάνει ότι δεν το βλέπει. Την ώρα που σε όλη την Ευρώπη οι δημόσιες δαπάνες για μακροχρόνια φροντίδα αυξάνονται σταθερά, εμείς παραμένουμε κυριολεκτικά στον πάτο. Με μόλις 26 κλίνες μακροχρόνιας φροντίδας ανά 100.000 κατοίκους, όταν ο ευρωπαϊκός μέσος όρος ξεπερνάει τις 120.
Στην Ελλάδα, η φροντίδα των ηλικιωμένων εξακολουθεί να θεωρείται «οικογενειακή υπόθεση». Μια υπόθεση που θεωρείται βεβαιότητα ότι η «αθάνατη» ελληνική οικογένεια «κάπως θα τα βολέψει», τη στιγμή που η δομή της έχει αλλάξει ριζικά. Το κράτος περιορίζεται στις συντάξεις και ούτε καν σκέφτεται τη χρηματοδότηση της καθημερινής φροντίδας. Δεν υπάρχει θεσμικό πλαίσιο, δεν υπάρχει μηχανισμός χρηματοδότησης, δεν υπάρχει καν πρόβλεψη για όλα αυτά. Υπάρχει μόνο η αυταπάτη ότι το πρόβλημα δεν μας αφορά. Στην υπόλοιπη Ευρώπη, όμως, το ζήτημα έχει λυθεί εδώ και δεκαετίες.
Η Γερμανία, από το 1995, διαθέτει υποχρεωτική ασφάλιση μακροχρόνιας φροντίδας. Ολοι οι πολίτες πληρώνουν περίπου 3% του μισθού τους και εξασφαλίζουν κάλυψη για κατ’ οίκον ή ιδρυματική φροντίδα. Το κράτος εγγυάται την πρόσβαση, αλλά κρατάει και ένα ποσοστό ιδιωτικής συμμετοχής – ώστε το σύστημα να μην καταλήγει σε νέα δημοσιονομική μαύρη τρύπα.
Στην Ελλάδα, η φροντίδα των ηλικιωμένων εξακολουθεί να θεωρείται «οικογενειακή υπόθεση».
Στην Ολλανδία, οι δαπάνες για μακροχρόνια φροντίδα φτάνουν το 4% του ΑΕΠ. Εκεί έχουν αποφασίσει να καλύπτουν σχεδόν πλήρως τον πολίτη, δίνοντας έμφαση στην κατ’ οίκον φροντίδα και αφήνοντας τα ιδρύματα ως έσχατη λύση. Ακόμη και η Αυστρία, μια πιο «σφιχτή» χώρα κοινωνικά, έχει θεσμοθετημένο πυλώνα μακροχρόνιας φροντίδας.
Κι ενώ στη Γερμανία συζητούν αν θα αυξήσουν την εισφορά κατά 0,5%, εμείς δεν συζητούμε καν αν χρειαζόμαστε εισφορά. Ή σύστημα. Ή οτιδήποτε. Το πρόβλημα, βέβαια, δεν είναι μελλοντικό. Είναι ήδη εδώ, απλώς δεν έχει εκραγεί ακόμα.
Μέχρι το 2070, σύμφωνα με τα στοιχεία της Eurostat που επεξεργάστηκε το ΙΟΒΕ, ο πληθυσμός άνω των 80 ετών στην Ελλάδα θα διπλασιαστεί. Οι ανάγκες φροντίδας θα εκτοξευθούν. Και τότε, η «οικογενειακή υπόθεση» θα γίνει εθνική κρίση. Ηδη σήμερα οι Ελληνες πληρώνουν τεράστια ποσά από την τσέπη τους, αποψιλώνοντας τις αποταμιεύσεις τους και πιέζοντας αφόρητα τα οικονομικά της οικογένειας. Το εντυπωσιακό είναι ότι όλοι αναγνωρίζουν το πρόβλημα. Το 92% του πληθυσμού ζητάει περισσότερη δημόσια δαπάνη, όχι γιατί διάβασε κάποια έκθεση, αλλά γιατί το ζει.
Αν συνεχίσουμε έτσι, η μακροχρόνια φροντίδα θα καταλήξει εκεί όπου καταλήγουν όλα στην Ελλάδα, σε έκτακτη κρατική παρέμβαση, υπό συνθήκες κρίσης. Με λίγα λόγια, θα τρέχουμε πάλι πίσω από το πρόβλημα.
