Οταν στα μέσα της εβδομάδας ανακοινώθηκε ότι τρεις ευρωπαϊκοί κολοσσοί της αεροδιαστημικής, η Airbus, η Thales και η Leonardo συσπειρώνονται για να δημιουργήσουν έναν ευρωπαϊκό πρωταθλητή, η είδηση θύμισε αρχικά τη χαλάρωση στην πολιτική της Κομισιόν και στους σκληρούς κανόνες περί ανταγωνισμού, που έχουν υπαγορεύσει σειρά παραγόντων από την πανδημία και μετά. Κι αυτό γιατί η συγχώνευση αναμένεται να εγκριθεί από την Κομισιόν και πιθανώς ταχύτατα δεδομένου ότι για την Ε.Ε. είναι πλέον ζητούμενο η δημιουργία ευρωπαϊκών πρωταθλητών. Αν και τα κίνητρα των εταιρειών ήταν πολλά και ετερόκλητα και έως ένα βαθμό σχετίζονταν με τα δικά τους προβλήματα κερδοφορίας, η συγχώνευση οφείλεται όχι τόσο στον κίνδυνο αποβιομηχάνισης της Ευρώπης, που έγινε ορατός τα τελευταία χρόνια, αλλά κυρίως στον δικαιολογημένο φόβο της γηραιάς ηπείρου ότι κινδυνεύει να χάσει μια ακόμη τεχνολογική επανάσταση. Πρωτίστως εντάσσεται στην ευρύτερη προσπάθεια της Ευρώπης να διασφαλίσει την τεχνολογική της αυτοτέλεια έναντι των δύο γιγάντων, ΗΠΑ και Κίνας, που προπορεύονται με άλματα, με ιλιγγιώδεις επενδύσεις και με απολύτως ευνοϊκές πολιτικές.
Μετά την έκθεση του Μάριο Ντράγκι για τη χαμένη ανταγωνιστικότητα της Ευρώπης, η διαπίστωση της γηραιάς ηπείρου περί του πόσο υστερεί έναντι των ΗΠΑ αλλά και έναντι της Κίνας στις νέες τεχνολογίες έχει προκαλέσει, έστω και όψιμα, ένα είδος συναγερμού. Και ο συναγερμός είναι τόσο ανάμεσα στις ευρωπαϊκές μητροπόλεις όσο και μεταξύ των ευρωπαϊκών επιχειρήσεων. Από το Παρίσι μέχρι το Λονδίνο οι αρχηγοί κρατών, αφού πρώτα αναγνώρισαν ανοικτά τον κίνδυνο να χάσουν το τρένο της τεχνολογίας, σπεύδουν τώρα να υποσχεθούν δυσθεώρητες για τα ευρωπαϊκά δεδομένα δαπάνες στα κέντρα δεδομένων και στην τεχνητή νοημοσύνη. Ενδεικτική η περίπτωση του Βρετανού πρωθυπουργού Κιρ Στάρμερ, που τον περασμένο μήνα υποσχέθηκε να δεσμεύσει περισσότερα από 35 δισ. ευρώ για δαπάνες στην τεχνητή νοημοσύνη. Παράλληλα, ευρωπαϊκές εταιρείες τεχνολογίας, όπως η μεγαλύτερη ευρωπαϊκή λογισμικού SAP και η βιομηχανία μικροεπεξεργαστών ASML, δεσμεύουν δισ. ευρώ σε νεοφυείς τεχνητής νοημοσύνης και σε υπηρεσίες σχετικές με την τεχνητή νοημοσύνη.
Η εταιρεία λογισμικού SAP και η βιομηχανία μικροεπεξεργαστών ASML δεσμεύουν δισ. ευρώ σε νεοφυείς τεχνητής νοημοσύνης.
Η ανησυχία κυρίως των πολιτικών ηγεσιών οφείλεται βασικά στο γεγονός ότι από τεχνολογικής απόψεως η Ευρώπη παραμένει σε μεγάλο βαθμό εξαρτημένη από έναν μικρό αριθμό αμερικανικών εταιρειών. Τείνουν, έτσι, να υιοθετήσουν έως ένα βαθμό τον στόχο της «τεχνολογικής εθνικής κυριαρχίας». Η ιδέα ανήκει κυρίως στον Γένσεν Χουάνγκ, επικεφαλής του αμερικανικού κολοσσού των μικροεπεξεργαστών Nvidia, αν και ο Χουάνγκ μίλησε κυρίως για «εθνική κυριαρχία στην τεχνητή νοημοσύνη». Ο ίδιος, σημειωτέον, έχει ενθαρρύνει τους Ευρωπαίους να κινηθούν, επικρίνοντας τους «αργούς ρυθμούς τους». Ο στόχος της «τεχνολογικής εθνικής κυριαρχίας» αφορά το να μπορεί κάθε χώρα της Ευρώπης να ελέγχει τα αναγκαία δεδομένα και τους αναγκαίους μικροεπεξεργαστές για να στηρίξει τις δικές της τεχνολογίες και τα δικά της κέντρα δεδομένων. Πέραν των δαπανών που υπόσχονται οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις, η ιδέα της «εθνικής τεχνολογικής κυριαρχίας» έχει εμπνεύσει πρωτοβουλίες τεχνολογικών εταιρειών, αν και ίσως κάποιες την ερμήνευσαν εντελώς κατά γράμμα: για παράδειγμα, η SAP που είναι γερμανική πολυεθνική, ανακοίνωσε τον περασμένο μήνα ότι στο πλαίσιο των προσπαθειών της για τεχνολογική εθνική κυριαρχία σκοπεύει να προσφέρει «υπηρεσίες τεχνητής νοημοσύνης που θα παράγονται στη Γερμανία για τη Γερμανία». Το εγχείρημα θα γίνει σε συνεργασία με την αμερικανική OpenAI, που στηρίζεται από τον κολοσσό της Microsoft.
Τρεις κολοσσοί της αεροδιαστημικής –Airbus, Thales και Leonardo– συσπειρώνονται για να προλάβουν το τρένο της τεχνολογικής επανάστασης.
Αυτή είναι και η γενικότερη πραγματικότητα των ευρωπαϊκών εταιρειών, που επιταχύνουν τώρα τις προσπάθειές τους και ειδικότερα στον τομέα της τεχνητής νοημοσύνης, αλλά αναγκαστικά μέσω συνεργασιών με αμερικανικές εταιρείες. Η Nebius, που έχει έδρα στο Αμστερνταμ και είναι πάροχος υπηρεσιών νέφους, υπέγραψε συμβόλαιο με τη Microsoft Corp αξίας 19 δισ. δολ. Η Black Forest Labs, γερμανική νεοφυής που παρέχει εργαλεία δημιουργίας εικόνας με τεχνητή νοημοσύνη, συνεργάζεται πλέον με την xAI του Ελον Μασκ και τη Meta Platforms. Και η Mistral άντλησε προσφάτως κεφάλαια από την ASML και άλλους επενδυτές συγκεντρώνοντας έτσι αξία 11,7 δισ. ευρώ και αποτελώντας πλέον την κορυφαία βιομηχανία της Ευρώπης σε ό,τι αφορά τη δημιουργία μοντέλων τεχνητής νοημοσύνης. Ακόμη και η νεοφυής Pigment, που παρέχει εργαλεία τεχνητής νοημοσύνης για χρήση οικονομικού σχεδιασμού και φιλοδοξεί να ανταγωνιστεί ευθέως αμερικανικά προϊόντα, βασίζεται στην αμερικανική τεχνολογία και ειδικότερα σε μοντέλα της OpenAI που υποστηρίζεται από τη Microsoft. Στην πλειονότητά τους οι ευρωπαϊκές εταιρείες δεν διανοούνται να θέσουν τόσο φιλόδοξους στόχους, όσο το να ανταγωνιστούν τις αμερικανικές. Οι επτά τεχνολογικοί κολοσσοί των ΗΠΑ –Alphabet μητρική της Google, Amazon, Apple, Meta, Microsoft, Nvidia και Tesla– είναι 20 φορές μεγαλύτερες από τις επτά μεγαλύτερες τεχνολογικές της Ευρώπης και έχουν δεκαπλάσια έσοδα.
Είστε πολύ αργοί
Ως καλεσμένος του Γάλλου προέδρου στις αρχές του καλοκαιριού, ο Γιένσεν Χουάνγκ, επικεφαλής της Nvidia, επισήμανε με κάποιο χιούμορ ότι «το πρόβλημα με εσάς τους Ευρωπαίους είναι ότι είστε πολύ αργοί, τα κάνετε όλα όπως και με τα κρασιά σας που περιμένετε να παλιώσουν πολύ για να είναι τέλεια».
41 δισ.
δολ. υποσχέθηκε ο Βρετανός πρωθυπουργός ότι θα δαπανήσει η χώρα του για επενδύσεις στην τεχνητή νοημοσύνη.
Επενδύουμε λιγότερα
Η Γερμανίδα ευρωβουλευτής Αλεξάντρα Γκις υποστηρίζει ότι η Ευρώπη πρέπει να απαλλαγεί το συντομότερο από όση περισσότερη αμερικανική τεχνολογία μπορεί, ενώ δηλώνει πεπεισμένη πως «θα κατακτήσουμε την τεχνολογική αυτονομία μας». Και προσθέτει ότι «θα φτάσουμε έως εκεί, δεν είμαστε ηλίθιοι, απλώς επενδύουμε λιγότερα».
500 δισ.
δολ. προβλέπει το σχέδιο Stargate που ανακοίνωσε ο Ντόναλντ Τραμπ μαζί με την OpenAI.
Ο αρνητικός παράγοντας
Για την Οντ Ντιράν, συνδιευθύνουσα σύμβουλο της Iliad Group, καθοριστικό αρνητικό παράγοντα που διαιωνίζει την τεχνολογική εξάρτηση της Ευρώπης αποτελεί η «πολιτική γεωγραφία της γηραιάς ηπείρου, καθώς κάθε φορά που ανοίγει μια καινούργια αγορά, θεσπίζονται νέες ρυθμίσεις και επιβάλλονται νέοι περιορισμοί».
