Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ετοιμάζει, λέει, να αυξήσει τον ειδικό φόρο στα τσιγάρα – τόσο που ένα πακέτο να φτάσει μέχρι και τα 7 ευρώ. Ετσι, για το καλό μας. Για την υγεία μας, φυσικά. Για να κόψουν το κάπνισμα όσοι καπνίζουν, να γίνουμε καλύτεροι άνθρωποι, να σώσουμε το σύστημα υγείας και γιατί όχι και την Ευρώπη. Το αν κινητροδοτεί και το λαθρεμπόριο, ελάχιστα ενδιαφέρει, γιατί πίσω από αυτή την πολιτική κρύβεται ένα ευρωπαϊκό πείραμα, που σχεδιάζεται να εξελιχθεί σε μια θεμελιώδη αλλαγή.
Η Κομισιόν θέλει να αποκτήσει ιδίους πόρους – να φορολογεί δηλαδή απευθείας. Να έχει τα δικά της έσοδα. Το λέει καθαρά. Προτείνει φόρους στις μεγάλες εταιρείες, τέλη στα μικρά δέματα του e-commerce, νέο ΦΠΑ για την «ψηφιακή εποχή».
Μέχρι τώρα, το 70%-80% των εσόδων της (παλαιότερα έφτανε το 100%) προέρχεται από εθνικές συνεισφορές. Δηλαδή κάθε χώρα πληρώνει αναλογικά με το ΑΕΠ της το μερτικό της.
Το νέο σχέδιο που αναθερμαίνεται τώρα ενόψει και του νέου πολυετούς προϋπολογισμού και προφανώς εκμεταλλεύεται τη συγκυρία των αυξημένων δασμών (καταλήγουν απευθείας στα ευρωπαϊκά ταμεία) που έφερε στην παγκόσμια οικονομία ο πρόεδρος Τραμπ, προβλέπει ότι το μεγαλύτερο μέρος των εσόδων της Ε.Ε. θα προέρχεται από ιδίους πόρους. Δασμούς στις εισαγωγές, περιβαλλοντικούς φόρους (διοξειδίου του άνθρακα) ή φόρους υγείας και τώρα συζητά για έναν ενιαίο φόρο στα καπνικά και στα προϊόντα πολυτελείας.
Πριν το ευρωπαϊκό οικοδόμημα αποκτήσει ενιαία οικονομική πολιτική. Πριν αποκτήσει τραπεζική ένωση που θα επιτρέπει να δανείζονται οι ελληνικές επιχειρήσεις με όρους αντίστοιχους των εταιρειών του Βορρά, σπεύδει να αποκτήσει φοροεισπρακτικό μηχανισμό. Αν αυτή η πολιτική προχωρήσει, τότε αλλάζει το θεμέλιο του ευρωπαϊκού οικοδομήματος. Δεν θα πληρώνει η Ελλάδα ή η Γερμανία το ποσοστό τους στον προϋπολογισμό, αλλά η ίδια η Ε.Ε. θα έχει ταμείο με δικά της φορολογικά έσοδα.
Το αποτέλεσμα θα είναι λιγότερος δημοσιονομικός έλεγχος από τα εθνικά κοινοβούλια, περισσότερη εξουσία στην Κομισιόν να χρησιμοποιεί όπως θέλει το εργαλείο των φόρων.
Για την Ελλάδα μια τέτοια εξέλιξη είναι δίκοπο μαχαίρι. Από τη μία σταθερά έσοδα και μεγαλύτερη ευρωπαϊκή ομπρέλα χρηματοδότησης σε περιόδους κρίσεων. Από την άλλη απώλεια ελέγχου σε φορολογικά εργαλεία που επηρεάζουν την ανταγωνιστικότητα και τη δομή της οικονομίας της.
Δεν ξέρω αν η Κομισιόν θα φορολογήσει τελικά τον καπνό, τα πακέτα, τις εταιρείες ή τον αέρα που αναπνέουμε. Ξέρω όμως ότι η Ευρώπη που ονειρευτήκαμε δεν ήταν μια γραφειοκρατία που «κόβει αποδείξεις».
