Στα 12,4 δισ. ευρώ ανήλθαν την τελευταία τριετία οι εισροές σε αμοιβαία κεφάλαια, που επανέρχονται στο προσκήνιο έπειτα από μακρά περίοδο αποχής των Ελλήνων μικροεπενδυτών από τις τοποθετήσεις σε επενδυτικά προϊόντα.
Η τάση αυτή πυροδοτήθηκε από τα προϊόντα προκαθορισμένης διάρκειας (target maturity) που υπόσχονταν ένα είδος άτυπης εγγύησης. Πρόκειται για επενδυτικά προϊόντα με ορίζοντα επένδυσης από 18 μήνες έως πέντε χρόνια και συγκεκριμένη ετήσια μερισματική απόδοση μεταξύ 2%-2,5% και δυνατότητα υπεραπόδοσης στη λήξη του προϊόντος.
Τα προϊόντα προκαθορισμένης διάρκειας πουλήθηκαν έντονα τα προηγούμενα τρία τέσσερα χρόνια, καθώς αποτέλεσαν ασφαλή επιλογή σε περιβάλλον υψηλών επιτοκίων, ανοίγοντας τον δρόμο στο ελληνικό κοινό να επανασυστηθεί με τα αμοιβαία κεφάλαια. Εχοντας πλέον «εκπαιδεύσει» τους πελάτες σε σχετικά καλύτερες αποδόσεις από αυτές των προθεσμιακών καταθέσεων, οι τράπεζες αξιοποιούν την «κληρονομιά» των target maturity και κάνουν το επόμενο βήμα, επιχειρώντας τη διάθεση αμιγώς αμοιβαίων κεφαλαίων ή συνδυασμούς καταθετικών και επενδυτικών προϊόντων, που στόχο έχουν να προσελκύσουν ακόμη και τις μικρές ηλικιακές ομάδες των σημερινών π.χ. 20άρηδων στη φιλοσοφία της αποταμίευσης και στον χώρο των επενδύσεων.
Αντίστοιχη στόχευση έχουν και τα ασφαλιστικά επενδυτικά προϊόντα της κατηγορίας των unit linked, που προσφέρονται από τράπεζες και ασφαλιστικές και τα οποία διεκδικούν μερίδιο στις προτιμήσεις όσων θέλουν να ξεκινήσουν να αποταμιεύουν ακόμη και με μικρά ποσά των 50 ευρώ τον μήνα. Στόχος η εξοικείωση με τη σταθερή αποταμίευση σε βάθος χρόνου, που σύμφωνα με τους διαχειριστές κεφαλαίων είναι ο μόνος τρόπος για ικανοποιητικές αποδόσεις μακροπρόθεσμα κόντρα στις τάσεις των αγορών και στην αβεβαιότητα που γεννούν οι πολιτικές ή οικονομικές εξελίξεις.
Χρυσός κανόνας για όλες τις μορφές επενδύσεων είναι ο μακροπρόθεσμος χαρακτήρας (π.χ. στα ομόλογα θεωρείται τουλάχιστον η 4ετία, στις μετοχές η 6ετία, στα τραπεζοασφαλιστικά η 10ετία) και η ψυχραιμία σε περιόδους υψηλής μεταβλητότητας.
Το κυρίαρχο θέμα που καλούνται να διαχειριστούν οι ειδικοί είναι η αντοχή του πελάτη σε αρνητικά σοκ της αγοράς, κάτι με το οποίο οι Ελληνες δεν είναι ακόμη εξοικειωμένοι και για αυτό οι τράπεζες έχουν δημιουργήσει ειδικές υπηρεσίες και προϊόντα, όπως το καλάθι αμοιβαίων Optimum της Τράπεζας Πειραιώς ή την υπηρεσία personal investments portfolios της Eurobank, που εξασφαλίζουν την ενεργό διαχείριση των κεφαλαίων του πελάτη από τον διαχειριστή. Η ενεργός διαχείριση απαλλάσσει τον επενδυτή από το άγχος της απόφασης για το αν θα πρέπει να μεταβάλει την επενδυτική του στρατηγική κάθε φορά που η αμερικανική κυβέρνηση αυξομειώνει το ύψος των δασμών και προϋποθέτει ένα ελάχιστο ποσό επένδυσης, συνήθως τα 5.000 ευρώ.
Χρυσός κανόνας για όλες τις επενδύσεις είναι ο μακροπρόθεσμος χαρακτήρας. Στα ομόλογα τουλάχιστον η 4ετία, στις μετοχές η 6ετία και στα τραπεζοασφαλιστικά η 10ετία.
Οι επιλογές σε αμοιβαία κεφάλαια είναι πολυάριθμες, αφού κάθε ΑΕΔΑΚ δίνει τη δυνατότητα πρόσβασης σε 40-50 αμοιβαία κεφάλαια ευρείας διασποράς στις παγκόσμιες αγορές και η επιλογή είναι συνάρτηση του οικονομικού προφίλ κάθε επενδυτή, που έχει να κάνει με την ηλικία, τις ανάγκες για ρευστότητα και φυσικά τη διάθεση για ρίσκο.
Οι εισροές
Το 2025 αποτέλεσε την πρώτη χρονιά που η αγορά είδε σημαντικές εισροές σε αμιγώς αμοιβαία κεφάλαια –κοντά στα 2,1 δισ. ευρώ– έναντι 1,9 δισ. ευρώ που ήταν οι καθαρές εισροές στα προϊόντα προκαθορισμένης διάρκειας, ανεβάζοντας το ενεργητικό των ελληνικών ΑΕΔΑΚ κοντά στα 27,7 δισ. ευρώ. Παρά το γεγονός ότι τα target maturity συνεχίζουν να αποτελούν βασική πρόταση για Εθνική και Eurobank, όλες οι τράπεζες και κυρίως η Alpha Bank και η Tράπεζα Πειραιώς προτάσσουν νέες επιλογές με προϊόντα που συνδυάζουν επένδυση και κατάθεση, αμιγώς επενδυτικά προϊόντα ή τραπεζοασφαλιστικά επενδυτικού τύπου.
Τα τραπεζοασφαλιστικά
Η διαφορά των τραπεζοασφαλιστικών προϊόντων επενδυτικού τύπου, τα λεγόμενα unit linked και κυρίως αυτά που είναι τακτικών καταβολών, δηλαδή επιτρέπουν την τακτική αποταμίευση που ξεκινάει από 50 ή 100 ευρώ τον μήνα, είναι ότι προϋποθέτουν ελάχιστο βάθος διακράτησης του προϊόντος για 10 χρόνια ή ακόμη περισσότερο, δηλαδή τα 15 ή 20 χρόνια. Τα προϊόντα αυτά συνδυάζονται με ασφαλιστική κάλυψη, δηλαδή την προστασία σε περίπτωση που συμβεί μια δυσμενής εξέλιξη στον βίο του ασφαλισμένου – επενδυτή.
Το κυρίαρχο θέμα που καλούνται να διαχειριστούν οι ειδικοί είναι η αντοχή του πελάτη σε αρνητικά σοκ της αγοράς, κάτι με το οποίο οι Ελληνες δεν είναι ακόμη εξοικειωμένοι.
Ετσι, εκτός από το κεφάλαιο, όπως έχει διαμορφωθεί σε βάθος χρόνου, ο δικαιούχος παίρνει και ένα πρόσθετο ποσό, ενώ ορισμένα από αυτά τα προγράμματα προσφέρουν και κάλυψη καταβολής ασφαλίστρου, δηλαδή η εταιρεία αναλαμβάνει να πληρώνει τα μηνιαία ασφάλιστρα σε περίπτωση που υπάρξει αδυναμία του πελάτη λόγω αναπηρίας. Ετσι, τα προϊόντα αυτού του τύπου, εκτός από πειθαρχημένη μορφή αποταμίευσης, θεωρούνται ιδανικά για κάποιον που έχει προστατευόμενα μέλη ή θέλει να είναι εξασφαλισμένος ακόμη και σε απρόβλεπτα γεγονότα.
Βασικός κανόνας είναι η διακράτηση του προϊόντος για όλη την προβλεπόμενη διάρκεια ή τουλάχιστον για μια 6ετία, προκειμένου να αποφύγει το πέναλτι σε περίπτωση πρόωρης ρευστοποίησης ή να επωφεληθεί από το σύνολο των αποδόσεων, αλλά και των συμπληρωματικών καλύψεων που προβλέπει το πρόγραμμα.
Στην αγορά υπάρχουν και προϊόντα unit linked που είναι εφάπαξ καταβολών και τα οποία δεν έχουν τις παραπάνω δεσμεύσεις, καθώς προσομοιάζουν με απλά επενδυτικά προϊόντα, χωρίς ωστόσο να αίρεται ο βασικός κανόνας που λέει ότι οι επενδύσεις αποδίδουν σε βάθος χρόνου.
Οι συνδυασμοί
Σε μια προσπάθεια να εκπαιδεύσουν τους πελάτες τους στα οφέλη της επένδυσης από μικρή ηλικία, η Τράπεζα Πειραιώς λανσάρει το προϊόν «1 Fund», το οποίο απευθύνεται σε νέους από 18-30 ετών και συνδυάζει κατάθεση και επένδυση. Το προϊόν επενδύει κάθε μήνα στο αμοιβαίο κεφάλαιο Piraeus Target 2055 Life Cycle Fund και προσφέρει για κάποιον που παραμένει συνεπής στις μηνιαίες καταβολές, προνομιακό επιτόκιο 3% στον καταθετικό του λογαριασμό για τα πρώτα 10 χρόνια. Το προϊόν ξεκινάει με πολύ χαμηλό ποσό επένδυσης 20 ευρώ τον μήνα έως και 1.000 ευρώ και δίνει τη δυνατότητα ενίσχυσης της επένδυσης με έκτακτη συμμετοχή κάθε μήνα από 20 ευρώ έως 1.000 ευρώ. Το προνομιακό επιτόκιο εφαρμόζεται σε ποσό κατάθεσης έως 5.000 ευρώ και δεν έχει χρονικές δεσμεύσεις ή προμήθεια αποχώρησης.
Παρόμοιο είναι το προϊόν Alpha Plus της Alpha Bank που συνδυάζει προθεσμιακή κατάθεση και επένδυση σε ποσοστό 80% – 20% ή 50% – 50% με προνομιακό επιτόκιο, που ισχύει όμως μόνο για έξι μήνες στο σκέλος της προθεσμιακής, αλλά προϋποθέτει ελάχιστο ποσό 15.000 ευρώ.
Η στρατηγική της Alpha Bank επικεντρώνεται πλέον στα plain vanilla αμοιβαία κεφάλαια μέσω της Alpha ΑΕΔΑΚ, αλλά και τα προϊόντα «onemarkets» funds, τα αμοιβαία δηλαδή της UniCredit, συγκεντρώνοντας 650 εκατ. ευρώ και άλλα 550 εκατ. ευρώ αντιστοίχως το 9μηνο του 2025. Από 50 ευρώ τον μήνα τακτική συμμετοχή ξεκινάει το πρόγραμμα αποταμίευσης Alpha Δημιουργώ, που επενδύει τακτικά σε Alpha αμοιβαία κεφάλαια και επιτρέπει σε κάποιον να χτίσει σταδιακά ένα κεφάλαιο.
Η Eurobank συνεχίζει τις εκδόσεις των target maturity διαθέτοντας μέχρι τις 31 Οκτωβρίου το αμοιβαίο κεφάλαιο (LF) Target Maturity VIII Bond Fund 5ετούς διάρκειας, το οποίο επιδιώκει να προσφέρει ετήσια διανομή μερίσματος 1,90% έως 2,30% για κάθε έτος του προκαθορισμένου χρονικού ορίζοντα των πέντε ετών. Μέσα από το επενδυτικό πρόγραμμα Masterplan μπορεί κάποιος να δημιουργήσει το δικό του χαρτοφυλάκιο επενδύοντας σε ένα ή περισσότερα αμοιβαία κεφάλαια GF και (LF) που διαχειρίζεται η Eurobank Asset Management ΑΕΔΑΚ. Ξεκινώντας από 60 ευρώ και με δυνατότητα πρόσθετων καταβολών μπορεί κάποιος να αυξήσει ή να μειώσει το συνολικό ποσό που επενδύει ή να αυξομειώσει το ποσό σε κάθε επιμέρους αμοιβαίο κεφάλαιο.
Η Εθνική Τράπεζα συνεχίζει τις εκδόσεις target maturity προϊόντων, δίνοντας τη δυνατότητα εγγραφών έως τις 14 Νοεμβρίου στο ομολογιακό αμοιβαίο κεφάλαιο «ΔΗΛΟΣ Extra Income 36 months IΙI – Ομολογιακό» καθορισμένης διάρκειας, με επιδίωξη διασφάλισης του επενδεδυμένου κεφαλαίου στη λήξη. Η διάρκεια του προϊόντος είναι 36 μήνες, ενώ η εκτιμώμενη ετήσια διανομή μερίσματος στη λήξη είναι της τάξης του 1,50% έως 2,10%.
Παράλληλα, μέσω της νέας υπηρεσίας «Επένδυση στα μέτρα μου» προσφέρει τη δυνατότητα στους πελάτες της να επενδύουν συστηματικά σε επτά διαφορετικά αμοιβαία κεφάλαια στην ελληνική και τη διεθνή αγορά, που διαχειρίζεται η Εθνική Asset Management ΑΕΔΑΚ με τη χρήση πάγιας εντολής. Το ελάχιστο ποσό τακτικής καταβολής ανά αμοιβαίο κεφάλαιο είναι από 50 ευρώ τον μήνα και οι πελάτες μπορούν να επιλέξουν το ύψος του ποσού, τη συχνότητα της εκάστοτε καταβολής και τη διάρκεια της επένδυσης με βάση τις ανάγκες και τους στόχους τους.
