Θυμάστε τις πισίνες; Στην περίοδο των μνημονίων οι κυβερνήσεις κυνηγούσαν «τους πλούσιους». Μέχρι δορυφόρους είχαν επιστρατεύσει για να βρουν ποιος έχει υδατοδεξαμενή.
Ηταν η εποχή που χρειαζόμασταν λεφτά. Και έπρεπε να δείξουν ότι «οι έχοντες και κατέχοντες» θα πληρώσουν. Ετσι, η πισίνα έγινε σύμβολο. Οχι πολυτέλειας. Οχι ευμάρειας. Αλλά ενοχής. Πολλές σκεπάστηκαν τότε, άλλες θάφτηκαν οριστικά.
Πέρασαν χρόνια. Οι φόροι της πισίνας έμειναν, αλλά κανείς δεν τους θυμάται. Σαν σκιά σε ένα σύστημα τεκμηρίων που σέρνεται από εκείνη τη δεκαετία. Στην πραγματικότητα, δεν φέρνουν σοβαρά έσοδα. Ούτε χτυπούν το «μεγάλο ψάρι» της φοροδιαφυγής. Είναι, απλώς, ένα γραφικό απομεινάρι.
Κι όμως, η ζωή προχώρησε. Σήμερα οι πισίνες… ξανάρχονται. Υπάρχουν πλέον σχεδόν σε κάθε νέα οικοδομή, όχι μόνο στις τουριστικές περιοχές, αλλά και στις κατασκευές που κτίσθηκαν και χτίζονται (δηλαδή όλες) με τον «νέο οικοδομικό κανονισμό στις μεγάλες πόλεις. Το λεκανοπέδιο αποκτά σιγά σιγά την εικόνα «λουτρόπολης». Μικρές, κοινόχρηστες, στις ταράτσες ή στις πιλοτές, αναπτύσσονται συνεχώς. Δεν είναι πια το προνόμιο της βίλας στην Εκάλη. Είναι το «εργολαβικό αξεσουάρ» που μπαίνει για να πουληθεί το διαμέρισμα πιο ακριβά. Από ταξικό σύμβολο, έγιναν κάτι σαν διακοσμητικό. Σε πολλές περιπτώσεις ήρθε για να αντικαταστήσει το τζάκι, που κρίθηκε ακατάλληλο για το περιβάλλον, λες και η πισίνα είναι φιλοπεριβαλλοντική κατασκευή.
Oι φόροι του μέλλοντος δεν θα είναι ταξικοί. Θα είναι περιβαλλοντικοί.
Αλλά το κράτος δεν καταλαβαίνει από τέτοια. Για την εφορία, η πισίνα εξακολουθεί να μην έχει καμία επιβάρυνση για τη ζημιά που προκαλεί στο περιβάλλον, για το νερό που δεν μας περισσεύει και χρειάζεται για να υπάρχει. Απλά αντιμετωπίζεται ακόμη ως «πολυτέλεια». Αρα έχει τεκμήριο. Το οποίο ως γνωστόν μειώνεται. Αρα κινητροδοτείται η δημιουργία τους. Οι πισίνες πολλαπλασιάζονται. Στην Αθήνα έχουμε νερό όμως το πολύ για ένα χρόνο και το κράτος δείχνει να έχει μείνει κολλημένο στο 2010, ενώ η κοινωνία ζει στο 2025.
Γιατί το 2025 δεν έχει νόημα να φορολογείς την πισίνα του πλουσίου. Εχει νόημα να φορολογείς την κατανάλωση νερού που προκαλεί. Δεν έχει νόημα να φορολογείς το τζάκι της βίλας. Εχει νόημα να φορολογείς τις εκπομπές ρύπων που αφήνει στην ατμόσφαιρα.
Η Ευρώπη κινείται ήδη σε αυτή τη λογική. Συστήματα φόρου άνθρακα, πράσινοι φόροι, αντικίνητρα στην ενεργοβόρο κατανάλωση.
Το πρόβλημα είναι ότι και αυτή ξεκίνησε από λάθος αφετηρία. Αντί να ξεκινήσει από τομείς που δεν επιβαρύνουν τις οικονομίες, όπως οι πισίνες στα σπίτια, σχεδόν όλοι οι περιβαλλοντικοί φόροι που έχει βάλει απευθύνονται στην παραγωγή. Φορτώνουν με κόστος τα προϊόντα. Με πληθωρισμό τις οικονομίες. Με μειωμένη ανταγωνιστικότητα όλη την Ευρωπαική Ενωση. Και την ίδια στιγμή συνεχίζουμε να εισάγουμε αφειδώς προϊόντα που δεν έχουν αυτή την επιβάρυνση, άρα έχουν ανταγωνιστικό πλεονέκτημα σε σχέση με τα ευρωπαϊκά.
Σε κάθε περίπτωση, οι φόροι του μέλλοντος δεν θα είναι ταξικοί. Θα είναι περιβαλλοντικοί. Οποιος καταναλώνει περισσότερο νερό θα πληρώνει περισσότερο. Οποιος ρυπαίνει θα επιβαρύνεται. Οχι επειδή είναι πλούσιος, αλλά επειδή βλάπτει το κοινό αγαθό. Και σε αυτή τη λογική θα πρέπει να «χτισθεί» όλο το μελλοντικό φορολογικό μας σύστημα.
