Ολο και χειρότερη γίνεται η κατάσταση ανάμεσα σε ενοικιαστές και ιδιοκτήτες, με αποκορύφωμα την πρόσφατη περίπτωση ξυλοδαρμού οικογένειας ενοικιαστών από τον ιδιοκτήτη του ακινήτου, εξαιτίας οικονομικών διαφορών. Ασφαλώς πρόκειται για ένα ακραίο και μεμονωμένο παράδειγμα, πλην όμως καταδεικνύει τον βαθμό της έντασης που έχει δημιουργηθεί μεταξύ των δύο πλευρών, ως αποτέλεσμα των μεγάλων αυξήσεων των τιμών των ενοικίων και των εκατέρωθεν λανθασμένων πρακτικών και συμπεριφορών, που εντείνουν τη δυσπιστία και το έλλειμμα συνεννόησης.
Χαρακτηριστικές είναι οι περιπτώσεις που αναδύονται από μαρτυρίες σε ομάδες ενοικιαστών και ιδιοκτητών στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, με αφορμή την υποχρεωτική καταβολή των ενοικίων μέσω τραπέζης από την 1η Ιανουαρίου 2026. Οπως φαίνεται από το πλήθος των αναρτήσεων, η πρακτική της καταβολής μέρους ή και του συνόλου των ενοικίου «τοις μετρητοίς» και «από χέρι σε χέρι» είναι ιδιαίτερα διαδεδομένη, σε σημείο που μάλιστα έχει φτάσει να αποτελεί και… όρο των μισθωτηρίων συμβολαίων που υπογράφηκαν τα προηγούμενα χρόνια. Ετσι, η αλλαγή αυτή έχει σηματοδοτήσει νέες εστίες προστριβών ανάμεσα σε ενοικιαστές και εκμισθωτές, ιδίως από τη στιγμή που οι πρώτοι επιθυμούν να λάβουν το νέο επίδομα ενοικίου και το 2026 (για φέτος θα μπορέσουν να το εισπράξουν ακόμα κι αν οι καταβολές έχουν γίνει εξωτραπεζικά).
Η πληρωμή του ενοικίου «από χέρι σε χέρι» είναι τόσο διαδεδομένη, που αποτελούσε και όρο σε μισθωτήρια συμβόλαια που υπογράφονταν τα προηγούμενα χρόνια.
Η Α.Φ. αναφέρει ότι η ιδιοκτήτρια του ακινήτου που μισθώνει αρνείται την τραπεζική καταβολή του ενοικίου, προβάλλοντας απίθανες δικαιολογίες. «Δεν μπορώ, είμαι ηλικιωμένη γυναίκα και δεν μπορώ να τρέχω στα ΑΤΜ, φοβάμαι. Αν ήξερα ότι θες επίδομα, δεν θα σ’ το έδινα το σπίτι. Αν το θέλεις τόσο πολύ, προχωράμε σε λύση συμβολαίου». Σημειωτέον ότι πρόκειται για νέα μίσθωση, διάρκειας μόλις ενός μήνα, και μάλιστα στο συμβόλαιο υπάρχει όρος καταβολής του ενοικίου σε μετρητά. Οταν η Α.Φ. επέμεινε, η ιδιοκτήτρια επανέλαβε και πάλι την άρνησή της, λέγοντας ότι «δεν πάω στην τράπεζα. Με σπρώχνουν».
Αλλοι ιδιοκτήτες πάλι, επιχειρούν να αυξήσουν τις τιμές των ενοικίων που έχουν συμφωνήσει, ακριβώς λόγω του νέου επιδόματος. Ο Γ.Π. βρίσκεται στη διαδικασία της ανανέωσης του συμβολαίου του και του ζητήθηκε αύξηση, επειδή ο ιδιοκτήτης του πίστευε ότι ο μισθωτής του θα πάρει το νέο επίδομα ενοικίου κι επειδή «αλλού ζητούν 700 ευρώ για γκαρσονιέρες».
Αλλος ενοικιαστής, ο Π.Κ., εκφράζει το παράπονό του ότι μόλις ο ιδιοκτήτης του έμαθε ότι πήρε 50 ευρώ αύξηση, προχώρησε σε αντίστοιχη αύξηση του ενοικίου. «Κυκλοφορούν τα νέα κι όταν ο άλλος ξέρει τι δουλειά κάνεις και ξέρει τι αυξήσεις θα λάβεις, σου επιφυλάσσει μια μεγάλη έκπληξη. Δηλαδή, ό,τι κερδίσουμε, πρέπει οπωσδήποτε να το δώσουμε στο ενοίκιο». Η περίπτωση αυτή απηχεί μια δεδομένη πραγματικότητα, όπου κάποιοι –ευτυχώς όχι πολλοί– ιδιοκτήτες επιχειρούν να «αφαιμάξουν» τους ενοικιαστές τους με κάθε ευκαιρία.
Ο Γ.Π. βρίσκεται στη διαδικασία ανανέωσης του συμβολαίου του και του ζητήθηκε αύξηση, επειδή ο ιδιοκτήτης του πίστευε ότι ο μισθωτής του θα πάρει το νέο επίδομα.
Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο φορείς της αγοράς ακινήτων έχουν εκφράσει την αντίθεσή τους σε επιδοματικές πολιτικές στην αγορά στέγης, καθώς με τον τρόπο αυτό διευκολύνονται τέτοιες πρακτικές. Σύμφωνα με τους ίδιους, η λύση θα πρέπει να αφορά την όσο το δυνατόν μεγαλύτερη αύξηση της προσφοράς διαμερισμάτων προς ενοικίαση, ώστε να αυξηθούν οι επιλογές για τους ενοικιαστές και να υποχρεωθούν κάποιοι εκμισθωτές σε διόρθωση των προσδοκιών και των απαιτήσεών τους. Κάποιοι πολίτες σπεύδουν να προτείνουν και άλλες λύσεις, όπως π.χ. να επιβληθεί διπλάσια φορολογία, για περίοδο πέντε ετών, σε όποιον ιδιοκτήτη επιχειρήσει να αυξήσει το ενοίκιο σε ενοικιαστή που δικαιούται το νέο επίδομα.
Υπενθυμίζεται ότι το επίδομα ανέρχεται σε έως 800 ευρώ ετησίως και προσαυξάνεται κατά 50 ευρώ για κάθε εξαρτώμενο τέκνο, ενώ το ποσό της επιστροφής είναι ίσο με το 1/12 του συνολικού ετήσιου ενοικίου που καταβλήθηκε το 2024. Αν υπήρξαν περισσότερες από μία διαδοχικές μισθώσεις, το ποσό υπολογίζεται με βάση το άθροισμα των καταβληθέντων μισθωμάτων. Οσον αφορά τα εισοδηματικά κριτήρια, προβλέπονται ανώτατα όρια οικογενειακού ετήσιου εισοδήματος και συγκεκριμένα έως 20.000 ευρώ για άγαμους, έως 28.000 ευρώ για έγγαμους, προσαυξανόμενο κατά 4.000 ευρώ για κάθε εξαρτώμενο τέκνο, ή έως 31.000 ευρώ για μονογονεϊκές οικογένειες, προσαυξανόμενο κατά 5.000 ευρώ για κάθε παιδί, πέραν του πρώτου. Επίσης, η συνολική αξία της ακίνητης περιουσίας του δικαιούχου δεν πρέπει να ξεπερνάει τις 120.000 ευρώ για τους άγαμους, προσαυξανόμενη κατά 20.000 ευρώ για τον/τη σύζυγο και κάθε επιπλέον εξαρτώμενο τέκνο.
Από την άλλη πλευρά, από την 1η Ιανουαρίου 2026, αν δεν καταβληθούν όλα τα ενοίκια μέσω τραπέζης, οι ιδιοκτήτες θα απολέσουν την έκπτωση του 5% επί των ενοικίων, που αφορούσε δαπάνες για το εισόδημα που αποκτά ο εκμισθωτής. Με τη νέα διάταξη θα ελέγχεται από το πληροφοριακό σύστημα της ΑΑΔΕ αν και τα 12 ενοίκια κάθε έτους καταβλήθηκαν ηλεκτρονικά από τον τραπεζικό λογαριασμό του ενοικιαστή στον λογαριασμό του ιδιοκτήτη.
Επιπλέον, η ΑΑΔΕ θα αποκλείει από την επιδότηση του ενός ενοικίου ετησίως και τους κακοπληρωτές ενοικιαστές, στις περιπτώσεις που οι ιδιοκτήτες των ακινήτων αυτών έχουν δηλώσει ανείσπρακτα ενοίκια στις φορολογικές αρχές. Σε περίπτωση ύπαρξης ανείσπρακτων μισθωμάτων, το ποσό της επιδότησης δεν θα υπολογίζεται με βάση το συμφωνημένο ενοίκιο του συμβολαίου, αλλά αποκλειστικά με βάση το ποσό που δήλωσε ο ιδιοκτήτης στο Ε2 ως πραγματικά εισπραχθέν. Αυτό σημαίνει ότι οι ενοικιαστές που άφησαν απλήρωτα ενοίκια θα δουν την επιδότησή τους να μειώνεται ή και να μηδενίζεται. Με βάση τα στοιχεία που έχουν υποβληθεί στην ΑΑΔΕ, συνολικά την περίοδο 2022-2024 έχουν υποβληθεί δηλώσεις για ανείσπρακτες οφειλές ενοικίων ύψους 40 εκατ. ευρώ και συγκεκριμένα 15 εκατ. ευρώ το 2024, 12,2 εκατ. ευρώ το 2023 και 12,5 εκατ. ευρώ το 2022.
