Η εικόνα είναι γνώριμη. Σε πολλά από τα μικρά τουριστικά νησιά μας, τους μικρούς μας «θησαυρούς», αυτά με την πολύ μικρή χωρητικότητα, «σκάει» ξαφνικά ένας «στόλος» από καΐκια ημερησίως, στην καρδιά της τουριστικής αιχμής, που μεταφέρουν εκατοντάδες τουρίστες από ένα σημαντικό γειτονικό τουριστικό προορισμό. Μένουν 5-6 ώρες, αγοράζουν ένα σουβενίρ, τρώνε κάτι στο πόδι και χαλάνε όλη τη γραφικότητα του προορισμού. Αφήνουν δηλαδή λίγα ή και καθόλου έσοδα, προκαλώντας όμως ταυτόχρονα μια δυσανάλογα μεγάλη ζημιά στο τουριστικό προϊόν, επιβαρύνοντας και τις τοπικές υποδομές. Τη στιγμή που συμβαίνουν όλα αυτά, στην Ελλάδα έχουμε τις εμμονές μας. Συζητάμε για φόρους μόνο όταν μας αφορούν προσωπικά. Oταν πρόκειται για φόρους που πληρώνουν οι τουρίστες; Τότε ξαφνικά «φοβόμαστε μην τους χάσουμε». Λες και θα εξαφανιστεί ο τουρισμός από τη Μύκονο αν ο ημερήσιος ταξιδιώτης πληρώσει τρία ευρώ ή ακόμα περισσότερο αν επισκεφθεί πιο μικρά νησιά όπως τη Σύμη, τη Χάλκη ή τους Παξούς και καταβάλει ένα τίμημα, το οποίο και τις υποδομές θα μπορεί να βελτιώσει και θα συγκρατήσει ένα καλό επίπεδο τουριστών από πλευράς εισοδήματος.
Παρόμοιο πρόβλημα αντιμετωπίζουν πολλές δημοφιλείς τουριστικές περιοχές σε όλη την Ευρώπη. Αυτό που κάνουμε είναι να επιχειρήσουν να «φιλτράρουν» τους επισκέπτες και να μείνουν στην τοπική κοινωνία κάποια χρήματα. Στη Βενετία μπήκε εισιτήριο εισόδου. Πέντε ευρώ ο επισκέπτης. Προσέξτε ούτε καν «φόρος», εισιτήριο. Για να μην πνίγεται η πόλη από τα καραβάνια ημερήσιων επισκεπτών. Στην Ισκια επίσης στην Ιταλία, δύο ευρώ ενσωματωμένα στο ακτοπλοϊκό. Κανείς δεν έπαθε τίποτα. Στη Σαρδηνία, ειδικά περιβαλλοντικά τέλη σε παραλίες και πάρκα. Από δύο έως δέκα ευρώ. Γιατί; Για να προστατευθούν οικοσυστήματα που δεν αντέχουν την ανεξέλεγκτη εισβολή. Στην Κροατία: εθνικά πάρκα με εισιτήριο 10-20 ευρώ. Και οι τουρίστες πάνε, και οι τοπικές κοινωνίες ζουν από αυτό, και το περιβάλλον παραμένει όρθιο.
Στην Ελλάδα, μόνο τελευταία έχουμε θεσπίσει το τέλος κρουαζιέρας και τον «φόρο διαμονής» ή αλλιώς το τέλος ανθεκτικότητας. Τον τελευταίο τον πληρώνουν μόνο όσοι κοιμούνται. Οποιος έρχεται, τρώει, πίνει, ρυπαίνει, χρησιμοποιεί υποδομές και φεύγει την ίδια μέρα… free pass. Κι όμως τα έσοδα από τον φόρο διαμονής που πληρώνουν οι καλοί μας πελάτες ετησίως αυξάνονται. Από τα 136 εκατ. ευρώ το 2022, το 2024 ξεπέρασαν τα 300 εκατ. ευρώ, με τον τουρισμό να συνεχίζει να αναπτύσσεται. Και αυτό δείχνει κάτι απλό. Οτι οι τουρίστες πληρώνουν, αν τους το ζητήσεις σωστά. Και συνεχίζουν να έρχονται.
Δεν είναι «αντιτουριστικό» να βάλεις περιβαλλοντικό τέλος. Είναι το μόνο λογικό.
Στο κάτω κάτω, οι μικροί μας τουριστικοί «θησαυροί» δεν είναι απλά καρτ ποστάλ. Είναι τόποι με νερό που τελειώνει, με απορρίμματα που δεν μπορούν να τα διαχειριστούν, με λιμάνια που σκάνε από κόσμο. Και οι κάτοικοι πληρώνουν το τίμημα.
Οπότε δεν είναι «αντιτουριστικό» να βάλεις περιβαλλοντικό τέλος. Είναι το μόνο λογικό. Δεν είναι «φορομπηχτικό» να ζητήσεις 3 ή 5 ευρώ από τον ημερήσιο επισκέπτη. Είναι στοιχειώδης δικαιοσύνη.
Αλλες χώρες προστατεύουν τους μικρούς τους θησαυρούς με θεσμούς και έσοδα. Εμείς τους αφήνουμε να καταρρέουν από τον συνωστισμό. Κι όταν προτείνεται ένα «εισιτήριο εισόδου» ή ένα «visitor fee» στα νησιά, σπεύδουμε να πούμε «μα θα φύγουν οι τουρίστες», τους οποίους θα διώξουμε τελικά με την εικόνα που παρουσιάζουμε.
Κι όμως στη Βενετία δεν έφυγαν. Στην Ισκια συνεχίζουν να πηγαίνουν. Στη Σαρδηνία πληρώνουν για να κολυμπήσουν. Στην Κροατία πληρώνουν για να δουν τα πάρκα. Μόνο εδώ φοβόμαστε τη σκιά μας.
