Η χρονιά των μεγάλων στοιχημάτων προβλέπεται ότι θα είναι το 2026, καθώς τελειώνει το Ταμείο Ανάκαμψης, με μια άνευ προηγουμένου αύξηση του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων, ενώ κορυφώνεται και ο προβλεπόμενος ρυθμός αύξησης των δημοσίων δαπανών, που στη συνέχεια επιβραδύνεται, με βάση το Μεσοπρόθεσμο Δημοσιονομικό Διαρθρωτικό Σχέδιο.
Οπως επισημαίνεται από οικονομικούς αναλυτές, η χώρα καλείται να αξιοποιήσει τις ευκαιρίες αυτής της «χρυσής» χρονιάς, για να περιορίσει ενδεχόμενη επώδυνη αποθέρμανση της οικονομίας της στη συνέχεια.
Στο πλαίσιο αυτό, ο σχεδιασμός της κυβέρνησης προβλέπει:
– Σε ό,τι αφορά τις δημόσιες δαπάνες, αξιοποίηση της πολύ καλής πορείας εκτέλεσης του φετινού προϋπολογισμού για τη δημιουργία νέου δημοσιονομικού χώρου, που θα χρησιμοποιηθεί το 2027.
Ηδη, οι πληροφορίες αναφέρουν ότι ένα μέρος από την υπέρβαση εσόδων της φετινής χρονιάς εκτιμάται από το οικονομικό επιτελείο πως θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως μόνιμου χαρακτήρα, ώστε να επιτρέψει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αντίστοιχη αύξηση μόνιμων δαπανών από το 2027. Συγκεκριμένα, έχουν εντοπιστεί δύο τέτοιες πηγές αύξησης εσόδων μόνιμου χαρακτήρα. Η διαπραγμάτευση θα κλείσει την επόμενη χρονιά, ανάλογα με τα τελικά αποτελέσματα του 2025, που θα δημοσιεύσει η Eurostat τον Απρίλιο του 2026. Ο πρόσθετος αυτός χώρος θα τροφοδοτήσει προφανώς και τις προεκλογικές εξαγγελίες της κυβέρνησης το 2026.
Κανονικά, πάντως, σύμφωνα με τον σχεδιασμό του Μεσοπρόθεσμου, ο ρυθμός αύξησης των δαπανών επιβραδύνεται: από 3,7% φέτος, σε 3,6% το 2026, 3,1% το 2027 και 3% το 2028.
– Σε ό,τι αφορά τις δημόσιες επενδύσεις, η κυβέρνηση προσβλέπει σε ομαλή μετάβαση στην εποχή μετά το τέλος του Ταμείου Ανάκαμψης, με αύξηση της εθνικής χρηματοδότησης του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων, αξιοποίηση των τριών νέων Ταμείων που δημιουργήθηκαν, σε συνέχεια του Ταμείου Ανάκαμψης (Κοινωνικό Κλιματικό, Ταμείο Εκσυγχρονισμού και Απανθρακοποίησης Νήσων), συνολικού ύψους άνω των 8 δισ. ευρώ για την Ελλάδα και φυσικά με στήριξη των ιδιωτικών επενδύσεων.
Σημειώνεται ότι σύμφωνα με το Μεσοπρόθεσμο, από το 2027 οι δαπάνες δημοσίων επενδύσεων υποχωρούν: Από τα 20,8 δισ. ευρώ το 2026 στα 13,2 δισ. ευρώ το 2027 και στα 11,2 δισ. το 2028, επιστρέφοντας στις εποχές πριν από το Ταμείο Ανάκαμψης. Εκτοτε, η εικόνα έχει αλλάξει κάπως, με τρία νέα Ταμεία, που αντιστοιχούν περίπου στο ήμισυ των επιχορηγήσεων του Ταμείου Ανάκαμψης για την περίοδο 2026-2032. Επίσης, έχει αποφασιστεί η αύξηση του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων κατά 500 εκατ. ευρώ σε μόνιμη βάση, με εθνικούς πόρους, από τον δημοσιονομικό χώρο που έχουν δημιουργήσει τα πρωτογενή πλεονάσματα. Ωστόσο, το κενό του Ταμείου Ανάκαμψης δεν καλύπτεται στο σύνολό του.
Επιπλέον, η χώρα έχει λαμβάνειν, στο πλαίσιο του επόμενου Πολυετούς Δημοσιονομικού Πλαισίου 2028-2034, 49,2 δισ. ευρώ, με βάση την πρόταση της Κομισιόν, η οποία είναι υπό διαπραγμάτευση, περίπου στα ίδια επίπεδα με το τρέχον πλαίσιο. Τα ποσά βεβαίως είναι ακόμη υπό διαπραγμάτευση και η συμφωνία είναι πιθανό να κλείσει επί ελληνικής προεδρίας, το δεύτερο εξάμηνο του 2027.
Στο μεταβατικό στάδιο προβλέπεται ότι θα βοηθήσουν για ένα διάστημα τα δάνεια του Ταμείου Ανάκαμψης, τα οποία θα συνεχίσουν να εκταμιεύονται από τις τράπεζες και μετά το τέλος του 2026, όπως επισημαίνουν πηγές του οικονομικού επιτελείου. Συγκεκριμένα, τα δάνεια υπολογίζεται ότι θα συνεχίσουν να φτάνουν στις επιχειρήσεις έως και το 2028, τονώνοντας έτσι την ανάπτυξη της οικονομίας. Τα δάνεια, όμως, θα κληθεί να τα αποπληρώσει η χώρα σε επόμενο στάδιο. Επίσης, ένα ερώτημα είναι αν θα μπορέσει να απορροφήσει το σύνολο των δανείων που της αντιστοιχούν, δεδομένου ότι ήδη σημειώνεται καθυστέρηση σε 1 δόση, επειδή δεν έχουν συμπληρωθεί ακόμη οι απαιτούμενες συμβασιοποιήσεις. Στην κυβέρνηση υποστηρίζουν, πάντως, ότι «υπάρχει δυναμική επενδύσεων», η οποία αναμένεται να συνεχιστεί.
