Σε 180.000 κατοικίες υπολογίζει το «έλλειμμα» της αγοράς ακινήτων μελέτη της Τράπεζας Πειραιώς, η οποία βασίζεται στα δεδομένα που προέκυψαν από την ανάλυση των δύο τελευταίων απογραφών του κτιριακού αποθέματος της χώρας (2011 και 2021), αλλά και των δεδομένων από άλλους παράγοντες, όπως τα καταλύματα βραχυχρόνιας μίσθωσης.
Σύμφωνα με σχετική επικαιροποιημένη μελέτη από τον επικεφαλής Οικονομικής Ανάλυσης και Επενδυτικής Στρατηγικής της Τράπεζας Πειραιώς κ. Ηλία Λεκκό, το έλλειμμα κατοικιών στην ελληνική αγορά υπολογίζεται πλέον σε 180.000 (από 212.000 που ήταν η προηγούμενη εκτίμηση η οποία είχε γίνει τον Ιανουάριο του 2024).
Συγκεκριμένα, τη δεκαετία 2011-2021 υπήρχε ζήτηση για 405.000 κατοικίες, εκ των οποίων οι 197.000 αφορούσαν τη δημιουργία νέων νοικοκυριών και οι υπόλοιπες 208.000 τα καταλύματα βραχυχρόνιας μίσθωσης που απορρόφησαν απόθεμα ακινήτων. Ωστόσο, την ίδια περίοδο η προσφορά νέων κατοικιών δεν ξεπέρασε τις 225.000, με αποτέλεσμα να προκύψει ένα έλλειμμα περίπου 180.000 κατοικιών. Λαμβάνοντας υπόψη και την οικοδομική δραστηριότητα νέων κατοικιών που δεν ξεπερνάει τις 35.000 ετησίως, εκτιμάται ότι θα απαιτηθούν τουλάχιστον πέντε χρόνια έως ότου αποκατασταθεί η ισορροπία στην αγορά κατοικίας.
Με βάση τα στοιχεία της Τράπεζας Πειραιώς, όπως αυτά προκύπτουν από την τελευταία απογραφή, τα διαθέσιμα προς πώληση και ενοικίαση ακίνητα έχουν υποχωρήσει σε 466.000 από 543.000 που ήταν το 2011, ενώ ο αριθμός των κενών και αχρησιμοποίητων κατοικιών (κύριες κατοικίες) έχει μειωθεί ελαφρώς σε 327.000 από 355.000 που ήταν το 2011. Ο αριθμός των εξοχικών κατοικιών ανέρχεται σε 857.000 έναντι 730.000 το 2011, ενώ το 2021 ο αριθμός των κύριων κατοικιών είχε αυξηθεί σε 4,3 εκατ. έναντι 4,1 εκατ. το 2011.
Εκτιμάται ότι θα απαιτηθούν τουλάχιστον πέντε χρόνια έως ότου αποκατασταθεί η ισορροπία στην αγορά κατοικίας.
Από την άλλη πλευρά, όμως, υπολογίζεται ότι περίπου 100.000 ακίνητα βρίσκονται εκτός αγοράς και παραμένουν αναξιοποίητα. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με ανάλυση της BluPeak Estate Analytics, πάνω από 75.000 ακίνητα, τα οποία ανήκουν σε ιδρύματα και δημόσιους φορείς, παραμένουν αδρανή, χωρίς χρήση και σχέδιο αξιοποίησης. Επιπλέον 25.000 ακίνητα βρίσκονται μπλοκαρισμένα σε εταιρείες διαχείρισης απαιτήσεων, ενώ εκατοντάδες χιλιάδες κατοικίες πανελλαδικά είναι κενές και χωρίς λειτουργική αξιοποίηση. Παράλληλα, η εταιρεία καταγράφει και περίπου 6.500 εκκρεμείς κληρονομιές, εκ των οποίων οι 4.500 παραμένουν σχολάζουσες, δηλαδή χωρίς νόμιμο ιδιοκτήτη.
Οπως επισημαίνει ο ιδρυτής και διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας κ. Βασίλης Ηλιόπουλος, «το πλέον ανησυχητικό στοιχείο είναι ότι ένα σημαντικό μέρος αυτών των ακινήτων ανήκει στο ίδιο το Δημόσιο ή στους οργανισμούς τοπικής αυτοδιοίκησης, χωρίς να υπάρχει ένας ενιαίος μηχανισμός καταγραφής και διαχείρισης. Σήμερα τα ακίνητα αυτά εμφανίζονται αποσπασματικά στο Κτηματολόγιο, στο Ε9 ή σε αρχεία υπηρεσιών, ενώ για μεγάλο αριθμό εξ αυτών δεν υφίσταται καν ξεκάθαρο ιδιοκτησιακό καθεστώς. Το αποτέλεσμα είναι ένα σύνολο περιουσίας που τυπικά υπάρχει, αλλά πρακτικά παραμένει αδρανές, χωρίς δυνατότητα αξιοποίησης».
Σύμφωνα με τον ίδιο, η δημιουργία ενός Εθνικού Ψηφιακού Μητρώου Ακινήτων αποτελεί το κρίσιμο πρώτο βήμα για να αντιμετωπισθεί το πρόβλημα. Η πλήρης χαρτογράφηση και ψηφιοποίηση της ακίνητης περιουσίας είναι απαραίτητη προϋπόθεση ώστε να υπάρχει σαφής εικόνα για το τι διαθέτει το Δημόσιο, ποια ακίνητα βρίσκονται σε χρήση, ποια είναι ανενεργά και ποια μπορούν να αξιοποιηθούν. Μόνο μέσα από τη συγκέντρωση και διασταύρωση δεδομένων από το Κτηματολόγιο, το Ε9, τους δήμους, τα υπουργεία και τις λοιπές βάσεις δεδομένων μπορεί να δημιουργηθεί μια ολοκληρωμένη εικόνα της περιουσίας που υπάρχει.
«Με αυτόν τον τρόπο καθίσταται εφικτό να εκτιμηθεί με ακρίβεια το δυναμικό αξιοποίησης για κοινωνική στέγαση, για επενδύσεις ή για ενεργειακή αναβάθμιση κτιρίων. Παράλληλα, η συγκρότηση ενός ενιαίου μητρώου μειώνει τη γραφειοκρατία, επιταχύνει τις διαδικασίες και επιτρέπει την υλοποίηση πολιτικών που μπορούν να δώσουν ουσιαστικές λύσεις σε τοπικό και εθνικό επίπεδο. Θα πρέπει να τονίσουμε ότι η κατάρτιση του Ενιαίου Μητρώου Ακινήτων αποτελεί κίνηση από πλευράς της κυβέρνησης προς τη σωστή κατεύθυνση. Προϋπόθεση ωστόσο για την αποτελεσματική υλοποίηση του μητρώου είναι να έχει προηγηθεί η πλήρης χαρτογράφηση και ψηφιοποίηση της ακίνητης περιουσίας της χώρας», σημειώνει ο κ. Ηλιόπουλος.
