Επειτα από σχεδόν μία τριετία που ασχολείται με το θέμα, η κυβέρνηση κατάλαβε ότι το στεγαστικό πρόβλημα για να λυθεί, απαιτεί ένα συνδυασμό λύσεων.
Από το γενικόλογο άνοιγμα των κλειστών διαμερισμάτων, για τα οποία πίστευαν ότι είναι κλειστά επειδή λείπουν από τους ιδιοκτήτες μόνο τα χρήματα για να τα επισκευάσουν, και τελικά διαψεύστηκαν. Μέχρι την άποψη ότι θα τονωνόταν η ζήτηση με το «πάγωμα» του ΦΠΑ ή με μέτρα που ενισχύουν τη ζήτηση όπως το πρόγραμμα «Σπίτι μου».
Ολα τα μέτρα κάτι έκαναν. Ολα βοήθησαν. Αλλά το πρόβλημα είναι πολύ μεγαλύτερο από αυτό που είχε αρχικά υπολογιστεί και συνεχώς διογκώνεται. Χρειάζονται πιο δραστικές λύσεις.
Μία παράμετρος του προβλήματος είναι ότι οι Ελληνες για πάρα πολλούς λόγους έχουμε μια παράξενη συνήθεια: Να κρατάμε σπίτια κλειδωμένα. Για «τα παιδιά», για «καλύτερες εποχές», για «όταν ανέβουν οι τιμές», γιατί «δεν τα βρίσκουμε με τους άλλους κληρονόμους», γιατί «με δαγκώνουν τα τεκμήρια» ή «γιατί με φέσωσαν οι τελευταίοι νοικάρηδες». Στο μεταξύ, η αγορά στενάζει και οι τιμές τρέχουν.
Τελευταία έχει πέσει και στο τραπέζι ένα πιο επιθετικό μέτρο. Να μπει ένα τέλος αδράνειας. Μια μορφή ποινής για όσους κρατούν εκτός αγοράς την ιδιοκτησία τους. Η κυβέρνηση φάνηκε να το σκέφτεται, αλλά τελικά μάλλον το απορρίπτει. Αυτού του είδους όμως οι ποινές εφαρμόζονται σχεδόν παντού στον δυτικό κόσμο, όπου το πρόβλημα της στέγασης είναι μεγάλο.
Ο ιδιοκτήτης που νοικιάζει το σπίτι του φορολογείται, ενώ αυτός που το κρατάει κλειστό πληρώνει λιγότερα.
Στον Καναδά, αν το σπίτι κάθεται πάνω από έξι μήνες άδειο, πληρώνεις φόρο μέχρι 3% της αξίας του. Στη Βρετανία, αν το κρατήσεις κλειστό για χρόνια, ο φόρος διπλασιάζεται. Στη Γαλλία και την Ισπανία, οι δήμοι βάζουν πρόστιμα για κάθε διαμέρισμα που μένει άδειο. Στην Καλιφόρνια, υπάρχει «vacancy tax». Με άλλα λόγια, δεν επιτρέπουν το κλειδωμένο διαμέρισμα να «κάθεται». Το κάνουν κόστος.
Η λογική είναι απλή. Αν δεν θες να το χρησιμοποιήσεις, βάλ’ το στην αγορά. Ενοικίασε, πούλα, αξιοποίησε. Αλλιώς, πλήρωσε. Και τα χρήματα ας ενισχύσουν στεγαστικές πολιτικές των πιο αδύναμων.
Εδώ, βέβαια, θα πέσουν τα κλασικά αντεπιχειρήματα. «Και τι θα γίνει με τη γιαγιά που κληρονόμησε ένα σπίτι ερείπιο;». «Και πώς θα ορίσουμε τι είναι αδρανές;». «Και θα φύγουν οι ξένοι επενδυτές!». Κάποιοι άλλοι επικαλούνται τα μπλεγμένα κληρονομικά ακίνητα. Ξεχνούν πως, ξαφνικά, κληρονόμοι που είχαν χρόνια να μιλήσουν συνεννοήθηκαν με το μέτρο του καθαρισμού των οικοπέδων, υπό τον φόβο του προστίμου.
Ωραία όλα αυτά, αλλά η αλήθεια είναι απλή. Σήμερα ο ιδιοκτήτης που νοικιάζει το σπίτι του φορολογείται, ενώ ο ιδιοκτήτης που το κρατάει κλειστό πληρώνει λιγότερα. Δηλαδή, τιμωρείται η αξιοποίηση και επιβραβεύεται η αδράνεια, στερώντας σπίτια από την αγορά.
