Το όχι και τόσο μακρινό 2019 οι διεθνείς εμπορικές σχέσεις βίωναν μια light παρόμοια κατάσταση των σημερινών εξελίξεων. Ηταν η πρώτη θητεία του προέδρου Τραμπ και η πρώτη προσπάθεια να εφαρμόσει το διαχρονικό, όπως φαίνεται, όνειρό του για μια επιθετική δασμολογική πολιτική.
Ανάμεσα στους στόχους βρέθηκε και η Ευρωπαϊκή Ενωση, με την οποία οι εμπορικές εντάσεις κορυφώθηκαν εξαιτίας της διαμάχης για τις επιδοτήσεις στην αεροναυπηγική βιομηχανία Airbus. Τον Οκτώβριο του 2019 ο Παγκόσμιος Οργανισμός Εμπορίου (ΠΟΕ) έδωσε στις ΗΠΑ το πράσινο φως να επιβάλουν δασμούς έως και 25%, ύψους 7,5 δισ. δολαρίων, σε ευρωπαϊκά προϊόντα λόγω των παράνομων επιδοτήσεων στην Airbus. Αφορούσαν πλήθος προϊόντων από ευρωπαϊκές χώρες – μεταξύ αυτών και ελληνικά αγαθά, όπως το ελαιόλαδο, οι ελιές και τα τυριά.
Η Ελλάδα τότε είχε την ίδια κυβέρνηση με τη σημερινή. Μέσω του υπουργείου Εξωτερικών και των εμπορικών αντιπροσώπων της στην Ουάσιγκτον προχώρησε άμεσα σε έντονες διπλωματικές κινήσεις. Κεντρικό ρόλο είχε το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης, το οποίο τόνισε την υψηλή ποιότητα των ελληνικών προϊόντων και το γεγονός ότι η Ελλάδα δεν είχε καμία σχέση με τις επιδοτήσεις της Airbus. Παράλληλα, ελληνικές επιχειρήσεις και εξαγωγικοί φορείς (όπως ο ΣΕΒΕ και ο ΣΕΒ) άσκησαν πιέσεις προς τα αρμόδια ευρωπαϊκά και αμερικανικά όργανα, επισημαίνοντας τις αρνητικές συνέπειες που θα είχε η επιβολή των δασμών στην ευρωπαϊκή αγορά και στο εισόδημα των παραγωγών. Προσθέστε στην εξίσωση και την ομογένεια, και κάπως έτσι είχαμε σε λιγότερο από δύο μήνες αποτελέσματα. Τον Δεκέμβριο του 2019 οι ΗΠΑ αναθεώρησαν εν μέρει τη λίστα των προϊόντων στα οποία θα επέβαλλαν δασμούς. Ανάμεσα στις αλλαγές περιλαμβανόταν και η εξαίρεση βασικών ελληνικών προϊόντων, όπως το ελληνικό ελαιόλαδο, οι βρώσιμες ελιές Καλαμών και ορισμένα είδη τυριών.
Πώς έμειναν εκτός δασμών βασικά ελληνικά προϊόντα, όπως το ελαιόλαδο, οι βρώσιμες ελιές Καλαμών και ορισμένα είδη τυριών.
Η εξέλιξη αυτή αποτέλεσε σημαντική νίκη για την ελληνική αγροτική οικονομία, καθώς διασφαλίστηκε η πρόσβαση σε μια κρίσιμη αγορά όπως αυτή των ΗΠΑ, σε μια περίοδο που οι ελληνικές εξαγωγές παρουσίαζαν ανοδική πορεία.
Η εξαίρεση των ελληνικών προϊόντων δεν σηματοδότησε το τέλος των εμπορικών πιέσεων, αλλά αποτέλεσε σημαντικό προηγούμενο για τη δυνατότητα μικρότερων χωρών να διεκδικούν ευνοϊκές ρυθμίσεις μέσω τεκμηριωμένων παρεμβάσεων και συμμαχιών. Είχε μάλιστα χειροπιαστά αποτελέσματα, καθώς οι εξαγωγές των συγκεκριμένων προϊόντων προς τις ΗΠΑ διπλασιάστηκαν μέσα σε μία πενταετία.
Αυτά έγιναν το 2019. Το 2025, λίγες ημέρες μετά τη συμφωνία της Σκωτίας, δεν παρατηρείται η ίδια κινητικότητα. Το ελληνικό ΥΠΕΞ ακόμη δεν έχει αντιδράσει. Το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης προσπαθεί να αντιμετωπίσει τη θύελλα της υπόθεσης ΟΠΕΚΕΠΕ και ο μόνος που ασχολείται και αναζητεί λύσεις, για ένα κατεξοχήν θέμα οικονομικής διπλωματίας, είναι ο υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, Κυριάκος Πιερρακάκης.
Δεν ξέρω ποια θα είναι η κατάληξη του θέματος. Αλλωστε, κοινό χαρακτηριστικό των δύο περιόδων είναι ότι η Ευρωπαϊκή Ενωση ελάχιστα ασχολείται με τα δικά μας ταπεινά προϊόντα. Αυτό που την ενδιέφερε και αυτό που πέτυχε ήταν να διαπραγματευθεί για τα σημαντικά προϊόντα του Βορρά. Για τα άλλα, έχει ο Θεός… Αυτό όμως που μάθαμε ως Ελληνες το 2019 είναι ότι με στοχευμένες ενέργειες και συμμαχίες μπορούμε να προστατεύσουμε τα συμφέροντα των εξαγωγικών κλάδων μας ακόμη και απέναντι σε υπερδυνάμεις, χωρίς να χρειαζόμαστε οπωσδήποτε τη βοήθεια της Ε.Ε…
