Κάμερες με χρήση τεχνητής νοημοσύνης, ένα ενιαίο πληροφοριακό σύστημα αλλά και ένας νέος «πολυμήχανος» φορέας συνθέτουν το νέο «οπλοστάσιο» που ρίχνεται πλέον στη μάχη ενάντια στην έξαρση της υπερβολικής ταχύτητας και της απερίσκεπτης οδήγησης, που έχουν οδηγήσει τους θανάτους από τροχαία ατυχήματα στα υψηλότερα επίπεδα των τελευταίων ετών στη χώρα μας.
Στη συμβολή των λεωφόρων Πανεπιστημίου και Βασιλίσσης Σοφίας, σε μια από τις πιο νευραλγικές διασταυρώσεις της Αθήνας, ενδέχεται να εγκατασταθεί το επόμενο διάστημα μια διακριτική κάμερα υψηλής ευκρίνειας. Δεν αποκλείεται να είναι η πρώτη από τις πιλοτικές αλλά και από τις συνολικά 2.000 που θα τοποθετηθούν σε πολυσύχναστους δρόμους της πρωτεύουσας με βαρύ ιστορικό παραβάσεων και τροχαίων, οι οποίοι θεωρούνται «θερμά σημεία». Ανάμεσα σε αυτά, σύμφωνα με τα στοιχεία της Τροχαίας, συγκαταλέγονται η λεωφόρος Κηφισίας με την Εθνικής Αντιστάσεως, η Βουλιαγμένης με την Τήνου, η Μεσογείων με τη Χαλανδρίου, καθώς και η Ποσειδώνος, στη συμβολή με την Αλίμου και στη διασταύρωση με την Ερμού. Οι νέες κάμερες επιτήρησης της κυκλοφορίας αναμένεται να διαδραματίσουν ζωτικό ρόλο στη νέα στρατηγική για την οδική ασφάλεια.
Η διαφορά τους με τις παλαιότερες είναι βασική: δεν καταγράφουν απλώς τους οδηγούς, αλλά θα έχουν τη δυνατότητα να «εκδίδουν» πρόστιμα σε όποιον, για παράδειγμα, αγνοεί το όριο ταχύτητας ή τον ερυθρό σηματοδότη. Στόχος είναι να μπει φρένο στην ατιμωρησία που κοστίζει πολλές ζωές κάθε χρόνο, διασφαλίζοντας ότι τα πρόστιμα θα πληρώνονται κανονικά. Αυτό στην πράξη σημαίνει τέλος στην παραδοσιακή πρακτική του «σβησίματος» κλήσεων μέσα από την ψηφιακή επίδοσή τους, χωρίς όμως να καταργείται η δυνατότητα ένστασης. Παράλληλα, η είσπραξη των προστίμων θα γίνεται γρήγορα και χωρίς να μένει στάσιμη για χρόνια. Σε αυτό το τοπίο, η επιδίωξη είναι να μην ξεγλιστρούν εύκολα οι παραβάτες, ανάμεσα στους οποίους και οι οδηγοί ενοικιαζόμενων αυτοκινήτων ή με ξένες πινακίδες. Σήμερα η διαδικασία καταγραφής και είσπραξης μπλέκεται σε έναν ιστό γραφειοκρατίας και καθυστερήσεων. Πολλές ποινές χάνονται στον δρόμο, φθάνουν αργοπορημένα ή και καθόλου, υπονομεύοντας έτσι την ίδια την έννοια των κυρώσεων.
Στόχος είναι να μπει φρένο στην ατιμωρησία που κοστίζει πολλές ζωές κάθε χρόνο, διασφαλίζοντας ότι τα πρόστιμα θα πληρώνονται κανονικά.
Μια ψηφιακή μεταρρύθμιση στο σημερινό, και σε αρκετά σημεία αναχρονιστικό, πλαίσιο φιλοδοξεί να φέρει το νέο νομοσχέδιο για την οδική ασφάλεια που παρουσίασε ο υπουργός Ψηφιακής Διακυβέρνησης Δημήτρης Παπαστεργίου, το πρωί της περασμένης Παρασκευής, στο υπουργικό συμβούλιο, παρουσία του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη.
«Η Ελλάδα του 2025 δεν μπορεί να περιμένει πέντε ή δέκα χρόνια για να βεβαιώσει και να εισπράξει μια κλήση. Δεν μπορεί να αδιαφορεί για το γεγονός ότι μόνο τον Ιούνιο, στην Αττική καταγράφηκαν 38.567 παραβάσεις και 552 τροχαία ατυχήματα, με 13 νεκρούς», σημειώνει στην «Κ» ο κ. Παπαστεργίου. Το νομοσχέδιο, το οποίο προγραμματίζεται να τεθεί σε δημόσια διαβούλευση μέσα στον Αύγουστο, καταρτίστηκε σε συνεργασία με τα συναρμόδια υπουργεία Υποδομών και Μεταφορών, Προστασίας του Πολίτη, καθώς και με την Ελληνική Αστυνομία, ύστερα από συνεννόηση και τεχνική επεξεργασία μεταξύ των εμπλεκόμενων πλευρών. Ερχεται σε συνέχεια της πρόσφατης έγκρισης από τη Βουλή του νέου Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας (ΚΟΚ), ο οποίος προβλέπει αυστηρότερες ποινές και τσουχτερά πρόστιμα, δίνοντας έμφαση στην πρόληψη. Με λίγα λόγια, το προτεινόμενο νομοσχέδιο θεσπίζει τη δημιουργία ενιαίου πληροφοριακού συστήματος για την καταγραφή και διαχείριση των τροχαίων παραβάσεων, καθιερώνει την ψηφιακή επίδοση των κλήσεων και φέρνει κάμερες με τεχνητή νοημοσύνη σε κομβικά σημεία του οδικού δικτύου του λεκανοπεδίου, έπειτα από υπόδειξη των αρμόδιων υπηρεσιών της Τροχαίας Αττικής, με βάση τα σημεία όπου έχουν καταγραφεί τα περισσότερα σοβαρά ατυχήματα στο παρελθόν.
Νέος μηχανισμός
Οι νέες κάμερες δεν περιορίζονται σε απλή παρακολούθηση. Τη στιγμή που ένας οδηγός περνάει με κόκκινο, τρέχει με υπερβολική ταχύτητα ή κινείται σε λεωφορειολωρίδα, ενεργοποιείται ένας ψηφιακός μηχανισμός σε πραγματικό χρόνο. Το σύστημα καταγράφει την παράβαση με φωτογραφίες και βίντεο, ενώ ο πολίτης λαμβάνει ειδοποίηση στο κινητό του, όπως το έχει δηλώσει στο Μητρώο Επικοινωνίας, ότι ελέγχεται για τροχαία παράβαση. Η κλήση αποθηκεύεται με όλα τα σχετικά στοιχεία στο ενιαίο πληροφοριακό σύστημα και, εφόσον επιβεβαιωθεί, εμφανίζεται στη θυρίδα του πολίτη στο gov.gr. Από εκεί μπορεί να την εξοφλήσει ηλεκτρονικά ή να ασκήσει ένσταση. Ακόμη και η αφαίρεση διπλώματος, εφόσον δικαιολογείται, θα γίνεται ψηφιακά.
Τη στιγμή που ένας οδηγός περνάει με κόκκινο, τρέχει με υπερβολική ταχύτητα ή κινείται σε λεωφορειολωρίδα, ενεργοποιείται ψηφιακός μηχανισμός σε πραγματικό χρόνο.
Κάπου εδώ το «τιμόνι» αναλαμβάνει ένας νέος φορέας, με όνομα που θα αποκαλυφθεί σύντομα, ο οποίος θα έχει κομβικό ρόλο: την εποπτεία του δικτύου καμερών που καταγράφουν παραβάσεις του Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας, καθώς και τη διαχείριση της διαδικασίας βεβαίωσης και είσπραξης των προστίμων.
Μέσα από την ψηφιοποίηση η Τροχαία αποδεσμεύεται σταδιακά από το μεγάλο φορτίο της καθημερινής επιτήρησης. Οι δρόμοι θα εποπτεύονται πλέον κυρίως από κάμερες και συστήματα τεχνητής νοημοσύνης, μειώνοντας την ανάγκη για αστυνομικούς σε κάθε φανάρι και διασταύρωση.
Δύο διαγωνισμοί
Ο δρόμος προς τον ψηφιακό μετασχηματισμό της οδικής ασφάλειας ξεκινά μέσα από δύο κρίσιμους διαγωνισμούς που έχει δρομολογήσει το υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης, και από την έγκαιρη ολοκλήρωσή τους θα εξαρτηθεί η υλοποίηση του νέου συστήματος.
Το πρώτο σκέλος αφορά τη δημιουργία του ενιαίου πληροφοριακού συστήματος, της ψηφιακής «ραχοκοκαλιάς» του σχεδίου. Ο διαγωνισμός, ύψους 5 εκατ. ευρώ, έχει ήδη προκηρυχθεί και στις 13 Ιουνίου έγινε η αποσφράγιση των προσφορών. Η διαδικασία αξιολόγησης βρίσκεται σε εξέλιξη και αναμένεται να έχει ολοκληρωθεί μέσα στο επόμενο διάστημα, ώστε να προκύψει ο ανάδοχος που θα αναλάβει την υλοποίηση.Στόχος είναι το σύστημα να ξεκινήσει πιλοτικά τους επόμενους μήνες, συνδεόμενο αρχικά με τις υφιστάμενες κάμερες, ενώ μέχρι το 2026 θα έχει επεκταθεί ώστε να καλύπτει πλήρως το δίκτυο της Περιφέρειας Αττικής. Πρόκειται για ένα «έξυπνο» δίκτυο που θα λειτουργεί σε πραγματικό χρόνο, με αυτόματη καταγραφή και διαχείριση παραβάσεων, χωρίς χαμένα δεδομένα ή καθυστερήσεις.
Το δεύτερο σκέλος του σχεδίου αφορά την εγκατάσταση των νέων καμερών επιτήρησης, εξοπλισμένων με τεχνολογία τεχνητής νοημοσύνης. Αυτές δεν περιορίζονται στην καταγραφή ταχύτητας ή σηματοδοτών: μπορούν να εντοπίζουν παραβάσεις, όπως η χρήση κινητού τηλεφώνου από τον οδηγό ή η απουσία ζώνης ασφαλείας, παρέχοντας πειστήρια υψηλής ευκρίνειας. Η προκήρυξη του σχετικού διαγωνισμού αναμένεται μέσα στις επόμενες ημέρες. Αν όλα κυλήσουν με βάση τον σχεδιασμό, η ανάθεση και η έναρξη της προμήθειας θα ξεκινήσουν σε ορίζοντα μερικών μηνών.
Από εκεί και πέρα θα ξεκινήσει η σταδιακή ενσωμάτωση των νέων καμερών στο κεντρικό πληροφοριακό σύστημα, ώστε μέχρι το 2026 να επιτευχθεί η πλήρης λειτουργία του σε εθνικό επίπεδο. Για πρώτη φορά, όλες οι κάμερες, νέες και παλιές, θα διασυνδέονται σε ένα ενιαίο, διαφανές και αυτοματοποιημένο ψηφιακό δίκτυο, αλλάζοντας οριστικά τον τρόπο με τον οποίο ελέγχεται και τηρείται ο Κώδικας Οδικής Κυκλοφορίας στη χώρα.
Η αρχή γίνεται με μια μικρή, αλλά ουσιαστική παρέμβαση: την πιλοτική τοποθέτηση οκτώ καμερών σε πολυσύχναστα και κομβικής σημασίας σημεία της Αττικής μέσα στο επόμενο διάστημα. Πρόκειται για δρόμους καθημερινής συμφόρησης και υψηλής παραβατικότητας, όπου η ανάγκη για καλύτερο έλεγχο είναι επιτακτική. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Τροχαίας, τέτοια σημεία είναι η διασταύρωση της Πανεπιστημίου με τη λεωφόρο Βασιλίσσης Σοφίας στον Δήμο Αθηναίων, της λεωφόρου Μεσογείων με τη λεωφόρο Χαλανδρίου στον Δήμο Αγίας Παρασκευής και της λεωφόρου Μαραθώνος με τη Φλέμινγκ στον Δήμο Ραφήνας – Πικερμίου. Στη συνέχεια, σειρά παίρνουν η λεωφόρος Ποσειδώνος με την Ερμού στον Δήμο Βάρης – Βούλας – Βουλιαγμένης, η λεωφόρος Βουλιαγμένης με την Τήνου στον Δήμο Ελληνικού – Αργυρούπολης, η λεωφόρος Κηφισίας με την Εθνικής Αντιστάσεως στον Δήμο Φιλοθέης – Ψυχικού, η λεωφόρος Ποσειδώνος με τη λεωφόρο Αλίμου στον Δήμο Αλίμου και, τέλος, η λεωφόρος Συγγρού με την Αγίας Φωτεινής στον Δήμο Καλλιθέας.
Στα λεωφορεία
Εκτός, όμως, από τις λεωφόρους, στο παιχνίδι της επιτήρησης μπαίνουν δυναμικά και τα αστικά λεωφορεία. Η αρχή έγινε ήδη: Δέκα οχήματα νέας αντιρρυπαντικής τεχνολογίας της ΟΣΥ Α.Ε. εξοπλίστηκαν με κάμερες και κυκλοφορούν στους δρόμους της Αττικής καταγράφοντας τα πρώτα δεδομένα από τις 16 Ιουνίου. Ο στόχος είναι φιλόδοξος, το πρόγραμμα θα επεκταθεί σταδιακά σε 500 λεωφορεία, που δεν θα μεταφέρουν απλώς επιβάτες, αλλά θα λειτουργούν και ως κινούμενα «μάτια» στην πόλη, καθώς θα εντοπίζουν παραβάσεις στις λεωφορειολωρίδες, όπως η παράνομη κίνηση ή στάθμευση, ενώ ταυτόχρονα θα συλλέγουν δεδομένα για την κατάσταση του οδοστρώματος και τη ροή της κυκλοφορίας.
