Οσο ο πληθυσμός της Γης αυξάνεται, τόσο θα αυξάνεται και ο τουρισμός. Η μόνη διέξοδος που έχουν οι τουριστικές περιοχές είναι να επενδύσουν στη διαχείριση των επισκεπτών, φροντίζοντας να μην υποβαθμίζεται η ζωή των τοπικών κοινωνιών.
Τις επισημάνσεις αυτές κάνει από την Αθήνα ο Ράντι Ντέρμπαντ, διευθύνων σύμβουλος του Παγκοσμίου Συμβουλίου Αειφόρου Τουρισμού (GSTC), μιας μη κερδοσκοπικής οργάνωσης που δημιουργήθηκε υπό την αιγίδα του ΟΗΕ και ασχολείται με τον καθορισμό κριτηρίων βιωσιμότητας στον τουριστικό κλάδο.
«Το πρόβλημα του υπερτουρισμού είναι παγκόσμιο», αναφέρει. «Είμαστε 8 δισ. άνθρωποι, όταν τη δεκαετία του ’70 ήμασταν οι μισοί. Επιπλέον, τα τελευταία 30 χρόνια, μετά την πτώση του ανατολικού μπλοκ και τη σταδιακή άνοδο των αγορών της Ασίας και ειδικά της Κίνας, άλλαξαν πολλά στον παγκόσμιο τουριστικό χάρτη. Η ζήτηση για ταξίδια βρίσκεται σήμερα σε ιστορικά επίπεδα και αυτό δεν πρόκειται να αλλάξει. Την τάση αυτή ενισχύει και η ανάπτυξη των οικονομικών αεροπορικών εταιρειών, δεν μιλάμε για Ryanair και τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές εταιρείες, αλλά για μεγάλες εταιρείες στην Ασία, όπως η Air Asia, που πλέον αλλάζουν τον τρόπο που ταξιδεύει η ανερχόμενη μεσαία τάξη».
Η κατάρρευση του ανατολικού μπλοκ και η ανάπτυξη της Ασίας επέφεραν ριζικές αλλαγές στον τουριστικό χάρτη τις τελευταίες δεκαετίες.
Ο κ. Ντέρμπαντ πιστεύει περισσότερο στη βελτίωση της διαχείρισης των τουριστικών ροών παρά στην αυστηροποίηση των μέτρων που λαμβάνουν οι κυβερνήσεις. «Η μόνη λύση πλέον είναι η καλύτερη διάχυση των επισκεπτών, τόσο γεωγραφικά όσο και στη διάρκεια του έτους. Υπάρχει μόνο μία Ακρόπολη, ένα Ανγκορ Βατ στην Καμπότζη, ένα Μάτσου Πίτσου στο Περού. Τέτοια μέρη –κυρίως παγκόσμιας εμβέλειας πολιτιστικά μνημεία– είναι στο check list του κόσμου. Αυτό δεν αλλάζει. Αρα πρέπει να βρούμε έξυπνους τρόπους να διαχειριστούμε την πρόθεση όλων αυτών των ανθρώπων να τα επισκεφθούν».
Υπάρχουν πολλά καλά παραδείγματα σε αυτή την κατεύθυνση. «Πριν από 25 χρόνια στη Γρενάδα της Ισπανίας, ο κόσμος συνέρρεε για να επισκεφθεί το παλάτι της Αλάμπρα. Για να διαχειριστούν τους επισκέπτες, οι αρχές εισήγαγαν ένα είδος εισιτηρίου που αφορούσε συγκεκριμένη χρονική περίοδο και είχε κυμαινόμενη τιμή. Ολα αυτά πολύ πριν αρχίσουμε καν να ακούμε τον όρο “υπερτουρισμός”. Ηταν τεράστια επιτυχία. Και η κατάσταση έγινε διαχειρίσιμη, και η πόλη επωφελήθηκε, γιατί οι επισκέπτες είχαν χρόνο να προγραμματίσουν και άλλα πράγματα πριν και μετά την επίσκεψή τους στο παλάτι. Ενα άλλο παράδειγμα: Υπάρχει ένα χωριό στη νότια Γαλλία, στο οποίο οι κάτοικοι διαμαρτύρονταν ότι τα Σαββατοκύριακα η ζωή τους γινόταν ανυπόφορη. Αυτό που έκαναν ήταν τα Σαββατοκύριακα να επιτρέπεται μέσα στο χωριό η κυκλοφορία μόνο των οχημάτων των μόνιμων κατοίκων. Για τους επισκέπτες υπήρχε ένα πάρκινγκ έξω από το χωριό, το οποίο συνδέθηκε με πεζόδρομο, ποδηλατόδρομο και ένα μικρό ηλεκτρικό λεωφορείο. Και τελικά σήμερα είναι όλοι ευτυχισμένοι. Παραδείγματα υπάρχουν πολλά, επειδή όμως κανένας τόπος δεν είναι ίδιος με τους άλλους, χρειάζεται οι λύσεις να είναι προσαρμοσμένες στις εκάστοτε ιδιαιτερότητες. Επίσης, η τιμολόγηση αξιοθέατων, η φορολόγηση, όλα αυτά μπορούν να χρησιμοποιηθούν έξυπνα για να βοηθήσουν στη διαχείριση του τουρισμού».
Η καλύτερη λύση, σύμφωνα με τον κ. Ντέρμπαντ, είναι να δημιουργείται ένα συμβούλιο σε τοπικό επίπεδο, με τη συμμετοχή όλων των εμπλεκομένων. «Οι περισσότεροι δήμοι σε όλο τον κόσμο ασχολούνται κυρίως με το κομμάτι της προώθησης και όχι της διαχείρισης του τουρισμού. Τώρα αυτό έχει αλλάξει, καθώς οι δήμοι καλούνται να αναπτύξουν εργαλεία διαχείρισης σε τοπικό επίπεδο, να έχουν experts στην ομάδα τους που να φέρουν λύσεις προσαρμοσμένες στις τοπικές ανάγκες. Πολύ σημαντικό είναι να υπάρχει ένα τοπικό συμβούλιο στο οποίο να συμμετέχουν αυτοί που έχουν πολιτική ισχύ, αυτοί που έχουν οικονομική ισχύ και η τοπική κοινωνία, να συζητούν και να λαμβάνουν αποφάσεις».
Οσο για τις πιστοποιήσεις της βιωσιμότητας στις τουριστικές επιχειρήσεις, ο κ. Ντέρμπαντ επισημαίνει ότι στην Ευρώπη υπάρχει «βιομηχανία πιστοποιήσεων», η οποία δεν έχει σχέση με την αειφορία. «Ολοι αυτοχαρακτηρίζονται βιώσιμοι σήμερα», επισημαίνει.
