Μία από τις καλύτερες καμπάνιες που έχει κάνει η ελληνική κυβέρνηση στο πλαίσιο της πράσινης μετάβασης αφορούσε την απαγόρευση διάθεσης στην αγορά μιας σειράς πλαστικών προϊόντων μιας χρήσης, μεταξύ των οποίων και τα πλαστικά καλαμάκια. Μέχρι και ο βασιλιάς Κάρολος, που είχε επισκεφθεί ως πρίγκιπας ακόμη την Αθήνα, είχε συμβάλει απολαμβάνοντας δημοσίως τον κρύο καφέ του χωρίς καλαμάκι.
Η απαγόρευση είχε ισχύ από τον Ιούλιο του 2021, σε εφαρμογή σχετικής ευρωπαϊκής οδηγίας. Οι χρηματικές ποινές για όποια εταιρεία πιανόταν να συνεχίζει να τα παράγει και να τα διαθέτει στην αγορά ήταν τεράστιες. Εφταναν στο 1% του ετήσιου κύκλου εργασιών της εταιρείας που παρανομούσε. Για περίπου μια διετία το πλαστικό καλαμάκι εξαφανίστηκε από την αγορά και έδωσε τη θέση του στο χάρτινο. Το 2023 έγιναν περίπου 1.000 έλεγχοι και έπεσαν και κάποια πρόστιμα, κυρίως στη λιανική και την εστίαση. Γρήγορα η αγορά… αποφάσισε και η κυβέρνηση σιωπηρά συναίνεσε ότι τα πλαστικά καλαμάκια είναι καλύτερα και παρά το γεγονός ότι είναι παράνομα, επέστρεψαν με το τρικ της «επαναχρησιμοποίησης». Ο νόμος έδινε τη δυνατότητα σε συγκεκριμένες μεγάλες διαστάσεις με συγκεκριμένα υλικά να μπορεί κάποιος να τα παράγει και ο καταναλωτής να τα αγοράζει, υπό την προϋπόθεση ότι θα τα πλένει για να τα επαναχρησιμοποιεί.
Δίνουμε την εικόνα ενός κράτους που δεν σέβεται τους νόμους που το ίδιο ψηφίζει.
Στη χώρα που μισεί να εφαρμόζει τους νόμους που η ίδια ψηφίζει, ένα σημαντικό προϊόν μας, το ελαιόλαδο, επιμένουμε να του φερόμαστε με αδιαφορία. Στη λογική της υπόθεσης του ΟΠΕΚΕΠΕ, μην τυχόν και «στενοχωρήσουμε τα παιδιά», το μεγαλύτερο μέρος της εγχώριας κατανάλωσης ελαιολάδου συνεχίζει –και μάλιστα με αυξανόμενα μερίδια– να διακινείται με τον περίφημο 16κιλο, αγνώστου προέλευσης, τενεκέ και ας υπάρχει νόμος εδώ και μια 20ετία που το απαγορεύει. Μέσα στην πρωτοφανή έκρηξη τιμών του προϊόντος την προηγούμενη διετία, αντί οι έλεγχοι να αυξηθούν, προκειμένου να συλληφθεί η φοροδιαφυγή και η παραοικονομία, αφέθηκε ελεύθερη η χύμα πώληση του προϊόντος. Πλέον, από τους 95.000 τόνους που ανέρχεται η εγχώρια κατανάλωση ετησίως, μόλις 15.000 τόνοι αφορούν το μοναδικό νόμιμο προϊόν που επιτρέπεται να πωλείται στη χώρα, το συσκευασμένο επώνυμο ελαιόλαδο – και μάλιστα μόνο σε συσκευασίες έως 5 λίτρων. Το θετικό της υπόθεσης είναι ότι η συρρίκνωση των εγχώριων νόμιμων πωλήσεων οδήγησε στην αύξηση των εξαγωγών τυποποιημένου ελαιολάδου στους 45.000 τόνους. Αλλά δεν μειώνει την αξία της εγχώριας παρανομίας.
Ειδικά στο ελαιόλαδο, από το 2018 υπάρχει νόμος που απαγορεύει στα εστιατόρια τη χρήση του λαδόξιδου στη χύμα μορφή. Υποχρεώνει τις επιχειρήσεις να σερβίρουν σε μικρές σφραγισμένες συσκευασίες μιας χρήσης με τυποποιημένο ελαιόλαδο έως 50 ml. Η διάταξη προβλέπει και πρόστιμα από 500 έως 2.000 ευρώ ανά παράβαση. Το πρόβλημα είναι ότι και αυτή η διάταξη, που θα προστάτευε την ποιότητα και τη φήμη του ελληνικού ελαιολάδου, δεν ελέγχεται από κανέναν και βέβαια ελάχιστα εφαρμόζεται.
Για κάποιον λόγο όλες αυτές οι αλλαγές θεωρούνται ήσσονος σημασίας στη χώρα μας. Μας κρατούν πίσω από το να θεωρούμαστε ένα οργανωμένο κράτος που προστατεύει τα βασικά του προϊόντα και τους πολίτες του. Δίνουμε την εικόνα ενός κράτους που δεν σέβεται τους νόμους που το ίδιο ψηφίζει. Κυρίως όμως γινόμαστε απωθητικοί σε ανθρώπους που θέλουν να κάνουν μια δουλειά στην Ελλάδα.
