Στο ενδιαφέρον άρθρο του της 15.6.2025 με τίτλο «Η μεγάλη ασυμμετρία», ο κ. Καλλίτσης θέτει ένα ερώτημα που είναι καθοριστικό για το μέλλον της χώρας: Γιατί δηλαδή δεν αυξάνονται ταχύτερα οι μισθοί μετά την κρίση. Βασίζει τα επιχειρήματά του στην ανάλυση στοιχείων που αντλούνται από τους εθνικούς λογαριασμούς. Τα στοιχεία που χρησιμοποιεί υπολογίζουν για το 2024 την αμοιβή μισθωτής εργασίας, για το σύνολο της οικονομίας που περιλαμβάνει τον ιδιωτικό και δημόσιο τομέα, σε 83,2 δισ. ευρώ, ενώ για τα «κέρδη» χρησιμοποιεί ένα μέγεθος 119 δισ. ευρώ, το οποίο σύμφωνα με τη μεθοδολογία των εθνικών λογαριασμών αναφέρεται ως συνολικό ακαθάριστο λειτουργικό πλεόνασμα. Αυτά τα 119 δισ. ευρώ χρειάζονται μεγαλύτερη ανάλυση, η οποία είναι διαθέσιμη από τη Eurostat μόνο έως το 2023, χρονιά κατά την οποία το εν λόγω μέγεθος ανήλθε σε 116 δισ. ευρώ. Καθώς είναι εύλογο να αναμένουμε ότι σαν τάξη μεγέθους τα στοιχεία αυτά παραμένουν συγκρίσιμα και το 2024, μπορούμε να προχωρήσουμε σε μεγαλύτερη ανάλυση των στοιχείων του 2023. Μέρος των 116 δισ. ευρώ αποτελεί ένα άθροισμα 69 δισ. το οποίο περιλαμβάνει και το εισόδημα των αυτοαπασχολούμενων. Το εισόδημα αυτό ορίζεται από τη Eurostat ως μεικτό εισόδημα, δεν αποτελεί κέρδη επιχειρήσεων και είναι ιδιαίτερα σημαντικό στην Ελλάδα όπου για κάθε αυτοαπασχολούμενο αντιστοιχούν τρεις μισθωτοί, ενώ στην Ε.Ε.-27 η αναλογία αυτή είναι 1 προς 6. Αυτά τα 69 δισ. περιλαμβάνουν επιπλέον 19 δισ. ευρώ που υπολογίζονται ως τεκμαρτό εισόδημα των νοικοκυριών από ιδιοκατοίκηση, η οποία στην Ελλάδα είναι μεγαλύτερη σε σχέση με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο.
Στις επιχειρήσεις αναλογούν 40 δισ. ευρώ από τα 116 δισ., αλλά από αυτά πρέπει να αφαιρεθούν οι αποσβέσεις 13 δισ. ευρώ καθώς δεν είναι αντικείμενο διανομής εισοδήματος. Τα 27 δισ. ευρώ που απομένουν, προσεγγίζουν καλύτερα τα κέρδη προ φόρων των επιχειρήσεων. Σε κάθε περίπτωση, τα επιχειρηματικά κέρδη είναι προτιμότερο να συγκρίνονται με το ύψος των επενδεδυμένων κεφαλαίων, καθώς και με τον κίνδυνο που εμπεριέχεται σε αυτά. Ο κίνδυνος αυτός υλοποιείται και μέσω του φαινομένου που θέλει τα επιχειρηματικά κέρδη να αυξάνονται ταχύτερα από άλλα μεγέθη, όπως είναι οι μισθοί, σε περιόδους δυναμικής ανάκαμψης, όπως αυτή που διανύουμε μετά το 2019, αλλά και αντίστοιχα να υποχωρούν ταχύτερα και περισσότερο σε περιόδους κρίσης, όπως συνέβη και κατά τη δεκαετή κρίση που βιώσαμε.
Τι δείχνει η ανάλυση των στοιχείων για τα κέρδη των επιχειρήσεων.
Σε ένα περιβάλλον αδυσώπητου διεθνούς ανταγωνισμού η προσέλκυση των επενδύσεων που θα δημιουργήσουν γρήγορα θέσεις εργασίας με υψηλότερους μισθούς πράγματι θα καθορίσει αν η χώρα θα καταφέρει να ενισχύσει την κοινωνική συνοχή ή όχι. Για να το πετύχουμε, θα χρειαστεί να στηριχθούμε στην πρόοδο των προηγούμενων ετών και να κάνουμε τα απαραίτητα επόμενα βήματα, στη φορολογία της εργασίας και ειδικά της μεσαίας τάξης, στην εκπαίδευση του εργατικού δυναμικού, στην καινοτομία, στο κόστος ενέργειας και στις υποδομές, ώστε να αυξηθεί η παραγωγικότητα της οικονομίας μας. Στην πορεία αυτή μια ζωντανή και εποικοδομητική συζήτηση μπορεί –και οφείλει– να συμβάλει ουσιαστικά καθώς ήδη υλοποιούνται ή σχεδιάζονται πολιτικές παρεμβάσεις στα πεδία αυτά.
*Ο κ. Μιχάλης Μητσόπουλος είναι διευθυντής στον ΣΕΒ και ο κ. Θανάσης Πρίντσιπας είναι ανώτερος σύμβουλος στον ΣΕΒ.
