Η γήρανση του πληθυσμού μπορεί τελικά να μην αποτελεί κίνδυνο για την παγκόσμια οικονομία, επισημαίνει η Goldman Sachs, ανατρέποντας ουσιαστικά το αρνητικό story του δημογραφικού. Ναι, ο παγκόσμιος πληθυσμός γερνάει καθώς το προσδόκιμο ζωής αυξάνεται και τα ποσοστά γεννήσεων μειώνονται, ωστόσο η αυξανόμενη μακροζωία και ένας υγιέστερος γηράσκων πληθυσμός υποδηλώνουν ένα πολύ πιο θετικό οικονομικό αποτέλεσμα, σύμφωνα με την αμερικανική τράπεζα. «Τα 70 είναι τα νέα 53», επισημαίνει χαρακτηριστικά, υποστηρίζοντας πως η καλύτερη λύση για το δημογραφικό βρίσκεται στην παράταση της ενεργού εργασιακής ζωής.
Πιο αναλυτικά, όπως σημειώνει η Goldman Sachs, εκ πρώτης όψεως, ορισμένα δημογραφικά στατιστικά στοιχεία φαίνονται ανησυχητικά: Το μέσο προσδόκιμο ζωής στις ανεπτυγμένες οικονομίες έχει αυξηθεί κατά 5% από το 2000, από 78 σε 82 έτη, και το ποσοστό του πληθυσμού που είναι σε ηλικία εργασίας (15-64 έτη) μειώνεται. Ομως, το ποσοστό του συνολικού πληθυσμού που εργάζεται έχει αυξηθεί, όπως παρατηρεί. Από το 2000, ο εργασιακός βίος στις ανεπτυγμένες οικονομίες έχει αυξηθεί σημαντικά, ενώ στις πλουσιότερες χώρες, ο δείκτης εξάρτησης έχει μειωθεί παρά τη μείωση των ποσοστών γεννήσεων.
Παράλληλα, το προσδόκιμο ζωής των ανθρώπων αυξάνεται σχεδόν παντού στον κόσμο και οι ηλικιωμένοι είναι πιο υγιείς από τους προγόνους τους, επισημαίνει η Goldman. Το μέσο παγκόσμιο προσδόκιμο ζωής έχει αυξηθεί από 62 σε 75 χρόνια τον τελευταίο μισό αιώνα. Στις ανεπτυγμένες οικονομίες, έχει αυξηθεί από 72 σε 82 χρόνια, ενώ στις αναδυόμενες οικονομίες έχει αυξηθεί από 58 σε 73 χρόνια. Το προσδόκιμο ζωής στις ΗΠΑ έχει μειωθεί ελαφρώς την τελευταία δεκαετία, αλλά αποτελεί εξαίρεση σε μια συνεπή και παγκόσμια τάση.
Από το 2000 το μέσο ποσοστό της ζωής που αφιερώνεται στην ενεργό συμμετοχή στην αγορά εργασίας έχει αυξηθεί από 44% σε 47%.
Η μείωση των γεννήσεων είναι η άλλη δημογραφική τάση που συμβάλλει στη γήρανση του παγκόσμιου πληθυσμού. Ωστόσο οι άνθρωποι σήμερα είναι πιο υγιείς καθώς μεγαλώνουν, σε αντίθεση με τους προγόνους τους, επισημαίνει η Goldman. Ενας 70χρονος το 2022 είχε την ίδια γνωστική ικανότητα με έναν 53χρονο το 2000, σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου. Η σωματική «αντοχή» του ίδιου 70χρονου αντιστοιχούσε σε κάποιον που ήταν 56 ετών το 2000. «Το γεγονός ότι όχι μόνο ζούμε περισσότερο, αλλά και επιβραδύνεται η διαδικασία γήρανσης καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής μας, εγείρει ένα σημαντικό οικονομικό ζήτημα», τονίζει η αμερικανική τράπεζα. «Πιο απλά… τα 70 είναι τα νέα 53», σημειώνει χαρακτηριστικά.
Μια σημαντική ανησυχία σχετικά με τη γήρανση του πληθυσμού είναι ο τρόπος με τον οποίο επηρεάζει το ποσοστό του πληθυσμού που βρίσκεται στην ηλικιακή ομάδα 15 έως 64 ετών. Αυτό το ποσοστό μειώνεται καθώς περισσότεροι άνθρωποι φτάνουν στην ηλικία συνταξιοδότησης, κάτι που συχνά περιγράφεται ως «δημογραφική ωρολογιακή βόμβα», υποδηλώνοντας αυξανόμενους δείκτες εξάρτησης και μείωση του κατά κεφαλήν ΑΕΠ. Στις ανεπτυγμένες οικονομίες, το ποσοστό έφτασε στο 67% από το 1985 έως τις αρχές της δεκαετίας του 2000, αλλά έκτοτε έχει μειωθεί στο 63% και προβλέπεται να μειωθεί στο 57% έως το 2075.
Παρόλο που το αυξανόμενο κόστος των συντάξεων εξακολουθεί να αποτελεί ανησυχία για ορισμένες οικονομίες, ο πιο αποτελεσματικός τρόπος να αντισταθμιστεί η αρνητική επίδραση της γήρανσης στον δείκτη απασχόλησης είναι να παραταθεί ο εργασιακός βίος, σε συνάρτηση με τη μεγαλύτερη διάρκεια ζωής. Στις ανεπτυγμένες οικονομίες, όπως υπολογίζει η αμερικανική τράπεζα, η αντιστάθμιση της μείωσης του δείκτη εργάσιμης ηλικίας θα απαιτούσε αύξηση 15% του μέσου εργάσιμου βίου μεταξύ του 2000 και του 2075.
Τα καλά νέα είναι ότι αυτή η μετάβαση βρίσκεται ήδη σε πλήρη εξέλιξη, τονίζει η Goldman. Από το 2000, ο μέσος εργάσιμος βίος έχει ήδη αυξηθεί κατά 12% (από 34 σε 38 έτη) με αποτέλεσμα το μέσο ποσοστό της ζωής που αφιερώνεται στην ενεργό συμμετοχή στην αγορά εργασίας να έχει αυξηθεί από 44% σε 47%. «Και αυτά χωρίς μεγάλες αλλαγές στη νομοθεσία περί συντάξεων, κάτι που δείχνει την προσαρμογή της κοινωνίας στη μακροβιότητα. Η γήρανση του πληθυσμού δεν είναι κάτι για το οποίο πρέπει να ανησυχούμε», καταλήγει η τράπεζα.
