Πόλεις-φαντάσματα της Ισπανίας που ερήμωσαν όταν έσκασε η «φούσκα» των ακινήτων το 2008 αναβιώνουν χάρη στη… στεγαστική κρίση. Κτίρια ανολοκλήρωτα και άδεια εδώ και τουλάχιστον μία δεκαετία αποκτούν νέα ζωή χάρη στη μεσαία τάξη που εγκαταλείπει τα πανάκριβα κέντρα των μεγαλουπόλεων και μετακομίζει μαζικά σε νέους, πιο προσιτούς προορισμούς. Eνας από αυτούς είναι και ο δήμος Σεσένια στην επαρχία του Τολέδο, 40 χιλιόμετρα νοτίως της Μαδρίτης. Ο κτηματομεσίτης Σέγις Γκόμες δημοσίευσε πρόσφατα μια αγγελία για ένα ακίνητο στην πόλη και δέχθηκε την πρώτη κλήση ενδιαφέροντος μόλις δύο λεπτά αργότερα, όπως λέει στο Reuters. Η ζήτηση είναι τόσο μεγάλη, που πλέον έχει λίστα αναμονής 70 ατόμων για κάθε ακίνητο.
Καθώς αυξάνεται η οργή των πολιτών για το κόστος των κατοικιών στην Ισπανία, ο πρωθυπουργός Πέδρο Σάντσεθ έχει καταστήσει προτεραιότητά του την αντιμετώπιση της στεγαστικής κρίσης. Η πρόκληση όμως παραμένει μεγάλη, ιδίως στη Μαδρίτη, η οποία απέκτησε το 2024 140.000 νέους κατοίκους, αλλά κατέγραψε άδειες για την κατασκευή μόλις 20.000 νέων κατοικιών. Το πρόβλημα επιδεινώνεται από την εκρηκτική άνοδο στα καταλύματα βραχυχρόνιας μίσθωσης λόγω τουρισμού, το ρεκόρ μετανάστευσης, αλλά και τους επαχθείς νόμους περί πολεοδομίας. «Δεν μπορούμε να αντιστοιχίσουμε την προσφορά και τη ζήτηση αρκετά γρήγορα. Ετσι οι τιμές ανεβαίνουν ή οι άνθρωποι πρέπει να ανταλλάξουν την τιμή με την απόσταση», εξηγεί ο Κάρλες Βεργκάρα, καθηγητής στη Σχολή Επιχειρήσεων IESE στη Μαδρίτη.
Απομεινάρι μέχρι πρόσφατα της κατασκευαστικής «φούσκας» της Ισπανίας, η Σεσένια, μισή ώρα από τη Μαδρίτη, είναι πλέον περιζήτητη, αν και εξακολουθεί να μη διαθέτει καλές συγκοινωνιακές συνδέσεις με την πρωτεύουσα και τις δημόσιες υπηρεσίες, γεγονός που οδήγησε τους αγοραστές κατοικιών να την απορρίψουν στο παρελθόν.
Ο ιδρυτής και αρχικός κατασκευαστής της Φρανθίσκο Ερνάντο επέλεξε αυτή την περιοχή για να δημιουργήσει έναν «παράδεισο» 13.000 οικονομικά προσιτών διαμερισμάτων με κήπους και πισίνες στην ισπανική πεδιάδα, όπου ο συγγραφέας Μιγκέλ ντε Θερβάντες οραματίστηκε το διάσημο έργο του «Δον Κιχώτης». Στην πορεία, όμως, η Σεσένια έγινε συνώνυμο της κερδοσκοπικής απληστίας και της διαφθοράς. Μόνο 5.000 κατοικίες κατασκευάστηκαν τελικά, ενώ ο Ερνάντο που πέθανε το 2020 δεν είπε ποτέ στους αγοραστές ότι δεν είχε εξασφαλίσει πρόσβαση σε νερό ή ότι η πόλη δεν είχε συγκοινωνίες ή σχολεία. Οταν η αγορά κατέρρευσε, οι αρχικοί επενδυτές είδαν την αξία των ακινήτων τους να καταρρέει, ενώ πολλά σπίτια κατέληξαν στα χέρια τραπεζών. Σήμερα η Σεσένια σφύζει από ζωή καθώς οι γονείς αφήνουν τα παιδιά στα τρία σχολεία της, πίνουν στα μπαρ της και επισκέπτονται γυμναστήρια που εγκαινιάστηκαν πρόσφατα. Ο κολοσσός Impact Homes κατασκευάζει 156 διαμερίσματα, που αναμένεται να ολοκληρωθούν φέτος, ενώ ένα διπλανό κτίριο έχει ήδη προπωλήσει το 49% των διαμερισμάτων του.
Αλλες πόλεις-φαντάσματα επιστρέφουν επίσης στη ζωή. Η Βαλδελούθ, 75 χλμ. ανατολικά της Μαδρίτης, η οποία επρόκειτο αρχικά να στεγάσει 30.000 άτομα, εγκαταλείφθηκε επίσης όταν έσκασε η «φούσκα» των ακινήτων. Ο δήμαρχός της Ενρίκε Κιντάνα δήλωσε στο Reuters ότι ο πληθυσμός της πόλης, που ανέρχεται σήμερα σε 6.000 κατοίκους, θα μπορούσε να αυξηθεί κατά 50% την επόμενη τετραετία. Μια κοινότητα έξω από το Μπερνούι ντε Πορέρος, 100 χλμ. βορείως της Μαδρίτης, η οποία ήταν ως επί το πλείστον εγκαταλελειμμένη, σφύζει επίσης από ζωή καθώς οι τεχνίτες βάζουν τις τελευταίες πινελιές στα σπίτια.
Η ανάπτυξη ξεκίνησε όταν η Sareb, η λεγόμενη «κακή τράπεζα» της Ισπανίας, που ανέλαβε τα κόκκινα δάνεια για να σώσει τις ισπανικές τράπεζες, άρχισε να πουλάει σπίτια για μόλις 97.000 ευρώ το 2021. Τέσσερα χρόνια αργότερα, τα ακίνητα μεταπωλούνται στη διπλάσια τιμή.
Μια σχετικά συμπαγής πόλη μέχρι πρόσφατα, η Μαδρίτη θα μετατραπεί σύντομα σε μια μητρόπολη όπως το Παρίσι ή το Λονδίνο, με ζώνες μετακίνησης που εκτείνονται πέρα από τα διοικητικά όριά της, σημείωσε ο Χοσέ Μαρία Γκαρσία, υφυπουργός Στέγασης της περιφερειακής κυβέρνησης. Ο πληθυσμός της μητροπολιτικής περιοχής των 7 εκατομμυρίων θα αυξηθεί κατά ένα εκατομμύριο τα επόμενα 15 χρόνια, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις. Την ίδια στιγμή ωστόσο έχει έλλειμμα 80.000-100.000 κατοικιών, το οποίο αυξάνεται κατά 15.000 κατοικίες ετησίως. Και ενώ η Μαδρίτη γιγαντώνεται, η Σεσένια ονειρεύεται ξανά ένδοξες ημέρες. Ο δήμαρχος της πόλης Χάιμε ντε Χίτα εξασφάλισε άδειες για ένα νέο έργο με την ονομασία Parquijote (Πάρκο Δον Κιχώτης), με προτεινόμενη επένδυση 2,3 δισ. ευρώ για την κατασκευή ενός κόμβου logistics, που θα δημιουργήσει θέσεις εργασίας και περίπου 2.200 κατοικίες. «Δεν είναι δονκιχωτική φαντασίωση. Αυτή τη φορά το πάθημα έγινε μάθημα. Είναι θεμελιώδες να αναζητήσουμε ανάπτυξη μαθαίνοντας από το παρελθόν», καταλήγει.
