Το δυσθεώρητο χρέος των μεγάλων οικονομιών αυξάνεται διαρκώς και μαζί του αυξάνεται και η πίεση που υφίστανται οι ηγεσίες τους, καθώς οι αγορές ομολόγων επιδεικνύουν όλο και μεγαλύτερη επιφυλακτικότητα προς όσες χώρες δεν καταβάλλουν προσπάθειες για να εξυγιάνουν τα δημόσια οικονομικά τους. Στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος βρίσκονται τελευταία αφενός το ιλιγγιώδες χρέος των ΗΠΑ και η απόφαση της Moody’s να υποβαθμίσει την υπερδύναμη αφαιρώντας της τη βαθμολογία των τριών Α και αφετέρου το μειωμένο ενδιαφέρον που εκδήλωσαν τις τελευταίες ημέρες οι επενδυτές για την αγορά ομολόγων της Ιαπωνίας. Οι εξελίξεις αυτές έχουν στρέψει το ενδιαφέρον στις δύο μεγάλες οικονομίες και κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου, έστω κι αν δεν κυοφορείται άμεσα κρίση χρέους.
Οι επενδυτές επιδεικνύουν όλο και μεγαλύτερη επιφυλακτικότητα προς όσες χώρες δεν καταβάλλουν προσπάθειες για να εξυγιάνουν τα δημόσια οικονομικά τους.
Η μεγαλύτερη ανησυχία αφορά τις ΗΠΑ ιδιαιτέρως από τον Απρίλιο, οπότε και σημειώθηκαν μαζικές πωλήσεις ομολόγων του αμερικανικού Δημοσίου. Πηγή ανησυχίας αποτελεί πρωτίστως το φορολογικό νομοσχέδιο του Ντόναλντ Τραμπ και η πρόθεσή του να αυξήσει τον δανεισμό της υπερδύναμης, καθώς εκτιμάται ότι μπορεί να αυξήσει το ήδη δυσθεώρητο χρέος της κατά 3,3 τρισ. δολ. μέχρι το 2034. Αυτή είναι η εκτίμηση της Επιτροπής Υπεύθυνου Ομοσπονδιακού Προϋπολογισμού. Το γεγονός ότι το δολάριο ΗΠΑ είναι το υπ’ αριθμόν ένα αποθεματικό νόμισμα προσφέρει στην υπερδύναμη κάποια προστασία και ο υπουργός Οικονομικών Σκοτ Μπέσεντ επιμένει πως η χώρα δεν πρόκειται να οδηγηθεί σε στάση πληρωμών. Επιπλέον, οι επενδυτές υπολογίζουν στην παρέμβαση των αμερικανικών αρχών που εκτιμούν πως θα αποτρέψουν μια εκτόξευση των αποδόσεων των δεκαετών ομολόγων πάνω από το 4,5%.
Η Ιαπωνία επί χρόνια αποτελούσε ειδική περίπτωση που θα μπορούσε να διδάσκεται στα πανεπιστήμια σχετικά με το πώς γίνεται και οι αγορές δεν αντιδρούν επιθετικά σε ένα χρέος-μαμούθ. Τώρα φαίνεται πως παύει να αποτελεί αυτήν την ειδική περίπτωση. Το χρέος της είναι υπερδιπλάσιο της οικονομίας της και το μεγαλύτερο μεταξύ των ανεπτυγμένων οικονομιών. Οι αποδόσεις των μακροπρόθεσμων ομολόγων της σημείωσαν επίπεδα-ρεκόρ τον περασμένο μήνα, ενώ στην πρόσφατη δημοπρασία 20ετών ομολόγων κατεγράφη η χαμηλότερη ζήτηση από το 2012. Το κόστος του τριακονταετούς δανεισμού για τη χώρα εκτοξεύθηκε κατά 60 μονάδες βάσης μέσα στο τελευταίο τρίμηνο, περισσότερο και από των ΗΠΑ. Αιτία είναι ότι οι παραδοσιακοί πιστωτές της Ιαπωνίας, ασφαλιστικές και συνταξιοδοτικά ταμεία, τελευταία δεν επενδύουν τόσο σε μακροπρόθεσμο χρέος της χώρας, ενώ την ίδια εποχή περιόρισε την έκθεσή της σε ομόλογα του ιαπωνικού Δημοσίου και η Τράπεζα της Ιαπωνίας, που παραδοσιακά διατηρούσε το μεγαλύτερο μέρος του ιαπωνικού χρέους στο χαρτοφυλάκιό της. Για την ακρίβεια η έκθεσή της σε ιαπωνικό χρέος βρίσκεται στα χαμηλότερα επίπεδα των τελευταίων 16 ετών. Στο μεταξύ, ο πρωθυπουργός Σιγκέρου Ισίμπα δέχεται πιέσεις για να προχωρήσει σε αύξηση δαπανών και μειώσεις φόρων, καθώς η χώρα βρίσκεται σε προεκλογική περίοδο.
Στην Ευρώπη καταγράφονται ανακατατάξεις στη σειρά των χωρών που ανησυχούν περισσότερο τους επενδυτές. Η Ιταλία δεν βρίσκεται πια στις πρώτες θέσεις της μαύρης λίστας χάρη στην πολιτική και οικονομική σταθερότητα που τη χαρακτηρίζει τα τελευταία χρόνια και στα μάτια των επενδυτών έχει ενισχυμένη φερεγγυότητα. Το δημοσιονομικό της έλλειμμα μειώθηκε στο 3,4% του ΑΕΠ το 2024, από το 7,2% στο οποίο βρισκόταν το 2023, και αναμένεται να μειωθεί περαιτέρω στο 2,9% το 2026. Η Γαλλία έχει εμπνεύσει ανησυχία τον τελευταίο χρόνο, καθώς η πολιτική αστάθεια στη χώρα θα μπορούσε να υπονομεύσει τις προσπάθειες για εξυγίανση των δημόσιων οικονομικών της. Τελευταία πάντως υποχωρεί η ανησυχία και το spread ανάμεσα στις αποδόσεις των δεκαετών της Γαλλίας και εκείνων της Γερμανίας έχει αποκλιμακωθεί περίπου στις 66 μονάδες βάσης, από τις 90 μ.β. στις οποίες βρισκόταν τον Νοέμβριο. Γενικότερα, άλλωστε, περιορίζεται το κόστος δανεισμού των χωρών της Ευρωζώνης, καθώς οι επενδυτές εκτιμούν πως θα υπάρξει σύγκλιση ανάμεσά τους και συνοχή σε τομείς όπως οι δαπάνες για την άμυνα. Η Βρετανία, της οποίας το χρέος πλησιάζει το 100% του ΑΕΠ της, είναι ευάλωτη σε περίπτωση μαζικών πωλήσεων ομολόγων. Την προσεχή εβδομάδα η υπουργός Οικονομικών Ρέιτσελ Ριβς θα παρουσιάσει το πρόγραμμά της για τις δαπάνες των επόμενων ετών, και θα αποτελέσει την επόμενη δοκιμασία για τη μοναδική χώρα του G7 που καταβάλλει απόδοση 5% στα 30ετή ομόλογά της. Η κυβέρνηση δηλώνει αποφασισμένη να αυξήσει τις δαπάνες για την άμυνα αλλά και για τον τομέα της υγείας, παράλληλα σχεδιάζει αυξήσεις φόρων και μείωση άλλων δαπανών, ενώ το ΔΝΤ κάλεσε προσφάτως τη Ριβς να μειώσει τον δανεισμό.
