Εχει το μεγαλύτερο χρέος από τις κορυφαίες οικονομίες του κόσμου και μέχρι προσφάτως, όπως για παράδειγμα στη διάρκεια της πανδημίας, προσέφερε γενναιόδωρη στήριξη σε επιχειρήσεις και νοικοκυριά. Τελευταία, όμως, ανεβαίνει το κόστος δανεισμού της εν μέσω προεκλογικής περιόδου, με την κυβέρνηση να δέχεται πιέσεις από μικρές επιχειρήσεις που έχουν πληγεί από τους δασμούς του Τραμπ και τα νοικοκυριά που αντιμετωπίζουν την ακρίβεια. Και όλοι ζητούν τη στήριξη της κυβέρνησης, η οποία, όμως, διστάζει να προχωρήσει σε νέο δανεισμό. Ο λόγος για την Ιαπωνία και το χρέος της που αγγίζει τα 9 τρισ. δολ. και υπερβαίνει πλέον το 200% του ΑΕΠ.
Η Χώρα του Ανατέλλοντος Ηλίου βλέπει τελευταία τις αποδόσεις των 30ετών ομολόγων της να έχουν πάρει την ανιούσα και τις τελευταίες ημέρες σημείωσαν ιστορικά υψηλό ρεκόρ. Η άνοδος του κόστους δανεισμού της αντανακλά μια εντεινόμενη ανησυχία των επενδυτών για τις δυνατότητες της Ιαπωνίας να αποπληρώσει το χρέος της. Εξίσου ενδεικτικό είναι, άλλωστε, το μειωμένο ενδιαφέρον που εκδήλωσαν την Τετάρτη οι επενδυτές όταν η Ιαπωνία εξέδωσε μακροπρόθεσμα ομόλογα 40 ετών. Σε πρόσφατη συνεδρίαση του υπουργικού συμβουλίου, ο πρωθυπουργός Σιγκέρου Ισίμπα δεν έκρυψε την ανησυχία του για τον «τρόμο» των υψηλών αποδόσεων και έφθασε στο σημείο να παραλληλίσει τη χώρα του με την Ελλάδα και την κρίση χρέους του 2009. Οι περισσότεροι οικονομολόγοι συμφωνούν ότι η Ιαπωνία δεν αντιμετωπίζει κίνδυνο χρηματοπιστωτικής κρίσης. Το μεγαλύτερο μέρος του χρέους της βρίσκεται στα χέρια της Τράπεζας της Ιαπωνίας ή στα χαρτοφυλάκια εγχώριων χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων, το οποίο σημαίνει ότι δεν είναι τόσο πιθανό να σημειωθούν απότομες μαζικές εκροές κεφαλαίων από τη χώρα. Επικρατεί, ωστόσο, ανησυχία ως προς το πόσο καιρό ακόμη θα μπορεί η χώρα να διατηρήσει το ίδιο υψηλό επίπεδο δημοσίων δαπανών.
Οι επικείμενες εκλογές στην Ανω Βουλή θα δοκιμάσουν τις αντοχές του κυβερνώντος Φιλελεύθερου Δημοκρατικού Κόμματος που έχει παραμείνει στην εξουσία επί 70 χρόνια. Η αντοχή του κυβερνώντος κόμματος οφείλεται εν μέρει κατά ορισμένους αναλυτές στη δυνατότητά του να αυξάνει τις δαπάνες ώστε να αποδυναμώνει την αντιπολίτευση. Υπάρχουν, ωστόσο, πάντα εστίες πιθανής έντασης. Η γήρανση του πληθυσμού ασκεί πιέσεις στους προϋπολογισμούς ασφαλιστικών και συνταξιοδοτικών ταμείων, ενώ οι αγροτικές περιοχές αντιμετωπίζουν οικονομική δυσχέρεια. Προκειμένου να στηρίξει τις τοπικές βιομηχανίες και να διασφαλίσει τις υποδομές και την παιδεία της χώρας, η κυβέρνηση εξακολουθεί να χρηματοδοτεί τα συνταξιοδοτικά ταμεία και να χορηγεί επιδοτήσεις. Και στο μεταξύ, τελευταία η Ιαπωνία αντιμετωπίζει τον λαϊκισμό ορισμένων πολιτικών δυνάμεων που έχει εκδηλωθεί και σε άλλες χώρες. Τον τροφοδοτεί ο πληθωρισμός που μετά από χρόνια στασιμότητας κινείται ανοδικά και συμπιέζει τις οικονομικές δυνατότητες των καταναλωτών και ιδιαιτέρως των μάλλον κακοπληρωμένων εργαζομένων μερικής απασχόλησης ή άλλων ανασφαλών μορφών απασχόλησης.
Ο Ιάπωνας πρωθυ-πουργός έφθασε στο σημείο να παραλληλίσει τη χώρα του με την Ελλάδα και την κρίση χρέους του 2009.
Οπως τονίζει ο Τομπάιας Χάρις, ιδρυτής της συμβουλευτικής επί θεμάτων πολιτικού ρίσκου Japan Foresight, σε αντίθεση με όσα συμβαίνουν στην Ευρώπη και στη Βόρεια Αμερική, στην Ιαπωνία ο λαϊκισμός είναι μάλλον ένα φαινόμενο των αστικών κέντρων. Μέσα στο τελευταίο έτος έχουν οργανωθεί πορείες διαμαρτυρίας μπροστά στο υπουργείο Οικονομικών στο κέντρο του Τόκιο και κάποιες φορές έφθασαν στα 1.000 άτομα, ένας αριθμός πολύ μικρός για τα δεδομένα των ευρωπαϊκών χωρών, αλλά μεγάλος για τα δεδομένα μιας χώρας που δεν έχει συνηθίσει σε εκδηλώσεις λαϊκής δυσαρέσκειας. Το αίτημα των διαδηλωτών ήταν να καταργηθούν οι φόροι κατανάλωσης και να διαλυθεί το υπουργείο Οικονομίας που βρίσκεται πίσω από τις προσπάθειες για δημοσιονομική εξυγίανση της χώρας.
Ο πρωθυπουργός δηλώνει αντίθετος με την κατάργηση του φόρου κατανάλωσης. Αντιμετωπίζει, όμως, ισχυρές αντιδράσεις από το εσωτερικό του κόμματός του και ιδιαιτέρως από τη μερίδα όσων υποστηρίζουν τη δημοσιονομική επέκταση και επιμένουν πως τα δημοσιονομικά ελλείμματα δεν έχουν επιπτώσεις για όποια χώρα έχει τη δυνατότητα να αυτοχρηματοδοτείται μέσω της κεντρικής τράπεζάς της. Ο Λέιφ Εσκεσεν, επικεφαλής των οικονομολόγων του επενδυτικού ομίλου CLSA, θεωρεί αδύνατον να αντιμετωπίσει η Ιαπωνία «μια κατάσταση σαν της Ελλάδας» στο εγγύς μέλλον. Αναγνωρίζει, άλλωστε, πως η συγκυρία δεν ευνοεί τη μείωση των δαπανών από την κυβέρνηση εξαιτίας των δασμών του Τραμπ. Τονίζει, ωστόσο, πως η οικονομική ανάπτυξη της Ιαπωνίας θα παραμείνει αναιμική, το κόστος των συντάξεων και της ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης θα εξακολουθήσει να ανεβαίνει, και οι υψηλές αποδόσεις θα δυσχεραίνουν την αποπληρωμή του χρέους της χώρας.
