Οταν κάποιος αναζητάει μια καριέρα που θα τον κάνει πλούσιο, το πιθανότερο είναι πως στη σημερινή εποχή θα στρέψει το βλέμμα του προς τη Wall Street ή τη Silicon Valley. Ομως το μονοπάτι προς τον πλούτο περνάει και μέσα από μια σειρά από λιγότερο προφανή επαγγέλματα. Αυτά που βγάζουν τους «κρυφούς πλούσιους» (stealthy wealthy), όπως τους έχουν ονομάσει ο οικονομολόγος του Πρίνστον Οουεν Ζιντάρ και ο καθηγητής του Πανεπιστημίου του Σικάγο Ερικ Τσβικ.
Ο Ντέρεκ Ολσον μεγάλωσε με το όνειρο να στήσει τη δική του επιχείρηση. Δεκαετίες αργότερα έκανε αυτό το όνειρο πραγματικότητα και έβγαλε πολλά χρήματα. Ομως όχι με τον τρόπο που περίμενε. Ο επιχειρηματίας έβγαλε μια περιουσία φτιάχνοντας μηχανήματα που αφαιρούν μοκέτες από τα πατώματα των δημοτικών σχολείων των ΗΠΑ.
Ο ίδιος περιγράφει μια δουλειά που δεν έχει την αίγλη της Silicon Valley, αλλά είναι εξαιρετικά επικερδής. «Το μέσο δημοτικό σχολείο στις Ηνωμένες Πολιτείες έχει 11 χιλιόμετρα μοκέτας. Και τα παιδιά είναι αηδιαστικά», λέει γελώντας στη Wall Street Journal ο Ολσον, που εκτός από διευθύνων σύμβουλος της National Flooring Equipment είναι και ο ίδιος πατέρας δύο παιδιών. «Ετσι τα δημοτικά βασικά χρειάζονται αλλαγή μοκέτας σχεδόν κάθε καλοκαίρι. Είναι μια μικρή και εξειδικευμένη βιομηχανία, την οποία κανείς δεν γνωρίζει, αλλά όλοι χρειάζονται».
Με βάση το ετήσιο εισόδημά του από αυτή τη δουλειά, ο Ολσον ανήκει στο top 1% των Αμερικανών ή στους ανθρώπους που το 2022 έβγαλαν τουλάχιστον 550.000 δολάρια.
Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του, η εταιρεία του, που εδρεύει στη Μινεσότα, θα έχει έσοδα περίπου 50 εκατ. δολαρίων φέτος. Ετσι ανάμεσα στις πολυτέλειες που απολαμβάνει η οικογένειά του είναι δύο αυτοκίνητα Land Rover, ιδιωτικά σχολεία για τα παιδιά και ένας μήνας διακοπών στην Ευρώπη κάθε καλοκαίρι.
Η έρευνα των Ζιντάρ και Τσβικ έχει δείξει ότι η μεγαλύτερη πηγή εισοδήματος για το top 1% των Αμερικανών δεν είναι μια δουλειά σε μια επενδυτική τράπεζα ή η ίδρυση μιας επιτυχημένης τεχνολογικής startup. Στην πραγματικότητα, είναι η ιδιοκτησία μιας μικρομεσαίας επιχείρησης. Πολλές από αυτές τις επιχειρήσεις είναι βαρετές, αλλά εξαιρετικά κερδοφόρες. Πρόκειται για αντιπροσωπείες αυτοκινήτων, εταιρείες διανομείς αναψυκτικών, μπακάλικα, οδοντιατρεία και δικηγορικά γραφεία.
Η έρευνα δείχνει ότι η σημασία της ιδιοκτησίας τέτοιων επιχειρήσεων για την αμερικανική οικονομία έχει αυξηθεί. Το μερίδιο των εισοδημάτων που προκύπτει από τέτοιες ιδιοκτησίες έχει αυξηθεί στο 34,9% το 2022 από 30,3% το 2014, για το top 1% των Αμερικανών.
Ο 66χρονος Ντέιβιντ Μακ-Νιλ, ιδρυτής της εταιρείας Wea-therTech, έβγαλε μια περιουσία φτιάχνοντας πατάκια για αυτοκίνητα. Ο ίδιος δούλευε ως μηχανικός σε εργοστάσιο αυτοκινήτων, αλλά αφότου παράτησε το πανεπιστήμιο, έπιασε δουλειά ως πωλητής πολυτελών αυτοκινήτων. Το 1989, σε ένα ταξίδι του στη Σκωτία, νοίκιασε ένα αυτοκίνητο και αμέσως παρατήρησε τα πατάκια του. Χοντρά και με ένα ειδικό τελείωμα, που δεν επέτρεπαν στα νερά και στη λάσπη να λερώσουν το υπόλοιπο αυτοκίνητο, ήταν καλύτερα από όσα είχε δει στις ΗΠΑ.
Οταν επέστρεψε στις ΗΠΑ, ο ΜακΝιλ τηλεφώνησε στον Αγγλο κατασκευαστή τους και τελικά έκλεισε συμφωνία να αγοράσει ένα κοντέινερ γεμάτο με αυτά τα μαύρα πατάκια, για να τα πουλήσει στην αμερικανική αγορά. Για να το κάνει, χρειάστηκε να βάλει δεύτερη υποθήκη στο σπίτι του.
«Εως το τέλος του 1991 είχα βγάλει 40.000 δολάρια. Εως το τέλος του 1992 είχα βγάλει 160.000 δολάρια. Εως το τέλος του 1993 είχα βγάλει 400.000», λέει ο ΜακΝιλ στη WSJ. «Οσο συνέβαιναν όλα αυτά, εάν καλούσατε στη δωρεάν γραμμή εξυπηρέτησης της εταιρείας στις 3 το πρωί, ξέρετε ποιος θα απαντούσε; Εγώ».
Η εταιρεία, την οποία ο ΜακΝιλ ξεκίνησε από το γκαράζ του σπιτιού του πριν από 35 χρόνια, απασχολεί σήμερα 1.800 άτομα και παράγει σχεδόν όλη την γκάμα των αξεσουάρ αυτοκινήτων της στις Ηνωμένες Πολιτείες. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του, η επιχείρηση θα έχει έσοδα 800 εκατ. δολαρίων φέτος.
