Μέχρι το τέλος του έτους, η φορολογική διοίκηση ενεργοποιεί μια νέα ψηφιακή υπηρεσία, η οποία θα ενημερώνει αυτόματα τους φορολογουμένους που κληρονομούν ακίνητα ή άλλα περιουσιακά στοιχεία, σχετικά με τις φορολογικές τους υποχρεώσεις που απορρέουν από τον θάνατο συγγενικού τους προσώπου. Η υπηρεσία αυτή εντάσσεται στο πλαίσιο ενίσχυσης της διαφάνειας και διευκόλυνσης των πολιτών στην εκπλήρωση των φορολογικών τους υποχρεώσεων.
Συγκεκριμένα, με το νέο σύστημα έγκαιρης ειδοποίησης που θέτει σε λειτουργία η ΑΑΔΕ, οι κληρονόμοι θα λαμβάνουν άμεσα ενημέρωση για τις ενέργειες που πρέπει να ακολουθήσουν, ώστε να αποφύγουν πρόστιμα και επιβαρύνσεις λόγω καθυστερημένης ή μη υποβολής φορολογικών δηλώσεων. Επιπλέον, θα αποφεύγονται περιπτώσεις «έκπληξης», όπου οι κληρονόμοι αγνοούν περιουσιακά στοιχεία ή χρέη που άφησε πίσω του ο αποβιώσας, με αποτέλεσμα να βρεθούν αντιμέτωποι με ληξιπρόθεσμες οφειλές ή ανεπιθύμητα βάρη.
Είναι χαρακτηριστικό το παράδειγμα φορολογουμένου που, χωρίς να το γνωρίζει, κληρονόμησε ένα αυτοκίνητο από συγγενή του. Χρόνια αργότερα, ενημερώθηκε πως όφειλε τέλη κυκλοφορίας και επιπλέον πρόστιμα. Η νέα υπηρεσία της ΑΑΔΕ στοχεύει να αποτρέψει τέτοιου είδους περιστατικά, παρέχοντας έγκαιρη και σαφή πληροφόρηση.
Η διαδικασία ξεκινάει με την καταχώριση της ληξιαρχικής πράξης θανάτου, η οποία διαβιβάζεται αυτόματα από το ληξιαρχείο στο Φορολογικό Μητρώο. Από εκεί και πέρα, οι αρμόδιες υπηρεσίες ενεργοποιούν την ενημέρωση των κληρονόμων, χωρίς να απαιτείται να μεταβούν οι ίδιοι σε ΔΟΥ ή να υποβάλουν δήλωση θανάτου στο ΚΕΦΟΔΕ.
Ταυτόχρονα, πραγματοποιούνται οι εξής μεταβολές:
Διακόπτεται αυτόματα η συζυγική ή συμβιωτική σχέση του θανόντος με άλλο πρόσωπο στο Φορολογικό Μητρώο. Ανανεώνεται η οικογενειακή κατάσταση και αποσυνδέονται τα πρόσωπα που σχετίζονταν με τον αποβιώσαντα. Τερματίζονται άλλες συνδέσεις, όπως αυτή του φορολογικού εκπροσώπου.
Απενεργοποιούνται οι κωδικοί πρόσβασης του θανόντος στο myAADE.
Κύριες φορολογικές υποχρεώσεις των κληρονόμων:
Μετά τον θάνατο, οι κληρονόμοι καλούνται να αναλάβουν ορισμένες υποχρεώσεις, οι σημαντικότερες εκ των οποίων είναι:
• Δήλωση μεταβολής στοιχείων (έντυπο Δ210):
Οι νόμιμοι κληρονόμοι ή οι πλησιέστεροι συγγενείς πρέπει να ενημερώσουν το Φορολογικό Μητρώο σχετικά με την αλλαγή της κατάστασης και τα νέα στοιχεία που σχετίζονται με την κληρονομιά.
• Δήλωση διακοπής εργασιών (έντυπο Δ211):
Εάν ο θανών είχε επιχείρηση και οι κληρονόμοι δεν επιθυμούν να τη συνεχίσουν, οφείλουν να δηλώσουν διακοπή εργασιών εντός 30 ημερών από τη λήξη της προθεσμίας για αποποίηση της κληρονομιάς.
• Υποβολή δήλωσης φορολογίας εισοδήματος:
Οι κληρονόμοι υποχρεούνται να υποβάλουν δήλωση για τα εισοδήματα που απέκτησε ο θανών μέχρι την ημερομηνία θανάτου του.
• Δήλωση φόρου κληρονομιάς:
Ο φόρος επιβάλλεται σε όλα τα περιουσιακά στοιχεία του αποβιώσαντος, όπως ακίνητα, κινητά και άυλα δικαιώματα (π.χ. πνευματικά δικαιώματα ή μετοχές). Αφορά περιουσία στην Ελλάδα, αλλά και στο εξωτερικό εφόσον ο αποβιώσας είχε την κατοικία του στην Ελλάδα.
• Υποβολή δήλωσης Ε9:
Εφόσον ο θανών είχε ακίνητη περιουσία, οι κληρονόμοι οφείλουν να υποβάλουν εμπρόθεσμα δήλωση Ε9 στο όνομά τους, ώστε να καταγραφεί η μεταβίβαση των ακινήτων.
Σημειώνεται ότι ο χρόνος αποποίησης είναι 4 μήνες από την ημερομηνία θανάτου, ενώ για κατοίκους εξωτερικού, το περιθώριο είναι 12 μήνες. Αν δεν γίνει αποποίηση εντός προθεσμίας, ο κληρονόμος θεωρείται ότι έχει σιωπηρώς αποδεχθεί την κληρονομιά.
Δεν επιτρέπεται μερική αποδοχή ή αποδοχή και στη συνέχεια αποποίηση. Η ημερομηνία επαγωγής της κληρονομιάς λαμβάνεται υπόψη μόνο όταν αποδεικνύεται ότι ο κληρονόμος έλαβε γνώση.
