«Στην Κίνα δεν έχουμε καμία εμπιστοσύνη στον Τραμπ και θεωρούμε ότι έχουμε μπροστά μας έναν εμπορικό πόλεμο μακράς διαρκείας», τονίζει στην «Κ» από το Πεκίνο ο Σίνκουαν Του, καθηγητής και κοσμήτορας στο Κινεζικό Ινστιτούτο Μελετών για τον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου, στο Πανεπιστήμιο Διεθνούς Επιχειρηματικότητας και Οικονομικών – UIBE. Ο Κινέζος εμπειρογνώμονας θεωρεί ότι η χώρα του μπορεί να αντέξει περισσότερο από τις ΗΠΑ σε αυτόν τον εμπορικό πόλεμο και δίνει το περίγραμμα της στρατηγικής την οποία υιοθετεί το Πεκίνο. Στον βαθμό που θα επιβεβαιωθεί το χειρότερο σενάριο, διαβλέπει μια νέα μορφή Ψυχρού Πολέμου, η οποία θα οδηγήσει σε χαμηλότερους ρυθμούς ανάπτυξης.
– Ποιες είναι μέχρι στιγμής οι επιπτώσεις του εμπορικού πολέμου στην κινεζική οικονομία και τι θα σημαίνει για την Κίνα αν μονιμοποιηθούν οι αμερικανικοί δασμοί στο τέλος της ημέρας;
– Ο εμπορικός πόλεμος έχει κάποιες προκαταρκτικές επιπτώσεις στην κινεζική οικονομία, όπως υποδεικνύεται από τον μειούμενο δείκτη PMI στον τομέα της μεταποίησης. Ηταν αναμενόμενο από όλους μας. Αλλά η εμπιστοσύνη στο εσωτερικό της Κίνας εξακολουθεί να είναι υψηλή. Πιστεύουμε ότι μπορούμε να αντέξουμε περισσότερο από τις ΗΠΑ. Εάν οι δασμοί γίνουν μόνιμοι, πράγμα που σημαίνει απλά την πλήρη αποσύνδεση μεταξύ ΗΠΑ και Κίνας, ο αντίκτυπος θα είναι πολύ μεγαλύτερος και εκτεταμένος, τόσο οικονομικά όσο και γεωπολιτικά. Θα υπάρξει ένα νέο είδος Ψυχρού Πολέμου. Η εχθρότητα και ο ανταγωνισμός μεταξύ των δύο χωρών θα είναι εξαιρετικά έντονα και άλλες χώρες μπορεί να χρειαστεί να επιλέξουν πλευρά. Αλλά και οι δύο πλευρές εξαρτώνται περισσότερο από τον εαυτό τους παρά ο ένας από τον άλλον. Θα επιβιώσουν και απλώς θα πρέπει να προσαρμοστούν σε μια νέα κανονικότητα με χαμηλότερη αποτελεσματικότητα και χαμηλότερους ρυθμούς ανάπτυξης.
– Ποια είναι η διαπραγματευτική στρατηγική του Πεκίνου απέναντι στον Τραμπ;
– Δεν έχουμε καμία εμπιστοσύνη στον Τραμπ. Αλλά εξακολουθούμε να θέλουμε μια συμφωνία με τον Τραμπ για να αποφύγουμε την πλήρη αποσύνδεση. Υποθέτω λοιπόν ότι η στρατηγική είναι να κάνουμε μια προσωρινή συμφωνία για να ικανοποιήσουμε τους βραχυπρόθεσμους στόχους του Τραμπ χωρίς να βλάψουμε τα βασικά συμφέροντα της Κίνας. Επειτα, θα συνεχίσουμε να παρακολουθούμε τις νέες ενέργειες του Τραμπ και θα λάβουμε μέτρα αντίδρασης. Τίποτα δεν είναι σίγουρο με τον Τραμπ.
– Υπάρχουν ενδείξεις ότι η Κίνα αναζητεί εναλλακτικές αγορές; Και σε ποιο βαθμό μπορεί ρεαλιστικά να υποκαταστήσει τον ρόλο των ΗΠΑ για τις εξαγωγές της;
– Η Κίνα προσπαθεί πάντα να αναπτύξει νέες αγορές, ειδικά από το 2017. Η Κίνα είναι η μεγαλύτερη μεταποιητική δύναμη στον κόσμο και πρέπει να βρει όσο το δυνατό περισσότερες διεθνείς αγορές. Το μερίδιο των ΗΠΑ στις κινεζικές εξαγωγές είναι τώρα μόνο 14%. Μπορεί να μην είναι ρεαλιστικό να πούμε ότι μπορούμε να αντικαταστήσουμε πλήρως τον ρόλο των ΗΠΑ με άλλες αγορές, αλλά είναι λογικό να υποβαθμίσουμε τον ρόλο των ΗΠΑ όσο το δυνατόν περισσότερο.
– Τι σημαίνουν οι τελευταίες εξελίξεις για την εμπορική σχέση της Κίνας με την Ευρώπη;
– Είναι μια καλή ευκαιρία για την περαιτέρω ανάπτυξη των σχέσεων Ευρωπαϊκής Ενωσης – Κίνας, καθώς και οι δύο δέχονται επίθεση από τον προστατευτισμό του Τραμπ. Οι δύο πλευρές μπορούν να συνεργαστούν για να μειώσουν την εξάρτησή τους από τις ΗΠΑ, οι οποίες δεν είναι αξιόπιστος εταίρος. Ο Trump 1.0 βοήθησε στη γέννηση της Συμφωνίας Διαμεσολάβησης Ε.Ε. – Κίνας το 2020. Ο Trump 2.0 βοηθάει στην αναγέννηση αυτής της συμφωνίας ή στη γέννηση μιας νέας ακόμη πιο ολοκληρωμένης συμφωνίας που θα καλύπτει τόσο το εμπόριο όσο και τις επενδύσεις. Εμείς οι Κινέζοι πιστεύουμε πάντα ότι δεν υπάρχει θεμελιώδης γεωπολιτική σύγκρουση μεταξύ Ε.Ε. και Κίνας. Με βάση αυτό, θα βρούμε επιτέλους τρόπους για να αντιμετωπίσουμε αυτά τα συγκεκριμένα οικονομικά ζητήματα.
Το διεθνές εμπόριο έχει κανόνες
Στον μηχανισμό επίλυσης διαφορών του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου (ΠΟΕ) παραπέμπει ο Κινέζος εμπειρογνώμονας Σίνκουαν Του, απαντώντας στις αιτιάσεις για τις εμπορικές πρακτικές της Κίνας.
Είναι μια καλή ευκαιρία για την περαιτέρω ανάπτυξη των σχέσεων Ευρωπαϊκής Ενωσης – Κίνας, καθώς και οι δύο δέχονται επίθεση από τον προστατευτισμό του Τραμπ.
– Ανεξάρτητα από την πολιτική των δασμών, υπάρχουν διεθνώς ενστάσεις για τις πρακτικές τις οποίες υιοθετεί η Κίνα στο εμπόριο – βλ. κρατικές επιδοτήσεις, ντάμπινγκ μισθών, κλειστή αγορά για εξαγωγές των εμπορικών εταίρων της. Ποιες είναι οι παρατηρήσεις σας; Εχει κάποιο δίκιο ο Τραμπ;
– Ολοι ισχυρίζονται ότι υποστηρίζουν το διεθνές εμπορικό σύστημα που βασίζεται σε κανόνες. Θα πρέπει λοιπόν να χρησιμοποιούμε κανόνες, ειδικά τους κανόνες του ΠΟΕ, για να κρίνουμε εάν οι πρακτικές της Κίνας είναι παράνομες. Μπορούμε να εξετάσουμε τι έχει συμβεί στο πλαίσιο του μηχανισμού επίλυσης διαφορών του ΠΟΕ σε σχέση με την Κίνα.
Το Πεκίνο έχει χάσει ορισμένες υποθέσεις. Αλλά δεν υπάρχουν στοιχεία που να δείχνουν ότι η Κίνα υιοθετεί συστηματικές πολιτικές κατά παράβαση των κανόνων του ΠΟΕ.
Ακόμη και όταν η Κίνα χάσει μια υπόθεση, θα ακολουθήσει τις αποφάσεις του ΠΟΕ. Το δικαστήριο ήταν και θα είναι εκεί. Μπορείς να απευθυνθείς στο δικαστήριο για να υπερασπιστείς τα συμφέροντα και τα επιχειρήματά σου.
Αυτό είναι το κράτος δικαίου. Τώρα όμως οι ΗΠΑ έχουν κλείσει το δικαστήριο του ΠΟΕ επειδή θέλουν πλήρη ελευθερία για να εφαρμόσουν τον μονομερή προστατευτισμό τους (σ.σ. εκφράζοντας δυσφορία με τον χειρισμό εμπορικών διαφορών, το 2019, οι ΗΠΑ μπλόκαραν τους διορισμούς νέων δικαστών στο δικαστήριο του ΠΟΕ καθιστώντας το μόνο εν μέρει λειτουργικό – πρόσφατα «πάγωσαν» επίσης τις εισφορές τους στον ΠΟΕ). Οχι, δεν νομίζω ότι ο Τραμπ έχει καθόλου δίκιο.
– Ποιος κερδίζει μέχρι στιγμής αυτόν τον «πόλεμο»;
– Είναι πολύ νωρίς για να βγάλουμε συμπέρασμα. Εμείς οι Κινέζοι πιστεύουμε ότι ο πόλεμος εναντίον ενός ισχυρού αντιπάλου θα διαρκέσει πολύ. Σεβόμαστε τις ΗΠΑ, οι οποίες εξακολουθούν να είναι η πιο ισχυρή χώρα στον κόσμο. Δεν περιμένουμε ότι αυτό θα τελειώσει σε λίγους μήνες, ούτε καν σε λίγα χρόνια. Αλλωστε, δεν σκοπεύουμε να νικήσουμε τις ΗΠΑ. Θέλουμε απλώς να υπερασπιστούμε το δικαίωμά μας στην ανάπτυξη.
Οι ΗΠΑ έχουν κλείσει το δικαστήριο του ΠΟΕ επειδή θέλουν πλήρη ελευθερία για να εφαρμόσουν τον μονομερή προστατευτισμό τους.
Οσο μπορούμε να διατηρήσουμε την ανάπτυξή μας και να κάνουμε την Κίνα πλουσιότερη και ισχυρότερη, δεν μας νοιάζει τι θα συμβεί στις ΗΠΑ. Θα ήταν μια χαρά για εμάς αν οι ΗΠΑ μπορούσαν να συνεχίσουν να αναπτύσσονται ή έστω να αναπτύσσονται πιο γρήγορα από εμάς.
Τα κινεζικά αποθέματα σε δολάρια
– Πώς επιδρά στις εξελίξεις το γεγονός ότι η Κίνα κατέχει αμερικανικό χρέος;
– Η Κίνα διαθέτει τεράστια αποθέματα σε δολάρια ΗΠΑ για έκτακτη χρήση. Και το εθνικό χρέος των ΗΠΑ εξακολουθεί να αποτελεί την πιο κινητή και σταθερή προσέγγιση για την επένδυση αυτών των δολαρίων ΗΠΑ. Αλλά αν το χρέος των ΗΠΑ δεν είναι πλέον οικονομικά σταθερό ή δεν αξίζει πλέον να το διακρατούμε, θα το πουλήσουμε όπως άλλοι επενδυτές. Εχει μικρό αντίκτυπο στην οικονομική μας ανάπτυξη.
