Η κρίση που έχει προκαλέσει η εμπορική πολιτική των ΗΠΑ δημιουργεί μια μοναδική ευκαιρία για την Ευρώπη να αναδειχθεί σε ένα ασφαλές επενδυτικό καταφύγιο, διεμήνυσε ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος, Γιάννης Στουρνάρας. Παράλληλα, υπογράμμισε την ισχυρή ανθεκτικότητα της ελληνικής οικονομίας στο τρέχον περιβάλλον της «ασυνήθιστα υψηλής αβεβαιότητας», προσθέτοντας ωστόσο πως οι προκλήσεις παραμένουν και συνεπώς η ανάγκη συνεκτικής στρατηγικής οικονομικής πολιτικής είναι επιτακτική.
Ειδικότερα, σε ομιλία του στο CEO Clubs Greece, ο κ. Στουρνάρας σημείωσε πως η παγκόσμια οικονομία διανύει μια μεταβατική περίοδο, κατά την οποία «αναθεωρούνται θεμελιώδεις αρχές που χαρακτήριζαν το μεταπολεμικό σύστημα της παγκόσμιας οικονομικής διακυβέρνησης». Οι ΗΠΑ επιβαρύνουν τους όρους του ελεύθερου διεθνούς εμπορίου, ενώ η εντεινόμενη τάση προς τον προστατευτισμό αυξάνει τον κίνδυνο ενός γενικευμένου εμπορικού πολέμου, με τις συνέπειές του να είναι αρνητικές για όλες τις εμπλεκόμενες οικονομίες, και κυρίως των ΗΠΑ, όπως τόνισε. Ο εμπορικός προστατευτισμός τείνει να προκαλεί αλυσιδωτές αντιδράσεις και αναμένεται να οδηγήσει σε κλιμάκωση της κρίσης και επιβράδυνση του παγκόσμιου εμπορίου, με σοβαρές επιπτώσεις για την οικονομική δραστηριότητα, την ανάπτυξη και τις χρηματοπιστωτικές αγορές, προειδοποίησε.
Η κρίση εμπιστοσύνης
Ιδιαίτερη έμφαση έδωσε ο Ελληνας κεντρικός τραπεζίτης στην κρίση εμπιστοσύνης των επενδυτών απέναντι στις ΗΠΑ –αποτέλεσμα της αύξησης της αβεβαιότητας για την ακολουθούμενη πολιτική–, η οποία κλονίζει τη σταθερότητα του διεθνούς χρηματοπιστωτικού συστήματος. Για πρώτη φορά από τη δεκαετία του 1970, η «φυγή προς την ασφάλεια» των διεθνών χαρτοφυλακίων συνοδεύτηκε από αύξηση των αποδόσεων των αμερικανικών ομολόγων. «Εκδηλώνεται, ίσως για πρώτη φορά από την εποχή του Bretton Woods, επιφυλακτικότητα των επενδυτών απέναντι στα αμερικανικά ομοσπονδιακά ομόλογα», όπως παρατήρησε.
Μέσα σε αυτό το διεθνές οικονομικό περιβάλλον, η ελληνική οικονομία εξακολουθεί να επιδεικνύει ισχυρή ανθεκτικότητα και αποτελεί πόλο επενδυτικών ευκαιριών, σημείωσε ο κ. Στουρνάρας. Αναφερόμενος στη σημαντική υπεραπόδοση του πρωτογενούς πλεονάσματος του 2024 έναντι των στόχων, καθώς διαμορφώθηκε στο 4,8% του ΑΕΠ και οδήγησε σε συνολικό πλεόνασμα του προϋπολογισμού της γενικής κυβέρνησης της τάξης του 1,3% του ΑΕΠ, τόνισε πως «οι επιδόσεις αυτές αποτελούν ιστορικό ορόσημο για τα δημοσιονομικά δεδομένα τουλάχιστον της τελευταίας τριακονταετίας». Παράλληλα, επανέλαβε την εκτίμηση της ΤτΕ για ανάπτυξη 2,3% φέτος, ενώ ανακοίνωσε νέες βελτιωμένες εκτιμήσεις για το πρωτογενές πλεόνασμα του 2025, το οποίο προβλέπεται πλέον στο 3,2% του ΑΕΠ (από 2,6% πριν), καθώς και για το δημόσιο χρέος, που τοποθετείται στο 143,2% του ΑΕΠ (από 144,4% πριν).
Για την ελληνική οικονομία η ΤτΕ εκτιμά φέτος ανάπτυξη 2,3%, πρωτογενές πλεόνασμα 3,2% του ΑΕΠ και δημόσιο χρέος 143,2% του ΑΕΠ.
Οι προκλήσεις ωστόσο παραμένουν, όπως σημείωσε, με βασική να είναι η διατήρηση ισχυρού ρυθμού ανάπτυξης και η επιτάχυνση της πραγματικής σύγκλισης προς τον μέσο όρο της Ε.Ε. Η Ελλάδα έχει μικρή εξάρτηση από τις ΗΠΑ και επομένως θα έχει περιορισμένες άμεσες επιπτώσεις από τους δασμούς, εξήγησε, ωστόσο ενδέχεται να επηρεαστεί έμμεσα, καθώς μια επιβράδυνση του παγκόσμιου εμπορίου μπορεί να μειώσει τη ζήτηση για ελληνικά προϊόντα και υπηρεσίες και να περιορίσει τις προοπτικές ανάπτυξης. Επιπλέον, ανέφερε, η αυξημένη αβεβαιότητα στις αγορές λειτουργεί αποτρεπτικά για τις επενδύσεις.
«Για την αποτελεσματική αντιμετώπιση των προκλήσεων απαιτείται μια συνεκτική στρατηγική οικονομικής πολιτικής, με έμφαση στη δημοσιονομική ισορροπία, στη χρηματοπιστωτική σταθερότητα, στη μεταρρυθμιστική συνέπεια και στην ενίσχυση των παραγωγικών επενδύσεων», όπως διαμήνυσε ο κ. Στουρνάρας, ενώ επανέλαβε την ανάγκη περαιτέρω διεύρυνσης της φορολογικής βάσης, ώστε να ενισχυθεί η φορολογική δικαιοσύνη και να καταστεί η κοινωνική πολιτική πιο στοχευμένη και αποτελεσματική.
Η Ευρωζώνη
Οσον αφορά την οικονομία της Ευρωζώνης, οι κίνδυνοι παραμένουν σημαντικοί, τόνισε ο κ. Στουρνάρας. Οι δασμολογικές πολιτικές των ΗΠΑ αναμένεται να πλήξουν τις ευρωπαϊκές εξαγωγές, οι παρατεταμένες γεωπολιτικές εντάσεις επηρεάζουν τις εφοδιαστικές αλυσίδες και προκαλούν μεταβλητότητα στις τιμές της ενέργειας, ενώ η δημοσιονομική προσαρμογή σε ορισμένα κράτη-μέλη θα μπορούσε να επιβραδύνει τη ζήτηση. Σε αυτό το πλαίσιο, η νομισματική πολιτική φέτος αναμένεται να γίνει σταδιακά λιγότερο περιοριστική, καθώς τα επιτόκια πολιτικής, όπως εκτίμησε, θα συνεχίσουν να μειώνονται έως το 2%.
Οπως πάντως τόνισε ο διοικητής της ΤτΕ, το διαρκώς μεταβαλλόμενο οικονομικό περιβάλλον δημιουργεί, εκτός από σημαντικές προκλήσεις, και νέες προοπτικές. «Παρουσιάζεται μια κρίσιμη ευκαιρία: η δυνατότητα της Ευρώπης να αναδειχθεί σε ασφαλές επενδυτικό καταφύγιο, με ενίσχυση του ρόλου του ευρώ ως διεθνούς αποθεματικού νομίσματος σε ένα περιβάλλον όπου οι επιλογές για θετικές αποδόσεις προσαρμοσμένες στον κίνδυνο περιορίζονται», όπως σημείωσε. Προϋπόθεση ωστόσο, πρόσθεσε, είναι η επιτάχυνση της ευρωπαϊκής ενοποίησης και ο αποτελεσματικότερος συντονισμός των πολιτικών. «Οι τρέχουσες διεθνείς ανατροπές δεν αποτελούν μόνο απειλή, αλλά και κλήση αφύπνισης για την Ευρώπη», σημείωσε χαρακτηριστικά.
