Από τον Καναδά, τη Νορβηγία και τη Δανία μέχρι τη Γαλλία και τη Γερμανία, αλλά ακόμη και την Αυστραλία, οι χώρες ανά τον κόσμο προσφέρουν κίνητρα, χρηματοδότηση και εξυπηρετήσεις για εγκατάσταση στο έδαφός τους με ένα στόχο: να προσελκύσουν επιστήμονες και ερευνητές που σύντομα θα εγκαταλείπουν μαζικά την υπερδύναμη, καθώς ο Ντόναλντ Τραμπ κόβει δραματικά τα κονδύλια για την έρευνα. Υπό την ηγεσία του η κυβέρνηση μειώνει δραματικά τη χρηματοδότηση σε ερευνητικά κέντρα, παράλληλα με τις μαζικές απολύσεις στον δημόσιο τομέα, με στόχο τη δραστική μείωση του κόστους. Ετσι, η τάση για προσέλκυση ερευνητών προσλαμβάνει παγκόσμιες διαστάσεις καθώς η επιστημονική και ερευνητική κοινότητα αντιμετωπίζει εντεινόμενη ανασφάλεια στις ΗΠΑ.
Οπως προκύπτει από σχετική έρευνα που διεξήγαγε το επιστημονικό περιοδικό Nature, πολλοί Αμερικανοί ερευνητές επανεξετάζουν τα σχέδιά τους για το μέλλον και σε ποσοστό 75% διερευνούν την προοπτική να εγκαταλείψουν τις ΗΠΑ για να εγκατασταθούν σε περιβάλλον πιο φιλικό προς την επιστήμη τους. Και οι πρώτοι προορισμοί που εξετάζουν είναι ασφαλώς η Ευρώπη και δευτερευόντως ο Καναδάς. Οπως τόνισε προ δύο ημερών η Σίγκρουν Γκιέρλιου Οσλαντ, υπουργός Ερευνας και Ανώτατης Εκπαίδευσης της Νορβηγίας, «η ακαδημαϊκή ελευθερία υφίσταται πιέσεις στις ΗΠΑ και η κατάσταση είναι απρόβλεπτη για πολλούς ερευνητές στη χώρα που επί πολλές δεκαετίες υπήρξε το κορυφαίο ερευνητικό κέντρο του κόσμου». Την περασμένη εβδομάδα η Νορβηγία θέσπισε ταμείο με αρχικά κεφάλαια ύψους 9,6 εκατ. δολ. με σκοπό να προσελκύσει και να εντάξει στο δυναμικό της ερευνητές από όλο τον κόσμο. «Είναι σημαντικό για τη Νορβηγία να λάβει πρωτοβουλία σε αυτή τη συγκυρία που είναι ιδιαιτέρως δύσκολη για τις ακαδημαϊκές ελευθερίες», τόνισε η κ. Γκιέρλιου Οσλαντ, που εξέφρασε αισιοδοξία πως η χώρα της μπορεί «να προσφέρει την εναλλακτική στους ερευνητές και τη σημαντική γνώση» και τόνισε πως αυτό επιθυμεί να γίνει το συντομότερο δυνατόν.
Το 75% των επιστημόνων διερευνά την προοπτική να εγκαταλείψει τις ΗΠΑ για να εγκατασταθεί σε περιβάλλον πιο φιλικό προς την επιστήμη τους.
Σε όλη την Ευρώπη οι κυβερνήσεις σπεύδουν να προσελκύσουν τους επιστήμονες που εγκαταλείπουν τις ΗΠΑ. Το ανεξάρτητο ερευνητικό ινστιτούτο βιολογίας και ιατρικής στη Χαϊδελβέργη έχει εγκαινιάσει πρόγραμμα αντίστοιχο των αμερικανικών Ινστιτούτων Θεμάτων Υγείας, των οποίων η χρηματοδότηση καταργήθηκε. Η Ολλανδία και το Βέλγιο έχουν θεσπίσει νέα ταμεία χρηματοδότησης αλλά και νέες θέσεις για μεταδιδακτορικούς ερευνητές από τις ΗΠΑ, ενώ άλλες 12 ευρωπαϊκές χώρες, μεταξύ των οποίων Γαλλία, Γερμανία και Ισπανία, έχουν προσχωρήσει σε κοινή προσπάθεια προσέγγισης των επιστημόνων που έχουν δεχθεί παρεμβάσεις στο ερευνητικό τους έργο και δραστικές μειώσεις στη χρηματοδότησή τους. Η Γαλλία έχει θέσει σε λειτουργία την πλατφόρμα «Επιλέξτε τη Γαλλία για την Επιστήμη» για να αποτελέσει ασφαλές καταφύγιο για την έρευνα σε κρίσιμους τομείς, όπως η υγεία, το κλίμα, η βιοποικιλότητα, η ψηφιακή τεχνολογία και η τεχνητή νοημοσύνη.
Παράλληλα, στην Αυστραλία η Ακαδημία Επιστημών εγκαινίασε το «Πρόγραμμα προσέλκυσης διεθνών ταλέντων» με σκοπό να προσλάβει τάχιστα όσους Αυστραλούς ερευνητές επιστρέψουν στη χώρα τους αλλά και οποιασδήποτε εθνικότητας ερευνητή ενδιαφέρεται για τη χώρα. Ορισμένοι εμπειρογνώμονες προειδοποιούν, πάντως, πως πολλές από τις ενδιαφερόμενες χώρες θα δυσκολευτούν ιδιαιτέρως να απορροφήσουν μεγάλο αριθμό επιστημόνων αν δεν αυξήσουν σημαντικά τις δικές τους δαπάνες για την έρευνα. Οπως σχολίασε σχετικά ο διευθυντής του Ερευνητικού Ινστιτούτου της Μελβούρνης, Μπρένταν Κραμπ, «δεν φαίνεται πως θα μπορούσε να λειτουργήσει όλο αυτό αν δεν αυξηθεί το μέγεθος της πίτας σε χώρες όπως η Αυστραλία». Στον Καναδά, άλλωστε, το πανεπιστημιακό δίκτυο τομέων υγείας του Τορόντο έχει θεσπίσει το πρόγραμμα «Ο Καναδάς ηγείται της πρόκλησης για τους 100», που αφορά την πρόσληψη 100 επιστημόνων σε σχετικά αρχική φάση της σταδιοδρομίας τους. Οπως τονίζει ο Κέβιν Σμιθ, πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος του πανεπιστημιακού δικτύου, «τώρα είναι η κατάλληλη στιγμή, τώρα και η ευκαιρία».
