Η πιστοληπτική αναβάθμιση από τη Standard & Poor’s της χώρας μας στο δεύτερο (από το τέλος) «σκαλί» της επενδυτικής βαθμίδας αποτελεί εξαιρετικό νέο εν μέσω δυσοίωνων διεθνών οικονομικών συνθηκών.
Πράγματι, ο πρόεδρος των ΗΠΑ «επέβαλε» στις 2 Απριλίου ιδιαίτερα υψηλούς συντελεστές δασμών σε όλες τις χώρες του κόσμου. Αμέσως μετά, όμως, αποφάσισε να «μειώσει», με εξαίρεση την Κίνα, το ύψος των δασμών για 90 ημέρες. Και όμως, οι αναθεωρημένοι, προς τα κάτω, δασμοί του Τραμπ εξακολουθούν να απειλούν με σημαντική επιβράδυνση και υψηλό πληθωρισμό τόσο τις ΗΠΑ όσο και την παγκόσμια οικονομία.
Ολα αυτά μου θυμίζουν τον περίφημο μαθηματικό Τζον φον Νόιμαν, που είχε σημειώσει: «Με τέσσερις παραμέτρους μπορώ να σχεδιάσω έναν ελέφαντα. Με πέντε παραμέτρους, όμως, μπορώ να σχεδιάσω έναν ελέφαντα που κουνάει την προβοσκίδα του».
Ο Τραμπ κατάφερε να «αντιστρέψει» τα σχέδια του Νόιμαν. Επέβαλε δασμούς σε μέγεθος ελέφαντα, προκειμένου να σχεδιάσει και να επιβάλει εν τέλει τέσσερις ανεπιθύμητες παραμέτρους, ήτοι πτώση τιμών των μετοχών, υψηλή αστάθεια της αγοράς, διστακτικές επιχειρηματικές επενδυτικές προθέσεις και κλονισμένη οικονομική ανάπτυξη.
Στην εποχή του νυν προέδρου των ΗΠΑ, κάθε παράλογο σενάριο πρόβλεψης καθίσταται κεντρικό.
Ομως, ο πιο καταστροφικός αντίκτυπος των δασμών του Τραμπ είναι ότι αυτοί άλλαξαν την πέμπτη παράμετρο, δηλαδή το κόστος δανεισμού της κυβέρνησης των ΗΠΑ. Πράγματι, τα μέχρι σήμερα «ασφαλή» κρατικά ομόλογα των ΗΠΑ, τα οποία αποτελούν το κατεξοχήν επενδυτικό «καταφύγιο» σε περιόδους χρηματοοικονομικών και γεωπολιτικών κρίσεων, «είδαν» το κόστος δανεισμού τους να παρουσιάζει έντονες διακυμάνσεις αλλά και να αυξάνεται επειδή οι διεθνείς επενδυτές εκτιμούν άνοδο του πολιτικού ρίσκου στις ΗΠΑ.
Εν μέσω λοιπόν εξωγενούς οικονομικής αστάθειας, η πιστοληπτική αναβάθμιση της Ελλάδας οφείλεται κατά κύριο λόγο στη δημοσιονομική «πειθαρχία», με τα πρωτογενή πλεονάσματα να εκτιμώνται κατά μέσον όρο στο 2,7% του ΑΕΠ την περίοδο 2025-2028. Επιπλέον, το καθαρό δημόσιο χρέος της χώρας μας αναμένεται να μειωθεί το 2028 στο 114% του ΑΕΠ, ήτοι 50 ποσοστιαίες μονάδες (!) χαμηλότερα από το επίπεδο του 2019. Η Standard & Poor’s, λοιπόν, ουσιαστικά μας συγχαίρει για το «υψηλό» δημοσιονομικό «μαξιλάρι» ασφαλείας, το οποίο πιθανότατα θα χρησιμοποιήσουμε προς αντιμετώπιση των δύσκολων οικονομικών καιρών που έρχονται λόγω Τραμπ.
Πάντως, στην εποχή του νυν προέδρου των ΗΠΑ, κάθε παράλογο σενάριο πρόβλεψης καθίσταται κεντρικό. Η αλλοπρόσαλλη πολιτική του Τραμπ στο θέμα των δασμών μπορεί να οδηγήσει σε παγκόσμια οικονομική ύφεση, ειδικά μάλιστα εάν συνοδευτεί από έναν άνευ προηγουμένου «πόλεμο» κατά του προέδρου της Fed Τζερόμ Πάουελ. Το τελευταίο έχει να κάνει με πιθανή απόφαση της Fed να καθυστερήσει τη μείωση επιτοκίων στις ΗΠΑ προς συγκράτηση του αυξανόμενου, ελέω δασμών, πληθωρισμού.
Ο Τραμπ «πιέζει» τον Πάουελ για μείωση των επιτοκίων. Εν μέσω εμπορικών πολέμων αυξάνει, λοιπόν, η πιθανότητα «σύγκρουσης» του Τραμπ με τη Fed. Κάτι που σίγουρα θα επηρεάσει εξαιρετικά αρνητικά, όχι μόνο τις χρηματοοικονομικές αγορές, αλλά και τις αγορές κρατικών ομολόγων. Πιθανή απόφαση του Τραμπ να «απολύσει» τον Πάουελ σίγουρα θα οδηγήσει (πολύ περισσότερο από την όποια αρνητική επίδραση των εμπορικών πολέμων) σε καθεστώς ύφεσης, συμπαρασύροντας βέβαια και την ελληνική οικονομία. Τότε, η όποια δημοσιονομική «πειθαρχία» (την οποία επαίνεσε η Standard & Poor’s) θα ανατραπεί. Και τούτο επειδή το ελληνικό οικονομικό επιτελείο θα αυξήσει τις δημοσιονομικές δαπάνες και θα μειώσει τους φόρους προκειμένου να αναχαιτιστεί μέρος της ύφεσης…
