«Η Ελλάδα έχει ιστορικούς λόγους να είναι επιφυλακτική απέναντι σε μεγάλης κλίμακας μεταλλευτικά έργα. Το γνωρίζουμε και το σεβόμαστε». Με αυτά τα λόγια ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της Eldorado Gold, Tζορτζ Μπερνς, απάντησε στην κριτική που έχει δεχθεί η έννοια της υπεύθυνης εξόρυξης. Πρόσφατα ο κ. Μπερνς βρέθηκε στην Ελλάδα στο πλαίσιο του 10ου Οικονομικού Φόρουμ των Δελφών και σε συνέντευξη που παραχώρησε στην «Κ» αναφέρθηκε εκτενώς στο θέμα των περιβαλλοντικών επιπτώσεων από τη μεταλλευτική δραστηριότητα, για το οικονομικό αποτύπωμα της «Ελληνικός Χρυσός», αλλά και για το ενδεχόμενο δημιουργίας μονάδας μεταλλουργίας στη χώρα μας.
– Η Eldorado Gold μέσω της «Ελληνικός Χρυσός» διαθέτει πολυετή παρουσία στην Ελλάδα, με όχημα τις επενδύσεις στην Ολυμπιάδα και στις Σκουριές. Σε ποιους άξονες στηρίζεται το επενδυτικό σας πλάνο και ποια θεωρείτε τα μεγαλύτερα ρίσκα ή τις βασικές προκλήσεις στην υλοποίησή του, δεδομένων των εξελίξεων στον τομέα της εξόρυξης και της ευρύτερης οικονομίας;
– Η Ελλάδα αποτελεί για εμάς επένδυση στρατηγικής σημασίας. Μέσω της «Ελληνικός Χρυσός» έχουμε επενδύσει περισσότερα από 3 δισ. δολάρια τα τελευταία 12 χρόνια και προχωράμε σε επενδύσεις περί των 2 δισ. δολαρίων τα επόμενα έτη.
Το έργο των Σκουριών, με προβλεπόμενη ετήσια παραγωγή 140.000 ουγγιών χρυσού και 67 εκατ. λιβρών χαλκού, θα αλλάξει το αποτύπωμά μας ως οργανισμός, αλλά και τον μεταλλευτικό χάρτη της Ελλάδας εν γένει – από τα ελάχιστα έργα αυτού του βεληνεκούς στην Ευρώπη.
Η στρατηγική μας στηρίζεται σε ορισμένους βασικούς και αδιαπραγμάτευτους άξονες:
Πρώτον, η υλοποίηση της δέσμευσής μας απέναντι στο ελληνικό κράτος για την πλήρη ανάπτυξη των Μεταλλείων Κασσάνδρας, δημιουργώντας πολλαπλασιαστική αξία για την εθνική και τοπική οικονομία. Στο επίκεντρο αυτού, η ολοκλήρωση της κατασκευής του έργου των Σκουριών και η λειτουργία του στο πρώτο τρίμηνο 2026 ως ένα υπερσύγχρονο μεταλλείο, που θα εφαρμόζει τεχνολογίες αιχμής. Παράλληλα, ο διαρκής λειτουργικός και ψηφιακός μετασχηματισμός της Ολυμπιάδας, που συμβάλλει καταλυτικά με την αξία της παραγωγής χρυσού, αργύρου, μολύβδου και ψευδαργύρου στη βελτίωση του εμπορικού ισοζυγίου της χώρας.
Δεύτερον, η περιβαλλοντική υπευθυνότητα. Με την εφαρμογή προηγμένων μεθόδων και πρακτικών –στη διαχείριση των μεταλλευτικών αποβλήτων, των υδάτων, της ενέργειας– ενσωματώνουμε εξαρχής τη βιωσιμότητα στον πυρήνα των λειτουργιών μας.
Τρίτον, και θεμελιώδες, η διατήρηση της κοινωνικής αποδοχής και της αγαστής θεσμικής συνεργασίας. Το μέλλον της εξόρυξης στην Ευρώπη –και στην Ελλάδα– θα κριθεί στην ικανότητά μας να δουλέψουμε με τις τοπικές κοινωνίες, σεβόμενοι τον τόπο και την ιστορία του. Η σχέση εμπιστοσύνης που έχουμε χτίσει όλα αυτά τα χρόνια είναι το προϊόν ασταμάτητης διαβούλευσης και διαφάνειας, καθώς και της δέσμευσής μας ώστε η επένδυση να μη σταματάει μόνο στην εξόρυξη, αλλά να μετουσιώνεται σε ουσιαστική αξία για την τοπική κοινωνία.
Οσο για τις προκλήσεις, η μεγαλύτερη για εμάς είναι η ανάγκη για μια συνεχή κοινωνική και θεσμική άδεια λειτουργίας. Η μεταλλευτική είναι μια δραστηριότητα εν πολλοίς εντάσεως κεφαλαίου και μάλιστα εμπροσθοβαρούς επένδυσης, συνεπώς είναι κρίσιμο για έναν επενδυτή, που λειτουργεί σε ένα αυστηρά ρυθμιζόμενο περιβάλλον, να μπορεί να προχωράει με σταθερότητα στις αδειοδοτήσεις και ένα αξιόπιστο θεσμικό περιβάλλον.
Θα ήταν λάθος να μιλήσουμε για βιομηχανική δραστηριότητα χωρίς επίδραση στο περιβάλλον. Οπως λάθος θα ήταν να τη στοχοποιούμε βασιζόμενοι σε ελλιπή ενημέρωση και παραπληροφόρηση.
– Δεδομένου ότι προχωράτε διαρκώς σε νέες επενδύσεις, σε συνδυασμό με τις κοινωνικές ενστάσεις που διατυπώνονται για τέτοιες δραστηριότητες, τι θα απαντούσατε σε όσους υποστηρίζουν ότι είναι μόνο οικονομικά επωφελείς αλλά όχι κοινωνικά αποδεκτές;
– Η Ελλάδα, όπως και άλλες περιοχές ανά τον κόσμο με πλούσια μεταλλευτική παράδοση, έχει ιστορικούς λόγους να είναι επιφυλακτική απέναντι σε μεγάλης κλίμακας μεταλλευτικά έργα. Το γνωρίζουμε, το σεβόμαστε και το αντιμετωπίζουμε με υπευθυνότητα. Ωστόσο, η σύγχρονη μεταλλευτική δραστηριότητα δεν ασκείται με τον τρόπο που εφαρμοζόταν δεκαετίες πριν. Τα περιβαλλοντικά στάνταρντ είναι υψηλότερα και μεταφράζονται σε μετρήσιμα οφέλη για την κοινωνία μέσω της στρατηγικής που εφαρμόζουμε ως εταιρεία.
Για του λόγου το ασφαλές, σήμερα απασχολούμε περισσότερους από 2.500 εργαζομένους σε μια περιοχή της ελληνικής περιφέρειας, αποτελώντας τον μεγαλύτερο εργοδότη και οικονομικό της πνεύμονα. Το 30% των συνολικών προμηθειών της «Ελληνικός Χρυσός» την τελευταία διετία κατευθύνθηκε σε τοπικές επιχειρήσεις στη ΒΑ Χαλκιδική, ενώ υλοποιούμε ένα ρηξικέλευθο πρόγραμμα εταιρικής κοινωνικής ευθύνης ύψους 80 εκατ. δολαρίων σε βάθος 25ετίας, το οποίο προστίθεται στις δαπάνες άνω των 26 εκατ. ευρώ την τελευταία δεκαετία. Πρόκειται για μια τοπική οικονομία που δεν συνυπάρχει απλά με τη μεταλλευτική δραστηριότητα, αλλά εξελίσσεται μέσα από αυτή.
Στις Σκουριές προχωρήσαμε σε κοινωνική χαρτογράφηση μέσα από ανοιχτή διαβούλευση μηνών για να κατανοήσουμε πώς αντιλαμβάνονται οι κάτοικοι το έργο και λάβαμε ανατροφοδότηση που ενσωματώθηκε στον σχεδιασμό του έργου και αποτέλεσε τη βάση του διαλόγου μας μαζί τους. Διατηρούμε κανάλια ανοιχτής επικοινωνίας με τους κατοίκους μέσω του κέντρου πληροφοριών που λειτουργούμε στον δήμο, επιτροπές με κοινωνικούς εταίρους, μηχανισμούς υποβολής αναφορών, κ.ά.
Παράλληλα, ιδρύσαμε ένα πρότυπο κέντρο εκπαίδευσης στις εγκαταστάσεις μας, επενδύοντας από το 2023 σχεδόν 8 εκατ. δολάρια, με στόχο όχι απλώς την επαγγελματική κατάρτιση αλλά την κοινωνική ενδυνάμωση, επιτρέποντας στους εργαζομένους να αποκτούν πρακτική εμπειρία σε ένα ελεγχόμενο, υψηλής τεχνολογίας περιβάλλον.
– Εχει αναφερθεί επισταμένως ότι το υποπροϊόν χαλκού από τις Σκουριές θα καταστήσει την Eldorado Gold έναν από τους μεγαλύτερους παραγωγούς χαλκού στην Ευρωπαϊκή Ενωση, ενώ κάτι αντίστοιχο έχει ειπωθεί για τον χρυσό. Δεδομένου, όμως, ότι η κατεργασία ή αξιοποίηση των προϊόντων γίνεται εκτός Ελλάδας, μπορεί να διασφαλιστεί ότι αυτή η εξορυκτική δραστηριότητα μεταφράζεται σε πραγματική, μακροπρόθεσμη αξία για την τοπική και εθνική οικονομία και δεν εξαντλείται σε μια εξαγωγή πρώτης ύλης με περιορισμένο αποτύπωμα;
– Κατ’ αρχάς να αναφέρω σαφώς ότι συνεχίζουμε να εξετάζουμε τη δημιουργία μονάδας μεταλλουργίας, με βάση και τις μελέτες που θα προκύψουν, κάτι που απορρέει και από την επενδυτική μας συμφωνία με το ελληνικό κράτος. Ηδη, αρμόδια επιτροπή ειδικών εγνωσμένου κύρους εξετάζει τις εναλλακτικές οικονομοτεχνικές προτάσεις και θα εισηγηθεί στον αρμόδιο υπουργό την πρότασή της.
Μέχρι την απόφαση αυτή, η «Ελληνικός Χρυσός» επεξεργάζεται το μετάλλευμα στις εγκαταστάσεις της, παράγοντας συμπυκνώματα, καταβάλλοντας αυξημένα τέλη εκμετάλλευσης (κατά 10%) και με προστιθέμενη αξία στην τοπική εφοδιαστική αλυσίδα. Ειδικότερα, μόνο την τελευταία τριετία ο Δήμος Αριστοτέλη έχει εισπράξει 12,75 εκατ. ευρώ σε μεταλλευτικά τέλη, ενώ από το 2012 έως σήμερα έχουμε δημιουργήσει πληρωμές προς το ελληνικό κράτος ύψους 450 εκατ. ευρώ, που αναμένεται να υπερδιπλασιαστούν τα επόμενα 10 χρόνια με τη λειτουργία των Σκουριών.
Την επόμενη 20ετία τα Μεταλλεία Κασσάνδρας εκτιμάται ότι θα συμβάλλουν κατά μέσον όρο με 550 εκατ. ευρώ ετησίως στο ΑΕΠ της χώρας, από τα οποία περίπου 300 εκατ. ευρώ τον χρόνο θα αποδοθούν τοπικά στον δήμο.
Η παρουσία μας ενισχύει όχι μόνο την απασχόληση –συν 1.400 νέες θέσεις εργασίας, κατά κύριο λόγο τοπικής προέλευσης– αλλά και τη δημιουργία ενός πλήρους τεχνικού οικοσυστήματος στην περιοχή: εργολαβίες, logistics, μηχανικοί, τεχνίτες, προμηθευτές.
Αυτό που αξίζει να υπογραμμιστεί είναι ότι η Eldorado Gold βλέπει την Ελλάδα ως κόμβο παραγωγής και καινοτομίας στον τομέα των κρίσιμων μετάλλων. Δεν μεταφέρουμε την αξία εκτός συνόρων – τη χτίζουμε εδώ, με ελληνικά χέρια, γνώση και συνεργασίες. Αυτό σημαίνει να μιλάμε για πραγματική, διατηρήσιμη εθνική αξία.
Σχεδιάζουμε νέα μονάδα εξόρυξης στη Θράκη
– Η έννοια της «υπεύθυνης εξόρυξης» έχει δεχθεί κριτική ως αντιφατική και οξύμωρη λόγω των περιβαλλοντικών επιπτώσεων από την εξορυκτική δραστηριότητα. Πώς την ορίζετε εσείς προσωπικά και πώς η Eldorado Gold διασφαλίζει ότι η δράση της στην Ελλάδα δεν μένει απλώς στα λόγια;
– Θα ήταν λάθος να μιλήσουμε για βιομηχανική δραστηριότητα χωρίς επίδραση στο περιβάλλον. Οπως λάθος θα ήταν να τη στοχοποιούμε βασιζόμενοι σε ελλιπή ενημέρωση και παραπληροφόρηση. Η πραγματικότητα είναι ότι ο μεταλλευτικός κλάδος έχει αναπτυχθεί ραγδαία τις τελευταίες δεκαετίες σύμφωνα με τις επιταγές των κοινωνιών, των μετόχων, των θεσμών. Οι μεταλλευτικές εταιρείες έχουν επενδύσει σημαντικούς πόρους στην έρευνα και ανάπτυξη, στην εξαγωγή πολύτιμης τεχνογνωσίας και στη συμμόρφωση με τα τελευταία διεθνή πρότυπα ESG, που πλέον μπορούν να επιδείξουν με τρόπο σαφή και υπεύθυνο ότι μπορούμε να εξορύσσουμε τα πολύτιμα για τον κόσμο μας μέταλλα με το μικρότερο δυνατό αποτύπωμα στο περιβάλλον.
Για εμάς, υπεύθυνη εξόρυξη είναι η ικανότητα να βλέπεις την περιβαλλοντική σου επίδραση όχι ως κόστος που πρέπει να απορροφήσεις, αλλά ως πρόκληση που πρέπει να αντιμετωπίσεις – συστηματικά, με διαφάνεια και τεχνική αρτιότητα.
Για παράδειγμα, στην Ελλάδα υλοποιούμε το μεγαλύτερο πρόγραμμα περιβαλλοντικής αποκατάστασης στη χώρα, έχοντας επενδύσει περισσότερα από 100 εκατ. δολάρια για τον καθαρισμό της περιοχής από τέσσερα εκατομμύρια τόνους ιστορικών αποβλήτων της περιόδου 1960-1970, παλαιότερων ιδιοκτητών των μεταλλείων.
Σήμερα στα Μεταλλεία Κασσάνδρας εφαρμόζουμε τη μέθοδο ξηρής απόθεσης τελμάτων – την πλέον ασφαλή και βιώσιμη μέθοδο διαχείρισης αποβλήτων διεθνώς. Εφαρμόζεται ήδη στον υψηλών προδιαγραφών χώρο ξηρής απόθεσης Κοκκινόλακκα, ενώ στις Σκουριές θα μειώσει το αποτύπωμα του προς κατάληψη χώρου του έργου κατά 40% σε σύγκριση με τις παραδοσιακές μορφές τελμάτων.
– Μετά τις πρόσφατες εξελίξεις στις σχέσεις ανάμεσα σε Καναδά και ΗΠΑ, πώς επηρεάζει η γεωπολιτική δυναμική τη στρατηγική επενδύσεων της Eldorado Gold στην Ελλάδα; Πιστεύετε ότι η τρέχουσα διεθνής κατάσταση ενδυναμώνει την ανάγκη για περαιτέρω επενδύσεις σε περιοχές εκτός Βόρειας Αμερικής;
Στην Eldorado Gold δεν βλέπουμε την Ελλάδα ως αντίβαρο σε μια Βόρεια Αμερική με αυξανόμενη αβεβαιότητα, αλλά ως σημείο εκκίνησης για ένα νέο είδος μεταλλευτικής παρουσίας στην Ευρώπη, εστιασμένης στην ασφάλεια, στη στρατηγική αυτονομία και το αμοιβαίο όφελος.
Η Ελλάδα προσφέρει κάτι μοναδικό: γεωπολιτική σταθερότητα, στρατηγική τοποθεσία, εξαιρετικό ανθρώπινο δυναμικό και σημαντικά κοιτάσματα – όλα εντός ενός κανονιστικού πλαισίου που ευθυγραμμίζεται με τις ευρωπαϊκές αξίες βιωσιμότητας.
Παράλληλα, κοιτάζοντας προς το μέλλον, προχωράμε με τον σχεδιασμό ενός ακόμη σημαντικού έργου χρυσού και αργύρου στη Θράκη, που θα προσφέρει ουσιαστική προστιθέμενη αξία σε ένα άλλο τμήμα της ελληνικής περιφέρειας. Πρόκειται για επένδυση εκατοντάδων εκατομμυρίων δολαρίων, η οποία προβλέπεται να δημιουργήσει περίπου 700 θέσεις εργασίας, ενώ θα συμβάλει με περίπου 25 εκατ. ευρώ ετησίως στο ΑΕΠ της χώρας. Περισσότερα από 15 εκατ. ευρώ θα κατευθυνθούν σε έργα ανάπτυξης για την περιοχή, με έργα αντιπλημμυρικής προστασίας, πρόληψης πυρκαγιών, ενίσχυσης της εκπαίδευσης, της υγείας και των τοπικών υποδομών.
