Eξι κομβικοί οικονομικοί στόχοι της Ελλάδας τίθενται υπό αμφισβήτηση λόγω του εν εξελίξει πλέον παγκόσμιου εμπορικού πολέμου. O ετήσιος ρυθμός ανάπτυξης 2,3%, πάνω στον οποίο στηρίχθηκε η δομή του κρατικού προϋπολογισμού, προϋποθέτει «ήρεμα νερά», όχι μόνο εντός των συνόρων αλλά και –κυρίως– στην Ευρώπη. Αυτή η προϋπόθεση σήμερα δεν υπάρχει, με αποτέλεσμα να τίθενται υπό αμφισβήτηση και οι υπόλοιποι εκ των προτέρων φιλόδοξοι στόχοι. Η αύξηση των εξαγωγών κατά 4% προϋποθέτει ότι θα βρεθεί τρόπος να καλυφθεί η όποια ζημία γίνει από την επιβολή δασμών από τις ΗΠΑ και στις ελληνικές εξαγωγές. Η ενίσχυση των επενδύσεων κατά 8,4% –στόχος που ούτως ή άλλως έχει στηριχθεί στην εκτίμηση ότι θα αντληθούν περισσότεροι πόροι φέτος από ΕΣΠΑ και Ταμείο Ανάκαμψης– δυσκολεύει σε περιόδους παγκόσμιας αβεβαιότητας. Και σίγουρα η κατάρριψη νέου ιστορικού ρεκόρ στα τουριστικά έσοδα, μπορεί να μην επιτευχθεί αν οι βασικοί «πελάτες» της χώρας (Γερμανοί, Γάλλοι, Αμερικανοί κ.ά.) αρχίσουν να βιώνουν πίεση στο εισόδημά τους.
Από όλα τα στελέχη του οικονομικού επιτελείου ακούγεται η έννοια «δευτερογενείς επιπτώσεις». Χωρίς να υποτιμούν την πιθανή ζημία από μια μείωση των εξαγωγών προς τις ΗΠΑ (σ.σ. ανέρχονται στα 2,4 δισ. ευρώ ετησίως και αυτή τη στιγμή δεν μπορεί να γίνει καμιά ποσοτικοποίηση για φέτος) στέκονται περισσότερο στα ακόλουθα σημεία:
• Επίτευξη ρυθμού ανάπτυξης 2,3%. Ηδη έχει αναθεωρηθεί προς τα κάτω ο στόχος της ανάπτυξης της Ευρωζώνης από το 1,3% που έχει εγγραφεί στον ελληνικό κρατικό προϋπολογισμό (σ.σ. για τις ΗΠΑ έχει προβλεφθεί ανάπτυξη 2,2%, που επίσης είναι αμφίβολη). Πριν καν ξεσπάσει ο εμπορικός πόλεμος, η ΕΚΤ κατέβαζε τον πήχυ κάτω από το 1%. Οι νεότερες προβλέψεις είναι πολύ πιθανό ότι θα είναι χειρότερες. Αυτό σημαίνει πίεση και για την ελληνική οικονομία.
• Αύξηση των εξαγωγών προϊόντων και υπηρεσιών κατά 4%. Το ζήτημα δεν είναι μόνο τι θα γίνει με τις εξαγωγές προς τις ΗΠΑ. Το κλίμα ανησυχίας και η μείωση της αγοραστικής δύναμης στην Ευρώπη μπορεί να επηρεάσουν τις πωλήσεις ελληνικών προϊόντων και προς τις ευρωπαϊκές αγορές, που είναι και οι μεγαλύτεροι υποδοχείς ελληνικών προϊόντων.
O ετήσιος ρυθμός ανάπτυξης 2,3% προϋποθέτει «ήρεμα νερά», όχι μόνο εντός των συνόρων, αλλά και –κυρίως– στην Ευρώπη.
• Αύξηση των επενδύσεων κατά 8,4%. Το 2024 η Ελλάδα έψαχνε ποσοστό αύξησης των επενδύσεων της τάξης του 6%-6,5% αλλά δεν κατάφερε να εμφανίσει ποσοστό μεγαλύτερο του 4,5%. Φέτος ζητείται ένα διπλάσιο ποσοστό. Στα υπέρ, η ωρίμανση πολλών έργων του Ταμείου Ανάκαμψης και του ΕΣΠΑ. Στα κατά, το σκηνικό αβεβαιότητας που δημιουργείται πλέον διεθνώς. Σε τέτοιες συνθήκες είναι πιθανή η αναβολή αποφάσεων και αυτό δεν βοηθάει μια χώρα που αναζητεί επιπλέον επενδύσεις 3-3,5 δισ. ευρώ σε σχέση με το 2024.
• Ενίσχυση των τουριστικών εσόδων κατά επιπλέον ένα δισ. ευρώ. Για τη φετινή σεζόν, στην πραγματικότητα δίνεται μια μάχη με τον χρόνο. Μέχρι τώρα οι ενδείξεις για την πορεία των εισπράξεων είναι ενθαρρυντικές και ο στόχος για αύξηση των εισπράξεων ακόμη και στα 23 δισ. ευρώ φαντάζει εφικτός. Το ερώτημα είναι σε ποιο βαθμό θα υπάρξει επιδείνωση του κλίματος στην ευρωπαϊκή οικονομία και πώς αυτό θα αποτυπωθεί στις αποφάσεις των Ευρωπαίων για διακοπές. Τα βλέμματα στρέφονται κυρίως στη γερμανική αγορά, καθώς η συγκεκριμένη οικονομία είναι αυτή που αναμένεται να δεχθεί τις ισχυρότερες πιέσεις φέτος. Η τρίμηνη παράταση προκειμένου να υπάρξουν οι σχετικές διαπραγματεύσεις θα μας φέρει ουσιαστικά μέσα στην καρδιά του καλοκαιριού. Αυτό περιορίζει τις πιθανότητες να καταγραφεί φέτος σημαντική ζημία στα τουριστικά έσοδα της Ελλάδας, κάτι που βέβαια μένει να επιβεβαιωθεί στην πράξη.
• Μείωση του ελλείμματος στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών. Η μείωση των τιμών της ενέργειας μπορεί να αποτελέσει σημαντική βοήθεια στην προσπάθεια να μειωθεί το έλλειμμα λίγο πιο κοντά στο 6% του ΑΕΠ. Από την άλλη, εκτός από την εξέλιξη των τουριστικών εσόδων αλλά και των εξαγωγών, κρίσιμη θα είναι και η πορεία των εισαγωγών. Η αύξησή τους –όχι μόνο σε όγκο όσο σε αξία– είναι πιθανή καθώς σε περιόδους παγκόσμιας αναταραχής όσον αφορά το εμπόριο, όλοι οι παίκτες θα επιδιώξουν να πάρουν ό,τι μπορούν περισσότερο από όπου μπορούν.
• Συγκράτηση του πληθωρισμού κοντά στο 2,1%. Η Ελλάδα δεν αντιμετωπίζει το πρόβλημα των Ηνωμένων Πολιτειών, καθώς ακόμη και σε περίπτωση που επιβληθούν τελικώς δασμοί από την Ευρώπη στις ΗΠΑ, θα αφορούν πολύ περιορισμένο κομμάτι της αγοράς. Ο πληθωριστικός κίνδυνος προκύπτει από το ενδεχόμενο να επικρατήσει ψυχολογία ανατιμήσεων σε διεθνές επίπεδο.
