Λίγες ώρες αφότου άνοιξε το νέο του πρόγραμμα για Αμερικανούς ερευνητές, με τίτλο «Safe Place for Science» (Ασφαλές μέρος για την επιστήμη»), ως αντίδραση στις πολιτικές της κυβέρνησης Τραμπ, το Πανεπιστήμιο Aix Marseille University στη Γαλλία έλαβε την πρώτη του αίτηση.
Εκτοτε το πανεπιστήμιο, γνωστό για τα επιστημονικά του προγράμματα, λαμβάνει πάνω από δέκα αιτήσεις την ημέρα από αιτούντες «επιστημονικό άσυλο», όπως τους θεωρεί.
Κι άλλα πανεπιστήμια στη Γαλλία και στην Ευρώπη έσπευσαν να σώσουν τους Αμερικανούς πανεπιστημιακούς, οι οποίοι τρέπονται σε φυγή λόγω των δραστικών περικοπών σε θέσεις εργασίας και προγράμματα από την κυβέρνηση Τραμπ, καθώς και εξαιτίας επιθέσεων σε ολόκληρα πεδία έρευνας, σημειώνουν οι New York Times.
Δεν διακυβεύονται μόνο μεμονωμένες θέσεις εργασίας, αλλά και ολόκληρος ο θεσμός της ελεύθερης επιστημονικής έρευνας, λένε πρυτάνεις πανεπιστημίων. Επίσης σπεύδουν να καλύψουν τεράστιες «τρύπες» που προκάλεσαν οι περικοπές στη συλλογική έρευνα, ιδίως στους τομείς που στόχευσε η κυβέρνηση Τραμπ, όπως η κλιματική αλλαγή, η δημόσια υγεία, η περιβαλλοντική έρευνα, το φύλο και η διαφορετικότητα.
Αν αυτό το κίνημα γίνει τάση, ίσως αντιστραφεί ένα μακροχρόνιο brain drain, το οποίο επί πολλές γενιές έσπρωχνε επιστήμονες στις ΗΠΑ. Ενώ οι αλλαγές στις ΗΠΑ προσφέρουν μια ευκαιρία για ενίσχυση των ευρωπαϊκών ερευνητικών κέντρων, οι περισσότεροι ακαδημαϊκοί λένε ότι το άμεσο κίνητρό τους δεν είναι ο ανταγωνισμός. «Αυτό το πρόγραμμα συνδέεται τελικά με την αγανάκτηση, διακηρύσσει ότι αυτό που συμβαίνει στις ΗΠΑ δεν είναι φυσιολογικό», δήλωσε ο Ερίκ Μπέρτον, πρόεδρος του Aix Marseille University, το οποίο δρομολόγησε 15 εκατ. ευρώ για 15 θέσεις τριετίας.
Η κυβέρνηση Τραμπ περικόπτει θέσεις και «παγώνει» επιστημονικά κονδύλια, στο πλαίσιο των ευρύτερων μέτρων περικοπής εξόδων. Το Εθνικό Ινστιτούτο Υγείας, το μεγαλύτερο ταμείο βιοϊατρικής έρευνας στον κόσμο, απέλυσε 1.200 εργαζομένους και «πάγωσε» τις διαδικασίες αξιολόγησης επιδοτήσεων, ουσιαστικά κόβοντας την κρατική στήριξη σε ερευνητικά έργα και εργαστήρια των ΗΠΑ. Εγιναν απολύσεις και στην Εθνική Υπηρεσία Ωκεανών και Ατμόσφαιρας (ΝΟΑΑ), στο Εθνικό Ιδρυμα Επιστήμης (NSF), στην αμερικανική γεωλογική έρευνα (USGS) και στα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (CDC).
Αν αυτό το κίνημα γίνει τάση, ίσως αντιστραφεί ένα μακροχρόνιο brain drain από την Ευρώπη προς τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Εκτός αυτού, ορισμένες αμερικανικές υπηρεσίες αφαίρεσαν από τις ιστοσελίδες τους και από τις αιτήσεις επιχορηγήσεων όρους που θεωρούνται απαράδεκτοι για την κυβέρνηση Τραμπ, όπως «κλιματική αλλαγή», «διαφορετικότητα» και «φύλο».
«Αυτό που βλέπουμε σήμερα είναι στην πραγματικότητα λογοκρισία, λογοκρισία θεμελιωδών αξιών», δήλωσε η δρ Γιασμίν Μπελκάιντ, πρόεδρος του Ινστιτούτου Παστέρ στο Παρίσι, η οποία μετακόμισε πέρυσι στη Γαλλία έπειτα από 30 χρόνια στις ΗΠΑ, όπου ηγήθηκε του Κέντρου Ανοσολογίας του NΙΗ.
Ο Φιλίπ Μπατίστ, ο Γάλλος υπουργός Ανώτερης Εκπαίδευσης και Ερευνας, ο οποίος ήταν παλαιότερα επικεφαλής του Γαλλικού Εθνικού Κέντρου Ερευνών Διαστήματος, περιέγραψε τις αποφάσεις της κυβέρνησης Τραμπ ως «συλλογική τρέλα» που απαιτεί γρήγορη και ισχυρή απάντηση από ολόκληρο τον κόσμο.
Συνεργάζεται με τους προέδρους γαλλικών πανεπιστημίων, ώστε να δημιουργήσουν ένα κυβερνητικό πρόγραμμα. Επίσης ασκεί πίεση για μια πανευρωπαϊκή απάντηση, συμπεριλαμβανομένης μιας επιστολής με την υπογραφή υπουργών από 11 ευρωπαϊκές χώρες, η οποία απαιτεί συντονισμένη προσπάθεια και χρηματοδότηση από την Κομισιόν σε νεοφυείς επιχειρήσεις, έρευνα και καινοτομία.
Τουλάχιστον 350 επιστήμονες υπέγραψαν το αίτημα που δημοσιεύθηκε τον περασμένο μήνα στη γαλλική εφημερίδα Le Monde, καλώντας αντίστοιχα την Κομισιόν να δημιουργήσει ένα ταμείο έκτακτης ανάγκης 750 εκατ. ευρώ για την εξυπηρέτηση πανεπιστημιακών που δουλεύουν στις ΗΠΑ.
Εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής δήλωσε ότι προγραμματίζεται σχετική συνεδρίαση, ώστε να βρεθεί η πιο αποδοτική απάντηση.
H δρ Μπελκάιντ είπε: «Θα μπορούσαμε να χάσουμε μία γενιά επιστήμης, μία γενιά επιστημόνων, κάτι από το οποίο δεν μπορούμε να ανακάμψουμε. Είναι καθήκον μας συλλογικά να διασφαλίσουμε ότι η επιστήμη εν συνόλω προστατεύεται».
