Η «ημέρα απελευθέρωσης», κατά την οποία ο πρόεδρος Τραμπ ανακοίνωσε δασμούς στα προϊόντα όλων των χωρών, θυμίζει μια άλλη ανεπτυγμένη οικονομία της Δύσης που ύψωσε γύρω της τείχη. Οπως το μοιραίο δημοψήφισμα του Brexit πριν από σχεδόν εννέα χρόνια και η απόφαση της Βρετανίας να εγκαταλείψει την Ε.Ε., οι δασμοί του κ. Τραμπ καταφέρουν πλήγμα στην καθεστηκυία τάξη. Η απομάκρυνση των ΗΠΑ από την παγκόσμια οικονομία δεν διαφέρει από το Brexit, οι οπαδοί του οποίου το θεώρησαν πράξη απελευθέρωσης.
Το σοκ από την κίνηση του κ. Τραμπ γίνεται αισθητό σε πολύ μεγαλύτερο μέρος του πλανήτη εξαιτίας του μεγέθους της αμερικανικής οικονομίας και της θέσης της στο κέντρο του παγκόσμιου εμπορίου. Οπως συνέβη και με το Brexit, ο Αμερικανός πρόεδρος ενδέχεται να υποχωρήσει βλέποντας τις αγορές να κατακρημνίζονται. Οι οικονομολόγοι εκτιμούν πως η απελευθέρωση του εμπορίου μπορεί να είναι αντιστρέψιμη, αλλά τα οφέλη της είναι τόσο ισχυρά ώστε ο υπόλοιπος κόσμος θα βρει τρόπο να κρατήσει το σύστημα σε λειτουργία ακόμη και χωρίς τον κεντρικό παίκτη.
Οι αισιόδοξοι επισημαίνουν πως η Ε.Ε. δεν διαλύθηκε μετά την αποχώρηση της Βρετανίας. Και στο Λονδίνο γίνεται πολύς λόγος για το πώς θα μπορούσε να προσεγγίσει ξανά η Βρετανία τις γειτονικές της ευρωπαϊκές χώρες. Εχουν προηγηθεί, όμως, χρόνια αναταραχής και οι οικονομολόγοι προεξοφλούν παρόμοιο χάος στο παγκόσμιο εμπορικό σύστημα συνεπεία των δασμών του Τραμπ. Οπως τονίζει ο Εσουάρ Πρασάντ, καθηγητής Εμπορικής Πολιτικής στο Κορνέλ, «λογικά θα έπρεπε να συσπειρωθεί ο υπόλοιπος κόσμος για να προωθήσει το ελεύθερο εμπόριο, αλλά η πραγματικότητα είναι πως κάθε χώρα θα κοιτάξει τον εαυτό της». Ετσι ο κόσμος μπορεί να γίνει πιο επικίνδυνος. Οι εμπορικοί πόλεμοι δεν οδηγούν απαραιτήτως σε πολέμους με όπλα, αλλά οι ιστορικοί έχουν διαπιστώσει πως κάποιοι πόλεμοι, ο Πόλεμος του 1812 και οι Πόλεμοι του Οπίου τον 19ο αιώνα, οφείλονταν σε εμπορικές διενέξεις. Και ένας πλήρης εμπορικός πόλεμος των ΗΠΑ με την Κίνα θα ρίξει λάδι στη φωτιά μιας τεταμένης σχέσης.
Παρά την κριτική που ασκείται στις μεθόδους του Τραμπ, οι οικονομολόγοι επισημαίνουν πως στοχεύει στην αντιμετώπιση ενός καίριου προβλήματος: την άνοδο της Κίνας ως υπερδύναμης του εμπορίου, την οποία δεν μπορεί να ανταγωνιστεί κανείς επειδή επιδοτεί γενναία τις εταιρείες της. Οταν ανέλαβε πρόεδρος ο Μπαράκ Ομπάμα, ρώτησε αν παλαιότερα ο Μπιλ Κλίντον είχε παραχωρήσει πάρα πολλά στην Κίνα επιτρέποντάς της να ενταχθεί στον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου και της επέβαλε δασμούς 35% στο διάστημα 2009-2012. Και ο Τζο Μπάιντεν διατήρησε σε ισχύ τους δασμούς που κληρονόμησε από την πρώτη θητεία του κ. Τραμπ.
