Σε μίνι κραχ εξελίχθηκε το sell-off που ξεκίνησε στις διεθνείς αγορές την Πέμπτη με αφορμή την «Ημέρα Απελευθέρωσης» και τη δασμολογική καταιγίδα Τραμπ, καθώς την Παρασκευή οι κινήσεις των επενδυτών πήραν διαστάσεις άγριου «ξεφορτώματος», με μαζικό κλείσιμο θέσεων και φυγή από τις μετοχές, αφότου η Κίνα «αντεπιτέθηκε» στους δασμούς Τραμπ, ενώ αναμένονται απαντήσεις και από άλλες χώρες και κυρίως από την Ευρωπαϊκή Ενωση στη συνέχεια. Οι φόβοι για αυξανόμενα αντίποινα, για τα οποία οι ΗΠΑ έχουν προειδοποιήσει ότι θα μπορούσαν να κλιμακώσουν περαιτέρω την εμπορική διαμάχη, οδήγησαν σε αύξηση των εκτιμήσεων για ύφεση φέτος.
Νέο σφυροκόπημα
Η «βουτιά» στις βασικές ευρωπαϊκές αγορές ξεπέρασε ακόμη και το 7%, με τον πανευρωπαϊκό δείκτη EuroStoxx να έχει χάσει πλέον πάνω από 10% από τα ιστορικά υψηλά που κατέγραφε τον Μάρτιο, ενώ η Γουόλ Στριτ βυθίστηκε εκ νέου, με τους βασικούς αμερικανικούς δείκτες να καταγράφουν απώλειες 4%-5% με το… «καλημέρα». Μάλιστα, και ενώ το sell-off ήταν σε πλήρη εξέλιξη, ο Τραμπ, απευθυνόμενος στους επενδυτές την Παρασκευή, τόνισε ότι οι πολιτικές του «δεν θα αλλάξουν ποτέ», προσθέτοντας ότι «έχετε την ευκαιρία να γίνετε πλούσιοι, πλουσιότεροι από ποτέ».
Οι μετοχές των τραπεζών σε όλα τα διεθνή ταμπλό πραγματοποίησαν ελεύθερη πτώση, καθώς οι τράπεζες θεωρούνται «βαρόμετρα» της ανάπτυξης, με τον ευρωπαϊκό τραπεζικό δείκτη να υποχωρεί πάνω από 5%, ενώ βαριές απώλειες σημείωσαν και οι μετοχές των αμερικανικών τραπεζών έπειτα από βουτιά που άγγιξε ακόμα και το 12% την Πέμπτη. Ο οίκος αξιολόγησης Fitch προειδοποίησε ότι οι τράπεζες μπορεί να πρέπει να αρχίσουν να βάζουν στην άκρη μεγαλύτερες προβλέψεις για πιθανές αθετήσεις δανείων, ειδικά εάν οι δασμοί παραμείνουν σε ισχύ για παρατεταμένο χρονικό διάστημα.
Ισχυρές πιέσεις, πολύ μεγαλύτερες από την Πέμπτη, δέχθηκε και το Χρηματιστήριο Αθηνών, ακολουθώντας το διεθνές κλίμα και βιώνοντας ένα βίαιο sell-off το οποίο έστειλε τον Γενικό Δείκτη απότομα κάτω από τις 1.600 μονάδες, με την πτώση να αγγίζει σχεδόν το 5%, ενώ ο τραπεζικός δείκτης βυθίστηκε κατά περισσότερο από 7%. Η συνολική κεφαλαιοποίηση του Χ.Α. υποχώρησε στα 111,9 δισ. ευρώ, από περίπου 120 δισ. ευρώ που κινούνταν μόλις λίγες συνεδριάσεις πριν.
H κινεζική αντεπίθεση στους δασμούς Τραμπ ενέτεινε την ανησυχία και ενίσχυσε το κύμα πωλήσεων, που μετατράπηκε σε μαζικό ξεπούλημα.
Καθώς οι επενδυτές συνέχισαν να αναζητούν «ασφάλεια», η τιμή του χρυσού ενισχύθηκε κατά 0,5%, ενώ οι τιμές των κρατικών ομολόγων διεθνώς συνέχισαν να καταγράφουν ράλι. Ετσι, η απόδοση στα 10ετή γερμανικά υποχώρησε κατά 15 μονάδες βάσης και στο 2,5%, ενώ οι αποδόσεις των 10ετών ομολόγων των ΗΠΑ υποχώρησαν κατά 16 μ.β., στο 3,897%, έπειτα από πτώση 14 μ.β. την Πέμπτη. Το πιο εμφανές σημάδι των ανησυχιών σχετικά με την υγεία της οικονομίας και των αγορών των ΗΠΑ ήταν η πτώση του δείκτη δολαρίου, η οποία την Πέμπτη έφτασε το 2%, η μεγαλύτερη από τον Νοέμβριο του 2022, και την Παρασκευή συνεχίστηκε.
Το δασμολογικό σοκ που προκάλεσε ο Τραμπ και τα αντίποινα που ακολουθούνται από άλλες χώρες στέλνουν κύματα σοκ στις αγορές, καθώς αυξάνουν επικίνδυνα τον κίνδυνο ύφεσης για πολλές οικονομίες, μεταξύ αυτών η Ευρωζώνη και οι ΗΠΑ, καθώς και για το σύνολο της παγκόσμιας οικονομίας. Η JPMorgan δήλωσε ότι «βλέπει» πλέον 60% πιθανότητα η αμερικανική και η παγκόσμια οικονομία να εισέλθουν σε ύφεση μέχρι το τέλος του έτους, από 40% προηγουμένως. «Συχνά ακούμε ότι όταν οι ΗΠΑ φτερνίζονται, η παγκόσμια οικονομία κρυώνει. Αυτό δεν είναι ένα απλό φτέρνισμα των ΗΠΑ. Βλέπουμε τις ΗΠΑ να κόβουν ουσιαστικά το χέρι τους, με αυτό το αυτοπροκαλούμενο τεράστιο οικονομικό κόστος των δασμών», σχολιάζει ο επικεφαλής οικονομολόγος της UBS Πολ Ντόνοβαν.
Αναλυτές εκτιμούν πως βραχυπρόθεσμα το κλίμα θα παραμείνει τεταμένο και αρνητικό για τις αγορές, καθώς τα αντίποινα οξύνουν τον εμπορικό πόλεμο που είναι πλέον σε πλήρη εξέλιξη, επιδεινώνοντας τις προοπτικές για τις επιχειρήσεις, τις επενδύσεις και τους καταναλωτές. Το υπουργείο Οικονομικών της Κίνας ανακοίνωσε την Παρασκευή ότι θα επιβάλει πρόσθετους δασμούς 34% σε όλα τα προϊόντα των ΗΠΑ από τις 10 Απριλίου, έπειτα από τις ανακοινώσεις Τραμπ, ο οποίος αύξησε τους δασμολογικούς φραγμούς στο υψηλότερο επίπεδο εδώ και έναν αιώνα την περασμένη εβδομάδα, με τον μέσο δασμολογικό συντελεστή να διαμορφώνεται πλέον στο 25%, σύμφωνα με εκτιμήσεις –το υψηλότερο επίπεδο από το 1909–, από 2,5% το 2024. «Αυτή είναι μια επιθετική, κλιμακούμενη απάντηση που καθιστά εξαιρετικά απίθανη μια βραχυπρόθεσμη συμφωνία για τον τερματισμό του εμπορικού πολέμου μεταξύ των δύο υπερδυνάμεων», σχολιάζει η Capital Economics.
Πέφτει το πετρέλαιο
Επειτα από την κίνηση της Κίνας, το πετρέλαιο βυθίστηκε επίσης, με το Brent να υποχωρεί κάτω από 65 δολάρια το βαρέλι για πρώτη φορά από τον Αύγουστο του 2021. Οπως παρατηρεί η Beta Securities, η εμφάνιση τέτοιων διακυμάνσεων στις αγορές, με ένταση και διάρκεια, είχε κάμποσο καιρό να κάνει την εμφάνισή της στα χρηματιστήρια (ουκρανική κρίση, Φεβρ. 2022). Πλέον τα θεμελιώδη έχουν περάσει σε δεύτερη μοίρα, η προσέγγιση της αγοράς γίνεται στη λογική της επόμενης ημέρας, καθώς η ροή πληροφοριών στο μέτωπο των δασμών έχει υψηλό επιδραστικό δείκτη. Η απάντηση της Ευρώπης με νέους δασμούς θα πρέπει να αναμένεται ώστε να ολοκληρωθεί ο κύκλος μέτρων – αντίμετρων, βάζοντας πλέον όλες τις πληροφορίες στο τραπέζι, χωρίς βέβαια να αποκλείεται και νέα κλιμάκωση του εμπορικού πολέμου. Πάντως, όπως επισημαίνει η χρηματιστηριακή, προς το παρόν όλες οι επενδυτικές δραστηριότητες που αφορούν εξαγορές, συγχωνεύσεις ή διασυνοριακές χρηματοδοτήσεις έχουν «παγώσει», καθώς η έλλειψη ορατότητας καθιστά εξαιρετικά επισφαλή τη μοντελοποίηση του μεσοπρόθεσμου μέλλοντος.
