Οι δασμοί που ανακοίνωσε ο Ντόναλντ Τραμπ δεν είναι ακριβώς ανταποδοτικοί, καθότι δεν προσαρμόζονται στους δασμούς που εφαρμόζουν οι άλλες χώρες στις ΗΠΑ. Για την ακρίβεια, όποιος θέλει να εξηγήσει τους συντελεστές που σχεδίασε το οικονομικό επιτελείο του, δεν έχει παρά να εξετάσει τα διμερή εμπορικά ελλείμματα των ΗΠΑ σε σχέση με το συνολικό τους εμπόριο.
Συνεπώς, η συνέπεια της πολιτικής με τη ρητορική του Αμερικανού προέδρου εξαντλείται σε μία και μόνο παράμετρο: να μειωθούν τα εμπορικά ελλείμματα των ΗΠΑ, άσχετα όμως από τους παράγοντες που τα δημιούργησαν· ας είναι και η ανταγωνιστικότητα των εμπορικών εταίρων τους.
«Αυτό με τη σειρά του μπορεί να σημαίνει ότι οι διαπραγματεύσεις δεν θα επιφέρουν γρήγορες μειώσεις δασμών, κάτι στο οποίο πολλοί εξακολουθούν να ελπίζουν», τονίζει ο CEO της Exante Data, Γενς Νόρντβιγκ, δημοσιοποιώντας την καμπύλη η οποία αποτυπώνει τη λογική που ακολούθησε το οικονομικό επιτελείο Τραμπ: οι συντελεστές των δασμών ακολουθούν απλά το ύψος του εμπορικού ελλείμματος με κάθε περιοχή/νόμισμα του πλανήτη.
Στο μεταξύ, το Γραφείο του Εμπορικού Αντιπροσώπου των ΗΠΑ έκανε γνωστή τη φόρμουλα που χρησιμοποιήθηκε για τον υπολογισμό των «ανταποδοτικών» δασμών της κυβέρνησης Τραμπ (βλ. φωτογραφία). «Κατανοήστε ένα περιβάλλον στο οποίο οι ΗΠΑ επιβάλλουν έναν δασμό με συντελεστή τ_i στη χώρα i και το Δτ_i αντικατοπτρίζει τη μεταβολή του δασμολογικού συντελεστή. Εστω ε0 η μετάβαση από τους δασμούς στις τιμές εισαγωγής, έστω m_i>0 οι συνολικές εισαγωγές από τη χώρα i και έστω x_i>0 οι συνολικές εξαγωγές. Τότε, η μείωση των εισαγωγών λόγω μεταβολής των δασμών ισούται με Δτ_i*ε*φ*m_i. Υποθέτοντας ότι τα αποτελέσματα αντιστάθμισης της συναλλαγματικής ισοτιμίας και της γενικής ισορροπίας είναι αρκετά μικρά ώστε να μπορούν να αγνοηθούν, ο αμοιβαίος δασμός που οδηγεί ένα διμερές εμπορικό ισοζύγιο στο μηδέν ικανοποιείται ως εξής», αναφέρουν χαρακτηριστικά οι τεχνοκράτες της αμερικανικής κυβέρνησης, προλογίζοντας τον τύπο που δημιούργησαν για τον υπολογισμό των δασμών.
Το βέβαιο είναι ότι τα «μαθηματικά» της ομάδας Τραμπ δεν συνυπολογίζουν τις συνέπειες ενός εμπορικού πολέμου τέτοιας κλίμακας στην εμπιστοσύνη των επιχειρήσεων και των καταναλωτών, η οποία διαμορφώνει τις αναπτυξιακές δυναμικές.
Αναμφίβολα, ξετυλίγεται πλέον το μαξιμαλιστικό σενάριο γύρω από την εμπορική πολιτική των ΗΠΑ, η οποία μεταφράζεται σε υψηλότερους –από το προσδοκώμενο– δασμούς σε 60 χώρες. Σύμφωνα με τον τομέα μακροοικονομικής έρευνας του Bloomberg, ο μέσος δασμός που θα επιβάλλουν πλέον οι ΗΠΑ σε εισαγόμενα αγαθά αξίας περίπου 3 τρισ. δολαρίων ανέρχεται στο ιστορικά υψηλό 23%.
Εξ ου και οι οίκοι αναβαθμίζουν ήδη τις προβλέψεις τους για τον πληθωρισμό στις ΗΠΑ, τοποθετώντας τη δυναμική του ρυθμού αύξησης των τιμών στην περιοχή του 4%. Ως αποτέλεσμα, εκτιμήσεις κάνουν λόγο για ζημία της τάξης του 3% στο αμερικανικό ΑΕΠ μέσα στην επόμενη τριετία.
Κατ’ επέκταση, εμφανίστηκαν οι πρώτες προγνώσεις στις οποίες ο κίνδυνος ύφεσης της αμερικανικής οικονομίας υπερβαίνει το ψυχολογικό όριο του 50%. Η αστάθεια στις αγορές, ιδίως των ΗΠΑ, θα πρέπει να θεωρείται δεδομένη το επόμενο διάστημα, εν αναμονή και των αντιποίνων από τους εμπορικούς εταίρους των ΗΠΑ. Η ένταση των αντίμετρων θα κρίνει και τις ευρύτερες επιπλοκές για την παγκόσμια οικονομία.
Οι πιο αισιόδοξοι ελπίζουν ακόμη ότι βρισκόμαστε στο στάδιο της διαπραγμάτευσης. Υπενθυμίζεται ότι η Ευρώπη έχει μεν πλεόνασμα στο εμπόριο αγαθών με τις ΗΠΑ αλλά έλλειμμα στο εμπόριο υπηρεσιών και, επιπλέον, κρατάει στα χέρια της «χαρτιά» που σχετίζονται με το ρυθμιστικό πλαίσιο της αμερικανικής τεχνολογίας στο ευρωπαϊκό έδαφος.
