Ο Ντόναλντ Τραμπ ωθεί την παγκόσμια οικονομική τάξη σε οριακό σημείο. Αποκαλύπτοντας νέους δασμούς, ο πρόεδρος είπε ότι είναι «ευγενικός» επειδή τους αύξησε μόνο στο μισό του επιπέδου που είχαν επιβάλει στις ΗΠΑ οι εμπορικοί εταίροι. Οι καταναλωτές, οι επιχειρήσεις και οι παγκόσμιοι ηγέτες ωστόσο είναι απίθανο να νιώσουν τρυφερότητα απέναντί του.
Ξεκινώντας από το 10% για όλα τα έθνη, αλλά σκαρφαλώνοντας στο 34% για χώρες όπως η Κίνα και στο 20% για την Ε.Ε., οι ΗΠΑ ανεβάζουν τους εμπορικούς δασμούς τους στα υψηλότερα επίπεδα από τη Μεγάλη Υφεση. Παράλληλα, ο διπλός στόχος της συγκέντρωσης εσόδων πολλών τρισ. και της επιστροφής της παραγωγής εντός συνόρων είναι ασυμβίβαστος, περιπλέκοντας οποιεσδήποτε προσπάθειες διαπραγμάτευσης.
Σύμφωνα με τη Fitch Ratings, ο πραγματικός δασμολογικός συντελεστής των ΗΠΑ σε όλες τις εισαγωγές θα ανέλθει τώρα στο 22%, από 2,5% πέρυσι. Οι παραγωγοί αγροτικών προϊόντων, οι αυτοκινητοβιομηχανίες, το Εμπορικό Επιμελητήριο των ΗΠΑ και τα εργατικά συνδικάτα προειδοποίησαν για πιθανή οικονομική ζημία. Δεν εισακούστηκαν όμως.
Ο Τραμπ θεωρεί πως οι ΗΠΑ είχαν βρεθεί συστηματικά σε μειονεκτική θέση χάρη στο μεταπολεμικό σύστημα που οι ίδιες βοήθησαν να διαμορφωθεί, η καταστροφή του ωστόσο πιθανότατα θα οδηγήσει τη χώρα σε ύφεση.
Ενα χειρότερο σενάριο που περιγράφεται από τη Moody’s προβλέπει δασμούς 20%, που θα εκτοξεύσουν την ανεργία στο 7,3% στις αρχές του 2027, από 4,1% τον Φεβρουάριο, με τα χρηματιστήρια να υποχωρούν κατά ένα τέταρτο την ίδια περίοδο. Μια τέτοια εξέλιξη θα κόστιζε στο μέσο νοικοκυριό των ΗΠΑ τουλάχιστον 3.400 δολάρια.
Οι καταναλωτές και οι επιχειρήσεις έχουν ήδη τρομάξει, σύμφωνα με την έρευνα για το καταναλωτικό κλίμα του Πανεπιστημίου του Μίσιγκαν: το ποσοστό των ερωτηθέντων που αναμένουν υψηλότερη ανεργία το 2026 αυξήθηκε τον Μάρτιο στο 66%, το υψηλότερο ποσοστό μετά την οικονομική κρίση.
Ισως οι ΗΠΑ να μην ξέρουν τι είχαν μέχρι να το χάσουν πραγματικά: οι Κινέζοι αγοραστές αποθηκεύουν αποθέματα βραζιλιάνικης –και όχι αμερικανικής– σόγιας και ο Καναδάς ενισχύει τη στρατιωτική και την οικονομική συνεργασία του με την Ευρώπη. Η Κίνα, η Νότια Κορέα και η Ιαπωνία συντονίζουν τις απαντήσεις τους.
Αλλά το όραμα των Αμερικανών αφήνει ελάχιστα περιθώρια για αλλαγές. Ο βοηθός του προέδρου, Πίτερ Ναβάρο, είπε ότι οι δασμοί θα συγκεντρώσουν 6 τρισ. δολάρια, ένα βασικό συμπλήρωμα δεδομένου του δημοσιονομικού ελλείμματος. Ο τρόπος με τον οποίο τα άλλα κράτη θα μπορούσαν να βρουν τις ισορροπίες και να ικανοποιήσουν όλα αυτά τα ανταγωνιστικά κίνητρα είναι ασαφής και απειλεί να προκαλέσει μια πολύ πιο διαρκή κρίση.
