Παρακολουθήσεις ανταγωνιστών, καρφώματα και απειλητικά emails για τα μπιμπερό και τις πιπίλες, μεταξύ άλλων προϊόντων, που διατίθενται προς πώληση στην ελληνική αγορά βρεφικών και παιδικών ειδών, αποκάλυψε έρευνα της Γενικής Διεύθυνσης Ανταγωνισμού, της ομώνυμης Επιτροπής.
Τρεις εισαγωγικές εταιρείες γνωστών σημάτων βρεφικών και παιδικών ειδών φαίνεται να προέβησαν στην αθέμιτη πρακτική καθορισμού της τιμής μεταπώλησης, σε κάθετη σύμπραξη με το δίκτυο διανομής τους. Ανάγκαζαν, δηλαδή, τα καταστήματα που προμηθεύονται τα προϊόντα τους από αυτές, να πουλούν σε συγκεκριμένη τιμή που όριζαν οι εταιρείες, κατά παράβαση της νομοθεσίας. Οι προμηθευτές παρακολουθούσαν τους πελάτες λιανικής εάν συμμορφώνονταν με τις υποδείξεις τους και δεν δίσταζαν να επέμβουν με οχλήσεις σε περίπτωση που κάποιος απέκλινε από την τιμολογιακή πολιτική που παράνομα είχαν χαράξει.
Κατά τη διαδικασία ελέγχου και παροχής εξηγήσεων στην Επιτροπή Ανταγωνισμού, οι επίμαχες εταιρείες φαίνεται να απέδωσαν την πρακτική στην οικονομική πίεση που δέχεται ο κλάδος εξαιτίας και της σημαντικής μείωσης των γεννήσεων στην Ελλάδα –από 120.000 το 2009 στις 76.000 το 2023. Στη σκιά του δημογραφικού προβλήματος της χώρας, μπιμπερό, θήλαστρα, καρότσια και παιδικά καθίσματα αυτοκινήτου βρέθηκαν στο επίκεντρο παράνομων εμπορικών πρακτικών, που επέφεραν σημαντικά πρόστιμα για τις εμπλεκόμενες εταιρείες.
«Δέχομαι απειλητικά μηνύματα από αντιπροσώπους»
Τον Ιανουάριο του 2022, η πλατφόρμα whistleblower της Επιτροπής Ανταγωνισμού, όπου κανείς μπορεί να παρέχει ανώνυμες πληροφορίες, δέχθηκε ένα μήνυμα για αθέμιτες εμπορικές πρακτικές. Η καταγγελία αφορούσε μια καλά εδραιωμένη εισαγωγική εταιρεία, η οποία ζητούσε μέσω email από τους λιανοπωλητές να πουλήσουν στην τιμή που η ίδια εταιρεία είχε καθορίσει, απειλώντας τους σε ορισμένες περιπτώσεις πως θα προβεί σε διακοπή προμήθειας των προϊόντων της.
Η Γενική Διεύθυνση Ανταγωνισμού εντόπισε σε δειγματοληπτικό έλεγχο έξι μήνες μετά, πως υπήρχε ταύτιση τιμών σε μηχανοκίνητα και χειροκίνητα θήλαστρα συγκεκριμένων σημάτων, που πωλούνταν από διαφορετικά καταστήματα
Από τις δημοφιλείς ιστοσελίδες σύγκρισης τιμών, η Γενική Διεύθυνση Ανταγωνισμού εντόπισε σε δειγματοληπτικό έλεγχο έξι μήνες μετά, πως υπήρχε ταύτιση τιμών σε μηχανοκίνητα και χειροκίνητα θήλαστρα συγκεκριμένων σημάτων, που πωλούνταν από διαφορετικά καταστήματα. Ακολούθησαν αυτεπάγγελτες έρευνες στις αγορές προϊόντων άντλησης και διαχείρισης μητρικού γάλατος και ειδών στόματος και διατροφής.
Τον Σεπτέμβριο του ίδιου έτους και πάλι μέσω της πλατφόρμας ανώνυμων πληροφοριών, καταγγελία ανέφερε πως η πλειονότητα των καταστημάτων λιανικής τα οποία πωλούν βρεφικά προϊόντα συγκεκριμένων σημάτων εμφανίζουν τις ίδιες τιμές στις ιστοσελίδες σύγκρισης τιμών. Ο αποστολέας του μηνύματος ανέφερε ότι «δέχεται απειλητικά τηλεφωνήματα από Ελληνες αντιπροσώπους» και πως αναγκάστηκε να παύσει τη λειτουργία του ηλεκτρονικού του καταστήματος καθώς οι αντιπρόσωποι εταιρειών συγκεκριμένων εμπορικών σημάτων δεν του διέθεταν πλέον τα προϊόντα τους.
Ακολούθησαν έρευνες στις αγορές παιδικών καροτσιών και καθισμάτων αυτοκινήτων και παρατηρήθηκε πράγματι υψηλή ταύτιση τιμών. Επειτα από διεξοδική έρευνα της Επιτροπής Ανταγωνισμού στοιχειοθετήθηκαν παραβάσεις στο πλαίσιο κάθετων συμπράξεων.
Τι είναι οι κάθετες συμπράξεις
Οι κάθετες (δηλαδή από τους χονδρέμπορους προς το δίκτυο των λιανεμπόρων) συμπράξεις αποτελούν παράνομες συμφωνίες που στερούν από τον λιανοπωλητή τη νόμιμη δυνατότητα να καθορίσει ο ίδιος την τιμή πώλησης του προϊόντος. Η πρακτική μπορεί να αμβλύνει τον ανταγωνισμό μεταξύ μεταπωλητών περιορίζοντας τον ανταγωνισμό τιμών σε προϊόντα ίδιου σήματος, ενώ λειτουρεί ως αντικίνητρο για τη μείωση των τιμών πώλησης για το συγκεκριμένο προϊόν. Οι επιπτώσεις μετακυλίονται και στην τσέπη των καταναλωτών, αμφισβητώντας παράλληλα τα δικαιώματά τους.
Οι λιανοπωλητές οι οποίοι είχαν δεχθεί να συμμορφωθούν προς την τιμολογιακή πολιτική του προμηθευτή τους «κάρφωναν» εκείνους που διατηρούσαν χαμηλότερες τιμές
Στα γραφεία της μίας εκ των τριών εταιρειών που ελέγχθησαν, υπάλληλοι ήταν επιφορτισμένοι με τη συνεχή παρακολούθηση των τιμών σε φυσικά και ηλεκτρονικά καταστήματα, αλλά και οι ίδιοι οι λιανοπωλητές, οι οποίοι είχαν δεχθεί να συμμορφωθούν προς την τιμολογιακή πολιτική του προμηθευτή τους, «κάρφωναν» εκείνους που διατηρούσαν χαμηλότερες τιμές.
Οχλήσεις από την ίδια εταιρεία προς όσους δεν συμμορφώνονταν και διακοπή εκτέλεσης παραγγελιών σε περίπτωση αποκλίσεων τιμής μέχρι τη συμμόρφωση των πωλητών, δεν έλειπαν. Η εν λόγω εταιρεία το 2023 κατείχε μερίδιο της τάξης του 15% – 25% στην εγχώρια αγορά των μπιμπερό και 10% – 15% στις πιπίλες. Η παράνομη πρακτική καθορισμού τιμών ξεκινάει το 2017 και ολοκλήρώνεται το 2023 τόσο για τα βρεφικά είδη στόματος και διατροφής όσο και για την εμπορία καροτσιών και παιδικών καθισμάτων αυτοκινήτου.
Καθόριζαν τις τιμές από το 2013
Αντίστοιχα και οι άλλες δύο εταιρείες δεν εκτελούσαν παραγγελίες μέχρι τη συμμόρφωση των λιανεμπόρων ενώ πραγματοποιούσαν καθορισμό τιμών από το 2013 έως το 2023 η μία και από το 2016 έως το 2023, η άλλη, στα επίμαχα βρεφικά και παιδικά προϊόντα.
Οι παραβάσεις είχαν ως αποτέλεσμα την επιβολή τσουχτερών προστίμων στις τρεις εταιρείες, από την Επιτροπή Ανταγωνισμού, ύψους 165.822, 108.253 και 40.314 ευρώ, αντίστοιχα.
