Η Αμερική είναι πιο ευημερούσα από ποτέ. Ο καθαρός πλούτος των νοικοκυριών έφτασε σε νέο ιστορικό υψηλό το 2024. Το ποσοστό ανεργίας έχει αυξηθεί λίγο πάνω από το ιστορικό χαμηλό προ τριετίας. Και το συνολικό χρέος των νοικοκυριών σε σύγκριση με τα περιουσιακά στοιχεία αγγίζει επίσης ιστορικό χαμηλό. Αλλά ακόμη και μια χώρα αφθονίας έχει μειονεκτήματα.
Η οικονομία των ΗΠΑ παραμένει βαθιά άνιση, με τεράστια κενά στον πλούτο και την οικονομική ασφάλεια, που επιμένουν ακόμη και όταν ο πληθωρισμός έχει υποχωρήσει και τα εισοδήματα έχουν αυξηθεί. Και τα δεδομένα που έχουν σχεδιαστεί για να περιγράψουν τον συνολικό πληθυσμό μπορεί να συγκαλύπτουν τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει ένα ευρύ φάσμα Αμερικανών, ειδικά εκείνοι που βρίσκονται στο χαμηλότερο εισοδηματικό φάσμα.
Το μερίδιο του πλούτου που κατέχουν οικογένειες στο ανώτερο 10% έχει φτάσει το 69%, ενώ το μερίδιο που κατέχουν οι οικογένειες στο χαμηλότερο 50% είναι μόνο 3%, σύμφωνα με το Γραφείο Προϋπολογισμού του Κογκρέσου. Και ενώ ο πλούτος έχει αυξηθεί για το λιγότερο πλούσιο μισό του πληθυσμού τα τελευταία χρόνια, μεγάλο μέρος της ανόδου έχει εγκλωβιστεί σ’ αυτό που οι αναλυτές αποκαλούν «μη ρευστοποιήσιμα περιουσιακά στοιχεία» –κέρδη σε τιμές κατοικιών και χαρτοφυλάκια μετοχών– τα οποία δεν μετατρέπονται εύκολα σε μετρητά για να πληρωθούν οι λογαριασμοί και τα έξοδα που είναι πολύ υψηλότερα.
Αν και το κατώτερο 50% κατέχει μόνο το 1% του συνόλου του πλούτου των χρηματοπιστωτικών αγορών, έξι στους δέκα ενήλικες κατέχουν κάποιο ποσό μετοχών. Ενα ευρύ φάσμα Αμερικανών μπορεί να είναι απογοητευμένο από την έλλειψη πρόσβασης σ’ αυτόν τον μη ρευστό πλούτο, λέει ο Ντέιβιντ Σάλιβαν διευθυντής έρευνας στο Ινστιτούτο JPMorgan Chase.
Παρά την αύξηση του συνολικού πλούτου, η οικονομική εμπιστοσύνη των αμερικανικών νοικοκυριών δεν έχει επιστρέψει στα επίπεδα προ πανδημίας. Αυτό συνέβαινε ακόμη και πριν οι αναγνώσεις του καταναλωτικού συναισθήματος –μαζί με το χρηματιστήριο– μετριαστούν από την προοπτική ενός παγκόσμιου εμπορικού πολέμου από τους δασμούς του Τραμπ. Αλλά αυτό που είναι επίσης εντυπωσιακό είναι το αυξανόμενο χάσμα στις αντιλήψεις ως προς τις εισοδηματικές γραμμές.
Τα τελευταία τέσσερα χρόνια η μηνιαία έρευνα του Πανεπιστημίου του Μίσιγκαν έδειξε ότι όσοι βρίσκονται στο χαμηλότερο εισοδηματικό επίπεδο είναι βαθιά απαισιόδοξοι για την οικονομία – με τις χαμηλές βαθμολογίες πιο συχνές σε περιόδους βαθιάς ύφεσης, συμπεριλαμβανομένης της οικονομικής κρίσης του 2008. Αντιθέτως, το συναίσθημα μεταξύ των υψηλότερων εισοδημάτων ανέκαμψε πρόσφατα.
Ιστορικά, το καταναλωτικό συναίσθημα τείνει να βελτιώνεται έπειτα από ένα πληθωριστικό σοκ ή μια ύφεση με το πέρασμα του χρόνου. Αλλά μια μεγάλη ομάδα οικονομολόγων και επενδυτών υποστηρίζει ότι η ακανόνιστη φύση της δασμολογικής εκστρατείας του Τραμπ ενισχύει άσκοπα τον κίνδυνο πληθωρισμού και την αβεβαιότητα.
Ωστόσο, αρκετοί αναλυτές παραμένουν λιγότερο επικεντρωμένοι στις εκκλήσεις για ύφεση, παρά την προσπάθεια να κατανοήσουν γιατί τόσοι πολλοί άνθρωποι αισθάνονται απογοητευμένοι για τα οικονομικά τους. Ο Οουεν Ντέιβις, οικονομολόγος στη μη κερδοσκοπική οργάνωση Siegel Family Endowment, πιστεύει ότι τα ζητήματα της οικονομικής δυσαρέσκειας και της συνεχούς συζήτησης για το αν η οικονομία των ΗΠΑ οδεύει ή όχι σε ύφεση αναφέρονται με τρόπους που δεν βοηθάνε.
«Πρέπει να κάνουμε δύο διαφορετικές συζητήσεις για την οικονομία, μία για το συνολικό μέγεθος, τη σταθερότητα και την κατεύθυνση του “πλοίου” και μία για την ποιότητά του. Πρέπει να κάνουμε διάκριση ανάμεσα στο ερώτημα εάν το “πλοίο” βυθίζεται και εάν τα καταλύματά του είναι επαρκή», ανέφερε.
