Ολοκληρωμένο πληροφοριακό σύστημα άσκησης δραστηριοτήτων και ελέγχων, αλλά χωρίς τους… ελέγχους. Αν και η πολυαναμενόμενη έπειτα από καθυστερήσεις επί καθυστερήσεων πλατφόρμα για την απλοποίηση της αδειοδότησης οικονομικών δραστηριοτήτων, αλλά και την ύπαρξη ενός πιο σύγχρονου συστήματος εποπτείας που θα διασφαλίζει την ταχύτητα και τη διαφάνεια στους ελέγχους, εγκαινιάστηκε από το υπουργείο Ανάπτυξης και ξεκίνησε να λειτουργεί από τις αρχές Φεβρουαρίου, το κομμάτι της εποπτείας και ελέγχου επελέγη να μείνει εκτός του νέου συστήματος.
Εξακολουθεί να ασκείται –ή να μην ασκείται καθόλου– με τον παραδοσιακό, χρονοβόρο και, το κυριότερο, συχνά ελλιπή και αναποτελεσματικό τρόπο. Ο λόγος; Η πλατφόρμα διαθέτει τα τεχνικά χαρακτηριστικά για να υποστηρίξει το κομμάτι της εποπτείας και των ελέγχων, όμως ακόμη δεν έχει ολοκληρωθεί το απαιτούμενο θεσμικό πλαίσιο και η προετοιμασία της δημόσιας διοίκησης, παρά το γεγονός ότι αυτά, βάσει των χρονοδιαγραμμάτων της κυβέρνησης, θα έπρεπε να είναι έτοιμα από τον Νοέμβριο του 2023. Αν και από το 2018 ο νόμος 4542/2018 καθόριζε τις κοινές αρχές, το πλαίσιο άσκησης εποπτείας, τις αρμοδιότητες και υποχρεώσεις των εποπτευουσών αρχών, επτά χρόνια μετά δεν έχει ολοκληρωθεί η νομοθεσία που απαιτείται για τα οκτώ πεδία άσκησης εποπτείας.
Το πλαίσιο αυτό αναμένεται να διασφαλίσει ότι δεν υπάρχει αλληλοεπικάλυψη αρμοδιοτήτων, η οποία σημαίνει όχι μόνο χρόνο και χρήμα για τη δημόσια διοίκηση και τις επιχειρήσεις, αλλά υποθάλπει –όχι σπάνια– φαινόμενα διαφθοράς και οδηγεί σε ανυπαρξία ελέγχων.
Από τα οκτώ προβλεπόμενα πεδία άσκησης εποπτείας (ασφάλεια και συμμόρφωση προϊόντων, ασφάλεια τροφίμου, προστασία καταναλωτή και σύννομη –ή προσήκουσα– παροχή υπηρεσιών, ασφάλεια υποδομών και κατασκευών, δημόσια υγεία, ασφάλεια και υγεία εργαζομένων, προστασία του περιβάλλοντος και προστασία δημοσίων εσόδων) δεν έχουν ακόμη θεσμοθετηθεί τα εργαλεία ελέγχου για τη δημόσια υγεία, την ασφάλεια και την υγεία των εργαζομένων και την προστασία των δημοσίων εσόδων.
Τι θα συμβεί σε ένα ατύχημα
Σχετική πίεση, μάλιστα, για να υλοποιηθούν τα παραπάνω φέρεται να ασκεί και ο επικεφαλής της Επιθεώρησης Εργασίας, χωρίς όμως τα προσδοκώμενα αποτελέσματα. Οι έλεγχοι γίνονται με τον κλασικό τρόπο, όμως το ιστορικό των ελέγχων και της εποπτείας, ώστε οι αρμόδιες αρχές να έχουν άμεσα εικόνα για κάθε επιχείρηση, δεν αποτυπώνεται ακόμη στην πλατφόρμα.
Με άλλα λόγια, εάν γίνει ένα ατύχημα σε μια επιχείρηση, θα ψάχνουν εκ των υστέρων ποιος είχε την αρμοδιότητα για τον έλεγχο και ποιος τον έκανε ή δεν τον έκανε και κατά πάσα πιθανότητα τα εμπλεκόμενα υπουργεία και Αρχές θα αλληλοκατηγορούνται μεταξύ τους. Ελάχιστα και ελάχιστους θα ενδιαφέρουν τότε οι πανηγυρικές ανακοινώσεις του υπουργείου Ανάπτυξης για τη μείωση της γραφειοκρατίας λόγω της επιτάχυνσης των διαδικασιών αδειοδότησης.
Υπάρχουν οικονομικές δραστηριότητες –και μάλιστα ιδιαιτέρως δημοφιλείς εδώ και πολλά χρόνια– για τις οποίες δεν υπάρχει στην ουσία κανένα θεσμικό πλαίσιο για τις απαιτούμενες προδιαγραφές και ανοίγουν απλώς με το… ΑΦΜ τους, παρά το γεγονός ότι μπορεί να θέσουν σε σοβαρό κίνδυνο την ανθρώπινη υγεία. Πρόκειται για τις επιχειρήσεις που παρέχουν υπηρεσίες τεχνητού μαυρίσματος (το γνωστό μας σολάριουμ), μασάζ (όχι για θεραπευτικούς σκοπούς) και σάουνας, οι οποίες λειτουργούν αυτόνομα και όχι εντός τουριστικών καταλυμάτων. Οι παραπάνω δραστηριότητες προγραμματίζεται να ενταχθούν στο σύστημα της απλοποιημένης αδειοδότησης, χωρίς ωστόσο να έχουν ακόμη καθορισθεί οι προδιαγραφές λειτουργίας, αλλά και εποπτείας και ελέγχου. Αυτές θα πρέπει αναγκαστικά να καθοριστούν στη συνέχεια μέσα από μια σειρά υπουργικών αποφάσεων. Μάλιστα, όπως εκτιμούν μιλώντας στην «Κ» αρμόδια στελέχη του υπουργείου Ανάπτυξης, το πιθανότερο είναι να περάσει και πάλι ο χρόνος και όλοι να τρέχουν την τελευταία στιγμή, λίγο πριν τελειώσει το 2025, για να εκδώσουν την απαιτούμενη δευτερογενή νομοθεσία υπό τη «δαμόκλειο σπάθη» των προθεσμιών που θέτει το Ταμείο Ανάκαμψης.
Μνημονιακή υποχρέωση
Η υλοποίηση του ΟΠΣ ΑΔΕ, όπως είναι η συντομογραφία του εν λόγω συστήματος αδειοδότησης και ελέγχων, πρόκειται για μεταρρύθμιση που έρχεται από το 2016 και τα μνημονιακά χρόνια και έχει ενταχθεί στα έργα προς χρηματοδότηση από το Ταμείο Ανάκαμψης. Αλλες δραστηριότητες οι οποίες προγραμματίζεται να ενταχθούν είναι οι βρεφονηπιακοί σταθμοί, τα γηροκομεία, τα συνεδριακά κέντρα, οι εκθεσιακοί χώροι, τα internet καφέ, οι χώροι στάθμευσης σκαφών και οι καντίνες σε δημόσιο και ιδιωτικό χώρο.
