Η εγκατάλειψη της αυστηρής λιτότητας από τη Γερμανία συμπαρασύρει ανοδικά το κόστος δανεισμού όλων των ευρωπαϊκών χωρών, ξαναφέρνοντας στο προσκήνιο ανησυχίες για τη δημοσιονομική σταθερότητα της περιφέρειας.
Σύμφωνα με το Bloomberg, οι αποδόσεις των κρατικών ομολόγων της Ελλάδας, της Ιταλίας, της Ισπανίας και της Πορτογαλίας έχουν αυξηθεί πάνω από 30 μονάδες βάσης σε σχέση με τις αρχές του μήνα. Οι χώρες αυτές, που βρέθηκαν στο επίκεντρο της κρίσης πριν από τουλάχιστον μια δεκαετία, έχουν ακόμη μερικά από τα υψηλότερα χρέη στην Ευρώπη, κάτι που σημαίνει ότι είναι ευάλωτες σε μια αύξηση των επιτοκίων.
Η Γερμανία υπήρξε εδώ και χρόνια η φωνή της δημοσιονομικής πειθαρχίας στην Ε.Ε., πιέζοντας χώρες όπως η Ιταλία και η Ισπανία να ακολουθούν σφικτές πολιτικές και αντιδρώντας στην κοινή έκδοση χρέους. Αλλά ενώ η πολιτική αυτή οδήγησε σε διαμαρτυρίες για αδύναμη ανάπτυξη, η νέα πιο χαλαρή προσέγγιση της Γερμανίας στο θέμα των δαπανών θα μπορούσε να έχει και πάλι αρνητικές επιπτώσεις για τις πιο χρεωμένες χώρες της Ευρώπης, προειδοποιεί το Bloomberg.
«Εάν η Γερμανία ενισχύσει τις δαπάνες μέσω ελλειμμάτων, και άλλες χώρες μπορεί να ακολουθήσουν το παράδειγμά της, οδηγώντας σε μια πιο χαλαρή προσέγγιση του χρέους σε όλη την Ευρώπη», δηλώνει ο Ρόμπερτ Μπάροους, διαχειριστής χαρτοφυλακίου στην M&G Investments, ο οποίος σημειώνει ότι έχει μειώσει τις θέσεις του σε ομόλογα της περιφέρειας. «Αυτό θα μπορούσε να αποδυναμώσει την εμπιστοσύνη στα ευρωπαϊκά κρατικά ομόλογα, αυξάνοντας το κόστος δανεισμού για τα υπερχρεωμένα έθνη».
Ενώ και οι αποδόσεις των γερμανικών ομολόγων έχουν αυξηθεί, η γενικευμένη αντίληψη στην αγορά είναι ότι η μεγαλύτερη οικονομία της Ευρώπης μπορεί να αντέξει την αύξηση των δαπανών της για άμυνα και υποδομές, ύστερα από χρόνια λιτότητας. Ο κίνδυνος εντοπίζεται στις υπόλοιπες χώρες, σε μια εποχή που οι Ευρωπαίοι ηγέτες υποστηρίζουν ένα σχέδιο χαλάρωσης των δημοσιονομικών κανόνων για να επιτρέψουν την αύξηση των δαπανών για την άμυνα.
«Εάν το Βερολίνο ενισχύει τις δαπάνες μέσω ελλειμμάτων και άλλες χώρες μπορεί να ακολουθήσουν το παράδειγμά του», λένε αναλυτές.
«Η Γερμανία είναι ένας από τους ισχυρότερους δανειολήπτες στον κόσμο, έχει τόσο μεγάλο δημοσιονομικό περιθώριο», λέει ο Κόλιν Φίνλασον, διαχειριστής κεφαλαίων στην Aegon Asset Management. «Εάν κάποιες από τις άλλες ευρωπαϊκές χώρες προσπαθήσουν να ακολουθήσουν το παράδειγμα της Γερμανίας, δεν νομίζω ότι θα ήταν τόσο ευρέως αποδεκτό από όλους».
Σύμφωνα με το Bloomberg, πέραν των χωρών της περιφέρειας ανησυχίες υπάρχουν επίσης για τη Γαλλία και το Βέλγιο, των οποίων τα χρέη έχουν εκτιναχθεί τα τελευταία χρόνια, για να ξεπεράσουν πλέον τα επίπεδα της Ισπανίας και της Πορτογαλίας σαν ποσοστό του ΑΕΠ.
Το ράλι των αποδόσεων των γαλλικών τίτλων πέρυσι έδειξε πόσο γρήγορα μπορούν να επιστρέψουν οι «τιμωροί» (vigilantes) των ομολόγων, όταν χώρες με υψηλά χρέη ανακοινώνουν σχέδια για αύξηση των δαπανών.
Ανάλυση του επικεφαλής της Eurizon SLJ Capital, Στέφεν Τζεν, διαπίστωσε ότι από τις 27 χώρες της Ε.Ε., μόνο η Γερμανία, η Ολλανδία, η Σουηδία και η Ιρλανδία έχουν δημοσιονομικό χώρο για να αυξήσουν ουσιαστικά τις κρατικές δαπάνες τους. Η άνοδος των αποδόσεων των ομολόγων θα μπορούσε να οδηγήσει σε διεύρυνση των spreads και μεγαλύτερες επιβαρύνσεις για άλλες χώρες, με τη Γαλλία, την Ισπανία και την Ελλάδα να είναι μεταξύ των πιο ευάλωτων. «Αν η Γερμανία πατήσει το γκάζι θα αυξήσει ολόκληρο το φάσμα των επιτοκίων στην Ευρώπη», είπε ο Τζεν στο Bloomberg. «Εχουμε δει τι μπορούν να κάνουν οι τιμωροί των ομολόγων».
Πάντως, ορισμένοι διαχειριστές κεφαλαίων απαντούν ότι δεν ανησυχούν για την αύξηση των δαπανών, επειδή οι χαλαρότερες δημοσιονομικές πολιτικές θα προωθήσουν ταυτόχρονα και την ταχύτερη ανάπτυξη. Και επισημαίνουν ότι οι αποδόσεις έχουν αυξηθεί συνολικά σε ολόκληρη την Ευρώπη, με μικρές μεταβολές στα spreads, κάτι που δείχνει ότι η περιφέρεια δεν κινδυνεύει ιδιαίτερα.
«Τα δημοσιονομικά είναι ένα ζήτημα για πολλές χώρες, αλλά νομίζω ότι οι αμυντικές δαπάνες θα γίνουν αποδεκτές», υποστηρίζει η Λίντα Σβάιτζερ, διαχειρίστρια χαρτοφυλακίου στη Loomis, Sayles & Company, η οποία έχει θέσεις σε ισπανικά, ιταλικά και γαλλικά ομόλογα. «Η περιφέρεια θα πρέπει να αντέξει απέναντι στη Γερμανία».
