Η ελληνική startup σκηνή ξεπερνάει τις παλιές ημέρες των περιορισμένων προσδοκιών και ανθεί με νέες δυνατότητες. Η χρηματοδότηση, κάποτε σπάνια, ρέει πλέον από μια νέα γενιά κεφαλαίων επιχειρηματικού ρίσκου, στηρίζοντας startups από την ιδέα μέχρι την εδραίωση. Επιτυχίες όπως η εξαγορά της BETA CAE από την Cadence για 1,24 δισ. δολάρια και της Augmenta από την CNHi για 110 εκατ. δολάρια αποδεικνύουν ότι η Ελλάδα παράγει παγκόσμιας κλάσης καινοτομία σε απαιτητικούς τομείς. Αυτή η αλλαγή, αν και ήρθε με καθυστέρηση, είναι μια ιστορική ευκαιρία να αναδιαμορφώσει το μέλλον των startups και της ελληνικής οικονομίας.
Στο διεθνές σκηνικό, οι πιο επιτυχημένες νεοφυείς επιχειρήσεις της τελευταίας δεκαετίας και πλέον ευδοκίμησαν εκεί όπου οι κανονισμοί δεν έπνιγαν τη δημιουργικότητα – στόχευσαν καταναλωτές και επιχειρήσεις με ταχύτητα, ευελιξία και φαντασία. Σήμερα, ωστόσο, η πρόκληση μετατοπίζεται. Τομείς όπως η άμυνα, η υγεία και η ενέργεια δεν επιζητούν απλώς καινοτομία· την απαιτούν ως προϋπόθεση επιβίωσης και ανταγωνιστικότητας. Σε αυτό το πλαίσιο, η τεχνητή νοημοσύνη αναδεικνύεται σε κεντρικό παίκτη: προσφέρει αποδοτικότητα, μειώνει το κόστος και ανοίγει νέους ορίζοντες που πριν από λίγα χρόνια φάνταζαν ανέφικτοι. Και η Ελλάδα; Διαθέτει το ταλέντο για να πρωταγωνιστήσει σε αυτή τη νέα εποχή. Αυτό που λείπει δεν είναι η ικανότητα, αλλά η στρατηγική βούληση – μια συνειδητή απόφαση να επενδύσει στο μέλλον της, αξιοποιώντας τις τεχνολογικές εξελίξεις και τις γεωπολιτικές συγκυρίες που διαμορφώνονται γύρω της.
Ο Ελληνικός Στρατός παραμένει ένας από τους μεγαλύτερους και πιο αξιόμαχους της Ευρώπης – ένας πυλώνας ισχύος που αξίζει να υποστηρίζεται από μια αμυντική βιομηχανία αντάξια του μεγέθους και της αποστολής του. Την ίδια στιγμή, η Ευρωπαϊκή Ενωση, πιεζόμενη από τις δικές της ανάγκες και προκλήσεις, στρέφεται όλο και περισσότερο στην Τουρκία για την παραγωγική της δυναμική. Αυτό το γεγονός δεν μπορεί να περνάει απαρατήρητο· είναι μια σειρήνα κινδύνου που καλεί την Ελλάδα να αναλάβει δράση. Η ανασύσταση της ελληνικής αμυντικής βιομηχανίας δεν είναι πια ένα μακρινό όνειρο – μπορεί να γίνει πραγματικότητα με γρήγορους ρυθμούς, λειτουργώντας ως μοχλός επαναβιομηχάνισης και προσφέροντας στη χώρα τη στρατηγική αυτονομία που τόσο χρειάζεται.
Οι συνθήκες είναι ώριμες: ο δημοσιονομικός χώρος υπάρχει, η ευρωπαϊκή πολιτική για την άμυνα ευνοεί τέτοιες πρωτοβουλίες και η τεχνολογική πρόοδος ανοίγει νέες δυνατότητες. Το κλειδί; Εξυπνες επενδύσεις – στοχευμένες, ευέλικτες, προσαρμοσμένες στο σύγχρονο αμυντικό τοπίο, που δεν περιορίζεται πλέον σε παραδοσιακές κατασκευές, αλλά απαιτεί λογισμικό, αισθητήρες, πτητικά συστήματα και καινοτόμα υλικά.
Φανταστείτε τρεις ή τέσσερις νέες αμυντικές επιχειρήσεις να αναδύονται στην Ελλάδα, με συνολικό τζίρο που ξεπερνάει το 1 δισ. ευρώ. Δεν πρόκειται απλώς για έναν εντυπωσιακό αριθμό· είναι η σπίθα που μπορεί να πυροδοτήσει μια ευρύτερη βιομηχανική αναγέννηση. Η σύγχρονη αμυντική βιομηχανία δεν είναι μονοδιάστατη. Απαιτεί έναν ολόκληρο γαλαξία τεχνολογιών –από την τεχνητή νοημοσύνη μέχρι τα προηγμένα υλικά– που ξεπερνούν τα όρια της άμυνας και διαχέονται σε άλλους τομείς. Αυτή η δυναμική μπορεί να δημιουργήσει μια αλυσιδωτή αντίδραση: να αναζωογονήσει τη μεταποίηση, να ενισχύσει την έρευνα, να προσελκύσει επενδύσεις και να μετατρέψει την Ελλάδα από καταναλωτή τεχνολογίας σε παραγωγό και εξαγωγέα. Μια τέτοια εξέλιξη δεν θα ενίσχυε μόνο την οικονομία, αλλά θα έθετε τη χώρα σε θέση ισχύος στον διεθνή χάρτη της καινοτομίας.
Οι νέοι Ελληνες επιχειρηματίες φέρνουν μια κουλτούρα διαφορετική, ριζοσπαστική σε σχέση με τους παραδοσιακούς βιομηχανικούς ομίλους. Βάζουν την καινοτομία, την αξιοκρατία και την ταχύτητα στον πυρήνα της δράσης τους. Καθημερινά συναντάμε ανθρώπους με εμπειρία στην αεροναυπηγική, στην τεχνητή νοημοσύνη, στη βιομηχανία – νέους που δεν περιμένουν παθητικά, αλλά δημιουργούν ενεργά.
Τομείς όπως η άμυνα, η υγεία και η ενέργεια δεν επιζητούν απλώς καινοτομία· την απαιτούν ως προϋπόθεση επιβίωσης και αντα- γωνιστικότητας.
Μερικά παραδείγματα από το επενδυτικό μας χαρτοφυλάκιο: η Delian Alliance Industries, μια ελληνική startup, δώρισε έναν πύργο αυτόνομης παρατήρησης στην Ανώτατη Στρατιωτική Διοίκηση Εσωτερικού και Νήσων (ΑΣΔΕΝ), με 24/7 υποστήριξη και συνεχείς αναβαθμίσεις, με σκοπό την επιχειρησιακή ανατροφοδότηση και περαιτέρω ανάπτυξη – μια κίνηση που πηγάζει από καθαρό αίσθημα ευθύνης και πίστη στη δουλειά τους. Αλλά δεν είναι η μόνη. Η Hack The Box, μια άλλη ελληνική εταιρεία, εκπαιδεύει σε θέματα κυβερνοασφάλειας αρκετούς στρατούς του ΝΑΤΟ, συμπεριλαμβανομένου του αμερικανικού, δείχνοντας πώς η ελληνική τεχνογνωσία μπορεί να γίνει παγκόσμιος παίκτης σε κρίσιμους τομείς. Παράλληλα, η Velos Rotors, με έδρα το Ξυλόκαστρο, προμηθεύει την ακτοφυλακή της Νότιας Κορέας, το αμερικανικό ναυτικό και τον στρατό της Ουκρανίας με ηλεκτρικά ελικόπτερα drones – ένα παράδειγμα που αποδεικνύει ότι η Ελλάδα μπορεί να εξάγει τεχνολογία αιχμής σε παγκόσμιους παίκτες. Αυτές οι εταιρείες δεν είναι εξαιρέσεις· είναι η απόδειξη ότι το ελληνικό ταλέντο, όταν του δοθεί η ευκαιρία, μπορεί να ανταγωνιστεί και να υπερβεί τα διεθνή πρότυπα.
Το ελληνικό ταλέντο, τόσο εντός όσο και εκτός συνόρων, φωνάζει την ετοιμότητά του να συνεισφέρει. Είναι μια γενιά με ορμή πρωτοφανή, που δεν ζητάει απλώς ευκαιρίες, αλλά τις διαμορφώνει – και περιμένει από την Ελλάδα να ανοίξει τις πύλες για να επιστρέψει και να χτίσει. Η προστασία της χώρας αναδεικνύεται στον μέγιστο μοχλό για την επιστροφή τους.
Η συγκυρία είναι μοναδική. Τα ελληνικά και τα διεθνή venture capital ταμεία επενδύουν, οι αξιωματικοί των ενόπλων δυνάμεων αναζητούν λύσεις, οι γεωπολιτικές συνθήκες πιέζουν για δράση. Σε αυτή την προσπάθεια κανείς δεν περισσεύει. Η έρευνα πρέπει να στραφεί σε κρίσιμα πεδία: υλικά, επικοινωνίες, τεχνολογίες αιχμής. Οι τράπεζες οφείλουν να ξεφύγουν από ξεπερασμένες ESG οδηγίες και να χρηματοδοτήσουν τολμηρά εγχειρήματα. Οι αξιωματικοί χρειάζονται αυτονομία για να επιλέγουν λύσεις που καλύπτουν τις ανάγκες τους, χωρίς να πνίγονται στη γραφειοκρατία. Η αλλαγή, όμως, δεν θα έρθει από μόνη της. Βιομηχανία, επενδυτές και κρατικοί φορείς πρέπει να γίνουν recruiters ταλέντου – να αναζητήσουν ενεργά τους καλύτερους, όχι να περιμένουν τους διαθέσιμους.
Η Ελλάδα βρίσκεται σε σταυροδρόμι. Το ταλέντο είναι εδώ, η δυναμική χτίζεται και η ευκαιρία είναι ξεκάθαρη. Είναι καιρός να δώσουμε στα καλύτερα μυαλά μας τους πόρους και την ελευθερία που χρειάζονται για να βάλουν την Ελλάδα εκεί που της αξίζει – στην πρωτοπορία της καινοτομίας και της ανάπτυξης. Οχι ως θεατής ή πελάτης, αλλά ως ηγέτης.
*O κ. Παναγιώτης Παπαδόπουλος είναι εταίρος στο επενδυτικό ταμείο Marathon Venture Capital.
