Στοχεύοντας στην εκπλήρωση ευρύτερων επιδιώξεων στο πλαίσιο της εξωτερικής πολιτικής (π.χ. μεταναστευτικό, εμπόριο ναρκωτικών), στη μείωση του ελλείμματος στο ισοζύγιο εμπορευμάτων των ΗΠΑ (νέο ιστορικά υψηλό επίπεδο 156,8 δισ. δολ. τον Ιανουάριο) και στη διασφάλιση εσόδων από τους δασμούς για την υποστήριξη μιας πιο χαλαρής δημοσιονομικής πολιτικής, ο πρόεδρος Τραμπ συνεχίζει να εντείνει την επιθετική πολιτική δασμών. Χώρες που πλήττονται ανακοίνωσαν σειρά αντισταθμιστικών μέτρων, ενώ παραμένει η ανησυχία για περαιτέρω κλιμάκωση καθώς θεωρείται πιθανό το ενδεχόμενο οι ΗΠΑ να επιβάλουν ανταποδοτικούς δασμούς στις αρχές Απριλίου. Οι σχετικές αποφάσεις αναμένονται μετά την ολοκλήρωση των μελετών από τις αρμόδιες αρχές. Στόχος είναι η προσαρμογή των δασμών στις εισαγωγές, λαμβάνοντας υπόψη όχι μόνο τις δασμολογικές επιβαρύνσεις στα αμερικανικά προϊόντα, αλλά και τις μη δασμολογικές, όπως ο φόρος προστιθέμενης αξίας (ΦΠΑ). Σε παγκόσμιο επίπεδο, 175 χώρες εφαρμόζουν σύστημα ΦΠΑ, με τις ΗΠΑ να είναι μία από τις λίγες εξαιρέσεις, καθώς χρησιμοποιεί ένα σύστημα φόρου πωλήσεων που διαφέρει ανά πολιτεία, κυμαινόμενο από 0% έως 11,5%. Ωστόσο, η κατάργηση του συστήματος ΦΠΑ θεωρείται απίθανη. Χαρακτηριστικά, στην Ε.Ε. τα έσοδα από τον ΦΠΑ αντιπροσωπεύουν το 7,4% του συνολικού ΑΕΠ και το 16%, περίπου, των συνολικών κρατικών εσόδων (βάσει στοιχείων του 2022), με τον μέσο συντελεστή ΦΠΑ να ανέρχεται το 2024 στο 21,6%.
Συνεπεία των ανωτέρω, η αβεβαιότητα για τις εμπορικές πολιτικές του Τραμπ (σύμφωνα με το μοντέλο των Ντ. Καλντάρα, M. Γιακοβιέλο, P. Mολίγκο, A. Πρεστιπίνο και A. Ράφο) έχει ανέλθει σε ιστορικά υψηλά επίπεδα ενώ οι χρηματοοικονομικές συνθήκες στις ΗΠΑ γίνονται περιοριστικές. Στον απόηχο των νέων απειλών του Τραμπ προς την Ε.Ε. για επιβολή δασμών 200% στα αλκοολούχα ποτά, ο χρηματιστηριακός δείκτης S&P 500 έκλεισε την Πέμπτη σε νέο χαμηλό έξι μηνών καταγράφοντας συνολικές απώλειες άνω του 10% από το νέο ιστορικό υψηλό που σημειώθηκε πριν από μόλις τρεις εβδομάδες, ενώ ο δείκτης DXY του δολαρίου έχει υποχωρήσει 5% από το υψηλότερο επίπεδο του τρέχοντος έτους, το οποίο καταγράφηκε στα μέσα Ιανουαρίου. Αυτές οι εξελίξεις υποδηλώνουν αυξημένους κινδύνους για την πορεία της οικονομίας των ΗΠΑ, ανησυχίες που αντικατοπτρίζονται σε πληθώρα αρνητικών στοιχείων τις τελευταίες εβδομάδες. Η προθεσμιακή αγορά τιμολογεί πλέον συνολική μείωση των επιτοκίων της Fed περίπου 75 μ.β. μέχρι το τέλος του έτους έναντι μόλις 25 μ.β. πριν από περίπου ένα μήνα. Εντούτοις, η πρώτη μείωση (ύψους 25 μ.β.) δεν προεξοφλείται πλήρως πριν από το καλοκαίρι, καθώς η κεντρική τράπεζα συνεχίζει να εστιάζει την προσοχή της στον κίνδυνο ενίσχυσης των πληθωριστικών πιέσεων.
* EUROBANK RESEARCH
