Να αντιμετωπίσει το χάος στις δωρεές με τη δημιουργία νέας πλατφόρμας που θα καταγράφονται όλα αναλυτικά, φορολογικά κίνητρα για τους δωρητές, άρση γραφειοκρατιών στις σχολάζουσες κληρονομιές, επιχειρεί το οικονομικό με σχέδιο νόμου που παρουσίασε χθες ο υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Κ. Χατζηδάκης. Παράλληλα με τις παρεμβάσεις που θα γίνουν, η κυβέρνηση σχεδιάζει τη στέγαση νοικοκυριών σε ακίνητα που κληρονομεί το ελληνικό Δημόσιο ή ανήκουν σε ιδρύματα και παραμένουν αναξιοποίητα.
Οπως ανέφερε ο κ. Χατζηδάκης, το σχέδιο νόμου «Πλαίσιο για δωρεές προς το Δημόσιο, σχολάζουσες κληρονομιές, ιδρύματα και κοινωφελείς περιουσίες» αντιμετωπίζει σειρά προβλημάτων που υφίστανται σήμερα, όπως: Η δυσκολία αποδοχής δωρεών προς το Δημόσιο με αποτέλεσμα να παρατηρείται το φαινόμενο ακόμη και ματαίωσής τους. Η άγνοια του Δημοσίου για την ύπαρξη σχολαζουσών κληρονομιών και η κατάχρησή τους από επιτήδειους ή η σταδιακή απαξίωσή τους».
Σήμερα λοιπόν, οι υποψήφιοι δωρητές έρχονται αντιμέτωποι με γραφειοκρατικά εμπόδια και καθυστερήσεις που δυσχεραίνουν την αποδοχή των δωρεών από το Δημόσιο. Ενδεικτικά, για να γίνει μία δωρεά προς το Δημόσιο απαιτείται όχι μόνο η αποδοχή της από τον δωρεοδόχο φορέα (υπουργείο ή οργανισμό), αλλά και έγκριση από το υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, γνώμη του Κεντρικού Συμβουλίου Κοινωφελών Περιουσιών, νέα έγκριση από το ΥΠΕΘΟΟ για απαλλαγή της δωρεάς από ΦΠΑ. Επιπλέον, δεν υπάρχει ξεκάθαρο νομικό πλαίσιο για τη δωρεά χρημάτων που κατευθύνονται σε προμήθεια συγκεκριμένου αγαθού ή υπηρεσίας ή εκτέλεση έργου.
Οι αλλαγές στις δωρεές:
1. Συστήνεται το Εθνικό Μητρώο Ευεργετών και Δωρητών, το οποίο θα προχωρήσει στη σύσταση ηλεκτρονικής πλατφόρμας για τις δωρεές.
2. Η πρόταση και η αποδοχή της δωρεάς θα γίνεται υποχρεωτικά μέσω της ηλεκτρονικής πλατφόρμας.
3. Η αποδοχή της δωρεάς θα γίνεται αποκλειστικά από τον δωρεοδόχο φορέα. Καταργείται η έγκριση από το υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών.
4. Εξαιρούνται από την ηλεκτρονική πλατφόρμα οι δωρεές στις περιπτώσεις που υπάρχει ανάγκη για τήρηση απορρήτου (π.χ. δωρεές προς το υπουργείο Εθνικής Αμυνας).
Η κυβέρνηση μελετά τη στέγαση νοικοκυριών σε ακίνητα που κληρονομεί το ελληνικό Δημόσιο ή ανήκουν σε ιδρύματα και παραμένουν αναξιοποίητα.
5. Καταργείται ο φόρος εισοδήματος (22%) για ιδρύματα και κληροδοτήματα για τα έτη, κατά τα οποία καταγράφονται ως ενεργά στο μητρώο κληροδοτημάτων (σε δύο φάσεις, δηλαδή μείωση 50% το 2026 και πλήρης κατάργηση το 2027).
6. Καταργείται ο φόρος δωρεάς (0,5%) για τις δωρεές προς κοινωφελή ιδρύματα.
7. Επεκτείνεται η έκπτωση της δωρεάς από το φορολογητέο εισόδημα των νομικών προσώπων – δωρητών.
Σχολάζουσες κληρονομιές
Ετσι χαρακτηρίζονται οι κληρονομιές μέχρι να οριστικοποιηθεί το κληρονομικό δικαίωμα του Δημοσίου, επειδή είτε ο αποθανών δεν είχε συγγενείς είτε αυτοί αποποιήθηκαν την κληρονομιά. Σήμερα υπάρχουν 6.500 εκκρεμείς κληρονομιές (4.500 σχολάζουσες και 2.000 υπό εκκαθάριση). Επίσης, δεν υπάρχει διαδικασία για τη συστηματική ενημέρωση του Δημοσίου στις περιπτώσεις που ο αποθανών δεν έχει κληρονόμους ή αυτοί αποποιήθηκαν. Επιπλέον, το Δημόσιο δεν γνωρίζει ποια είναι η οικονομική αξία των εκκρεμών κληρονομιών. Αποτέλεσμα όλων αυτών είναι να παραμένουν ανεκμετάλλευτα ή και να απαξιώνονται ακίνητα που θα μπορούσαν να συμβάλουν στην αντιμετώπιση του στεγαστικού προβλήματος. Ενώ, υπάρχουν και περιπτώσεις που η αναγνώριση του κληρονομικού δικαιώματος του Δημοσίου αποτρέπεται από πλαστές ιδιόγραφες διαθήκες. Για τους λόγους αυτούς εισάγονται οι εξής ρυθμίσεις:
1. Διασύνδεση με το Εθνικό Μητρώο Πολιτών και με τα πληροφοριακά συστήματα του υπουργείου Δικαιοσύνης, προκειμένου το Δημόσιο να πληροφορείται την ύπαρξη κληρονομικού δικαιώματος με διαθήκη ή εξ αδιαθέτου. Επιπλέον, οι γραμματείες των δικαστηρίων και οι συμβολαιογράφοι υποχρεώνονται να ενημερώνουν την αποκεντρωμένη διοίκηση όταν δημοσιεύεται ή κατατίθεται διαθήκη, με την οποία καταλείπεται περιουσία στο Δημόσιο ή ονομάζεται το Δημόσιο κληρονόμος.
2. Λειτουργία μητρώου κηδεμόνων σχολαζουσών κληρονομιών, εκκαθαριστών και ελεγκτών κληρονομιών του Δημοσίου, στο οποίο θα μπορούν να εγγραφούν δικηγόροι, λογιστές και ελεγκτικές εταιρείες.
3. Επιτάχυνση της διαδικασίας εκκαθάρισης με γνώμονα την αξία της κληρονομιάς. Εως 20.000 ευρώ ορίζεται ως εποπτεύουσα αρχή, η αποκεντρωμένη διοίκηση του τόπου θανάτου του κληρονομουμένου. Από 20.000 έως 1 εκατ. ορίζεται εκκαθαριστής από το μητρώο. Από 1 εκατ. ευρώ και πάνω ο εκκαθαριστής θα είναι υποχρεωτικά ελεγκτική εταιρεία.
4. Ακίνητο το οποίο περιέρχεται στο Δημόσιο αφού περαιωθεί η εκκαθάριση κληρονομιάς, αξιοποιείται για σκοπούς της κρατικής στεγαστικής πολιτικής, εφόσον κριθεί ότι είναι κατάλληλο για τις αντίστοιχες χρήσεις.
