Μια αγορά ομολόγων αξίας 1 τρισ. δολαρίων, η αγορά των ισλαμικών ομολόγων, αναμένεται να γνωρίσει τεκτονικές αλλαγές εξαιτίας παρέμβασης του μουσουλμανικού κλήρου στη δομή τους και κατ’ επέκταση στο εύρος των επενδυτών και στις νέες εκδόσεις και πιθανόν να ανασταλεί η ανάπτυξή της. Πρόκειται για την αγορά των λεγόμενων σουκούκ, που θεωρητικά έχουν σχεδιασθεί έτσι ώστε να είναι σύμφωνα με τη σαρία, καθώς ο ισλαμικός νόμος απαγορεύει τον τόκο, ενώ παράλληλα ρυθμίζει πολλές τεχνικές λεπτομέρειες, όπως, για παράδειγμα, την ανάληψη ρίσκου.
Η ισλαμική ρυθμιστική αρχή της αγοράς των σουκούκ (AAOIFI) επανεξετάζει τώρα το θέμα και έχει εκφράσει επιφυλάξεις πως τελικά η εν λόγω επένδυση δεν συνάδει με τον ισλαμικό νόμο, καθώς έχει προηγηθεί παλαιότερη εκτίμησή της ότι το 85% της αγοράς των σουκούκ δεν συνάδει με τη σαρία. Από την πλευρά τους οι οίκοι πιστοληπτικής αξιολόγησης S&P και Moody’s αλλά και επενδυτές εκφράζουν φόβους πως η αναθεώρηση θα επιφέρει τεκτονικές αλλαγές στην αγορά των σουκούκ, πιθανόν με ισοπεδωτικές επιπτώσεις. Προειδοποιούν ειδικότερα πως ενδέχεται να καταστήσει υπερβολικά περίπλοκο το νομικό πλαίσιο και παράλληλα να αυξήσει δραματικά το κόστος των συναλλαγών, ενδεχομένως να αποκλείσει προσωρινά ή και μόνιμα μερίδα επενδυτών και πιθανόν να οδηγήσει στην εμφάνιση πολλών διαφορετικών προδιαγραφών σε διαφορετικές χώρες.
Σύμφωνα με τους οίκους S&P και Moody’s, πολλοί επενδυτές θα βρεθούν εκτός της αγοράς, καθώς η νέα δομή δεν θα μιμείται εκείνη των συμβατικών ομολόγων.
Σύμφωνα με τους οίκους S&P και Moody’s, πολλοί επενδυτές θα βρεθούν εκτός της αγοράς καθώς η νέα δομή των σουκούκ, σύμφωνα με τα πρότυπα της AAOIFI, δεν θα μιμείται εκείνη των συμβατικών ομολόγων. Η Moody’s προβλέπει μάλιστα πως η αναμόρφωση της αγοράς θα αναστείλει τις εκδόσεις σουκούκ εντός του έτους, ενώ ο τρίτος από τους μεγάλους οίκους πιστοληπτικής αξιολόγησης, η Fitch, πιθανολογεί πως η ισλαμική ρυθμιστική αρχή ομολόγων θα δώσει στα σουκούκ τέτοια δομή ώστε δεν θα μπορεί να τα αξιολογήσει. Μιλώντας για το θέμα στους Financial Times ο Μοχάμεντ Νταμάκ, επικεφαλής του τομέα ισλαμικής χρηματοδότησης στη S&P Global, προέβλεψε πως «αν τα σουκούκ πάψουν να αποτελούν επένδυση σταθερού εισοδήματος, θα χαθούν επενδυτές». Ομοίως και παράγοντες της αγοράς, όπως ο Ντεμπάσις Ντέι, συνεργάτης της εταιρείας νομικών συμβούλων White & Case, τονίζουν πως «αν ερμηνευθούν οι κανόνες του ισλαμικού νόμου με τον πλέον άκαμπτο νόμο και με τη λογική του άσπρου – μαύρου, τότε σίγουρα θα συρρικνωθεί η αγορά». Ο ίδιος εκτιμά πως η AAOIFI ενδέχεται να κατακερματίσει την αγορά των σουκούκ σε ευρύ φάσμα διαφορετικών επενδυτικών τίτλων, όπως, για παράδειγμα, σε καλυμμένα ομόλογα, μια άκρως ασφαλή επένδυση που δίνει στους επενδυτές πρόσβαση τόσο στην εκδοτική αρχή όσο και σε μια μεγάλη δεξαμενή περιουσιακών στοιχείων, και σε μετοχές ή διάφορες άλλες μορφές επένδυσης.
Στο μεταξύ, αναλυτές της αγοράς επισημαίνουν ότι σε ορισμένες χώρες της Μέσης Ανατολής ισχύουν νόμοι που απαγορεύουν στους ξένους την κατοχή γης και περιουσιακών στοιχείων και θα δυσχεράνουν ιδιαιτέρως τη μεταφορά κάποιων περιουσιακών στοιχείων στο πλαίσιο μιας έκδοσης χρέους, έστω και προσωρινά. Η αγορά των σουκούκ έχει γνωρίσει ραγδαία ανάπτυξη τα τελευταία χρόνια και σύμφωνα με τη S&P Global για φέτος έχουν προγραμματισθεί νέες εκδόσεις ύψους 200 δισ. δολ. Επιπλέον, οι εκδόσεις σουκούκ σε ξένο νόμισμα αυξήθηκαν κατά 24% μέσα στο 2024, καθώς έχουν προσελκύσει επενδυτές από τις ΗΠΑ και την Ευρώπη. Η Σαουδική Αραβία έχει εκδώσει τον μεγαλύτερο όγκο σουκούκ, ενώ έχει καταβάλει προσπάθειες για να προσελκύσει το ξένο κεφάλαιο προκειμένου να χρηματοδοτηθεί το φιλόδοξο σχέδιο του Σαουδάραβα πρίγκιπα Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν για τον εκσυγχρονισμό του βασιλείου. Σύμφωνα με τους υπολογισμούς της εταιρείας δεδομένων Dealogic, το 60% του συνολικού χρέους της είναι σε ισλαμικά ομόλογα.
