Το γεγονός ότι η σωστή μόνωση του ακινήτου αποτελεί νούμερο ένα προτεραιότητα για τους ιδιοκτήτες δεν αμφισβητείται από κανέναν ειδικό. Ο λόγος; Διότι, πολύ απλά, το επιχείρημα «η φθηνότερη ενέργεια είναι αυτή που δεν καταναλώνεται» είναι αδιαμφισβήτητο. Όσον αφορά τώρα την εξοικονόμηση μέσω παρεμβάσεων ενεργειακής θωράκισης, τα ακόλουθα στοιχεία –τα οποία στηρίζονται σε μέσους όρους για κάθε γεωγραφική περιοχή της χώρας– είναι αποκαλυπτικά:
1. Ενα μη μονωμένο διαμέρισμα στην Κεντρική Ελλάδα μπορεί να απαιτεί ακόμη και 145 κιλοβατώρες τον χρόνο για να καλύψει ανάγκες θέρμανσης και ψύξης επιφάνειας ενός και μόνο τετραγωνικού μέτρου. Στην ίδια περιοχή, η σωστή μόνωση μπορεί να περιορίσει την κατανάλωση ενέργειας στις 45 κιλοβατώρες, άρα κατά 100 κιλοβατώρες ανά τετραγωνικό μέτρο. Για ένα διαμέρισμα 80 τετραγωνικών μέτρων, μιλάμε για 8.000 θερμικές κιλοβατώρες τον χρόνο.
2. Αν κάνουμε την ίδια σύγκριση στη Βόρεια Ελλάδα, όπου οι ανάγκες τον χειμώνα είναι πολύ μεγαλύτερες, το κίνητρο της ενεργειακής θωράκισης γίνεται ακόμη ισχυρότερο. Και αυτό διότι η κατανάλωση ενός μη μονωμένου διαμερίσματος μπορεί να εκτινάσσεται στις 195 κιλοβατώρες ανά τετραγωνικό μέτρο και με τις κατάλληλες παρεμβάσεις να περιορίζεται μόλις στις 65 κιλοβατώρες.
3. Το είδος του ακινήτου παίζει επίσης πολύ σημαντικό ρόλο. Η μονοκατοικία, για παράδειγμα, έχει σαφώς μεγαλύτερες ενεργειακές ανάγκες συγκριτικά με ένα διαμέρισμα, καθώς ως ακίνητο «πανταχόθεν ελεύθερο» είναι και περισσότερο εκτεθειμένο στις καιρικές συνθήκες. Στην πράξη, μια μονοκατοικία χωρίς μόνωση στην περιοχή της Κεντρικής Ελλάδας μπορεί να χρειάζεται 185 κιλοβατώρες ανά τετραγωνικό μέτρο, όταν το διαμέρισμα ίσης επιφάνειας χρειάζεται 145 κιλοβατώρες. Με τη μόνωση, η εξοικονόμηση μπορεί να ρίξει την κατανάλωση στις 55 κιλοβατώρες.
Συμπέρασμα: Η ενεργειακή θωράκιση του ακινήτου αποτελεί προτεραιότητα, ειδικά αν κατοικούμε σε βόρειες ή ορεινές περιοχές της χώρας (αν και πλέον, με την αύξηση της μέσης θερμοκρασίας, ειδικά στην Ελλάδα αρχίζει και αποκτά ολοένα και μεγαλύτερη βαρύτητα το κόστος της ψύξης στον ετήσιο λογαριασμό) ή αν έχουμε μεγάλης επιφάνειας ακίνητο και δη μονοκατοικία.
Η αλήθεια σε ευρώ
Ίσως να βοηθάει και κάτι ακόμα για να πειστούν και οι πιο δύσπιστοι: η μετατροπή της ποσότητας ενέργειας σε… ευρώ. Ας κάνουμε λοιπόν τη σχετική σύγκριση με τα ίδια στοιχεία. Το διαμέρισμα των 80 τετραγωνικών μέτρων στην Κεντρική Ελλάδα απαιτεί 8.000 κιλοβατώρες τον χρόνο για την κάλυψη των αναγκών θέρμανσης. Με τιμή πετρελαίου θέρμανσης στο 1,25 ευρώ ανά λίτρο, απαιτούνται τουλάχιστον 1.350 ευρώ τον χρόνο. Και αν το διαμέρισμα μονωθεί σωστά; Τότε το κόστος μπορεί να πέσει ακόμη και στα 450 ευρώ, εξασφαλίζοντας ετήσιο όφελος της τάξεως των 900 ευρώ τον χρόνο. Διόλου ευκαταφρόνητο ποσό.
Αν κατοικούμε σε βόρειες ή ορεινές περιοχές της χώρας ή αν έχουμε μεγάλης επιφάνειας ακίνητο και δη μονοκατοικία, η ενεργειακή θωράκιση αποτελεί προτεραιότητα.
Είναι η ετήσια απόδοση που μπορεί να εξασφαλίσει κάποιος προχωρώντας στην επένδυση –αρκετών χιλιάδων ευρώ είναι η αλήθεια– προκειμένου να αναβαθμίσει ενεργειακά το ακίνητό του. Μια επένδυση μάλιστα, η οποία θα συνεχίσει να «παράγει» αυτή την απόδοση για πολλά χρόνια, καθώς η ενεργειακή αναβάθμιση του ακινήτου αποδίδει για δεκαετίες ολόκληρες, χωρίς σημαντικές φθορές που απαιτούν επιπλέον κόστη επισκευής. Το καίριο ερώτημα, λοιπόν, έχει να κάνει με το πώς θα χρηματοδοτηθεί η επένδυση που απαιτείται για την ενεργειακή αναβάθμιση του ακινήτου.
Ευκαιρίες μέσω προγραμμάτων
Στην παρούσα συγκυρία, λόγω της κλιματικής και ενεργειακής κρίσης, η επιδότηση των πολιτών προκειμένου να προχωρήσουν προς αυτή την κατεύθυνση έχει γίνει προτεραιότητα για την κυβερνητική πολιτική σε ευρωπαϊκό και ελληνικό επίπεδο. Στην πράξη αυτό σημαίνει ότι παρουσιάζονται ευκαιρίες –μέσα από τα σχετικά προγράμματα– είτε για την επιδότηση των απαιτούμενων εργασιών, είτε για τη χρηματοδότησή τους, είτε ακόμη και για την εξασφάλιση φορολογικών ελαφρύνσεων. Προς ποια κατεύθυνση θα πρέπει να κινηθεί ο κάθε ενδιαφερόμενος; Ιδού οι προσφερομένες εναλλακτικές, τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματά τους…
Πρόγραμμα ενεργειακής αναβάθμισης «Εξοικονομώ»
Έχουμε ήδη περάσει στην έκδοση «2025», η οποία έχει συνολικό προϋπολογισμό 434 εκατομμυρίων ευρώ, χρήματα που θα διαθετούν για να επιδοτήσουν με πολύ υψηλά ποσοστά (ακόμη και 95%) την ενεργειακή αναβάθμιση του ακινήτου. Τα υψηλότερα ποσοστά επιδότησης (στα όρια του… δωρεάν) δίδονται για νοικοκυριά με πολύ χαμηλά εισοδήματα (5.000 ευρώ ατομικό εισόδημα και 10.000 ευρώ οικογενειακό), καθώς και για όσους ανήκουν σε κοινωνικές ομάδες με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά (πληγέντες Θεσσαλίας, Σάμου, Αρκαλοχωρίου, οικογένειες με μέλος ΑμεΑ, πολύτεκνους κ.ά.).
Εννοείται ότι όποιος δικαιούται ποσοστό επιδότησης από 80 έως 100% έχει κάθε λόγο να σπεύσει, διότι το ίδιο το πρόγραμμα προβλέπει ακόμη και άτοκη δανειοδότηση προκειμένου να καλυφθεί η ίδια συμμετοχή. Για τους πολλούς, αυτούς δηλαδή που δεν εμφανίζουν πολύ χαμηλά εισοδήματα στη φορολογική τους δήλωση και δεν ανήκουν σε μια κοινωνική ομάδα με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά, η επιδότηση διαμορφώνεται στο 50%, ενώ υπάρχει το περιθώριο άτοκης χρηματοδότησης.
Δεδομένου ότι δεν υπάρχει εισοδηματικό κριτήριο, προβάδισμα θα έχουν στη διαδικασία της επιλογής αυτοί που θέλουν να αναβαθμίσουν ακίνητα σε βόρειες και ορεινές περιοχές. Το κριτήριο που δίνει περισσότερα «μόρια» είναι οι καιρικές συνθήκες που επικρατούν εκεί όπου βρίσκεται η κύρια κατοικία. Δικαίωμα υποβολής αίτησης στο πρόγραμμα έχουν όλοι (μόνο για την κύρια κατοικία). Όμως δεν είναι σίγουρο ότι θα ενταχθούν και όλοι. Η διαδικασία υποβολής των αιτήσεων θα κλείσει στις 20 Μαρτίου και μετά θα γίνει η σχετική αξιολόγηση και κατάταξη.
Το πρόγραμμα «Αναβαθμίζω το σπίτι μου» δεν προσφέρει επιδοτήσεις, δίνει όμως το περιθώριο χορήγησης άτοκου δανείου ύψους έως 25.000 ευρώ.
Υπάρχει ένα δεύτερο σημείο που χρήζει προσοχής. Αναμφίβολα, από όλα τα διαθέσιμα προγράμματα, το «Εξοικονομώ» είναι το πιο γενναιόδωρο, καθώς δίνει και επιδοτήσεις και άτοκο δάνειο για τη χρηματοδότηση της ίδιας συμμετοχής. Όμως, απαιτεί και γενναίες παρεμβάσεις, τις οποίες θα υποδείξει ένας ειδικός μηχανικός. Για να ενταχθεί κάποιος, πρέπει να καταρτίσει κατάλογο παρεμβάσεων που, όταν υλοποιηθούν, θα οδηγήσουν στην αναβάθμιση της ενεργειακής κλάσης του ακινήτου κατά τουλάχιστον τρεις βαθμίδες. Αυτό γίνεται με σημαντικές επενδύσεις (αλλαγή κουφωμάτων, αλλαγή συστήματος θέρμανσης, μονώσεις κελύφους κ.λπ.) οι οποίες συνεπάγονται επενδύσεις αρκετών χιλιάδων ευρώ και φυσικά εκτεταμένες παρεμβάσεις στο εσωτερικό του ακινήτου.
Πρόγραμμα χρηματοδότησης «Αναβαθμίζω το σπίτι μου»
Μπορεί το ακίνητο να μην είναι δηλωμένο ως κύρια κατοικία στα έντυπα της εφορίας. Μπορεί να μη θέλετε να κάνετε εκτεταμένες παρεμβάσεις στο ακίνητό σας (μόνο βελτιώσεις σε ένα-δύο σημεία) ή μπορεί να εκτιμάτε ότι δεν θα επιλεγείτε από το πρόγραμμα «Εξοικονομώ», λόγω της διαδικασίας κατάταξης των αιτήσεων. Σε όλες αυτές τις περιπτώσεις, το πρόγραμμα «Αναβαθμίζω το σπίτι μου» μπορεί να αποτελέσει μια εναλλακτική. Δεν προσφέρει επιδοτήσεις, όμως δίνει το περιθώριο χορήγησης άτοκου δανείου ύψους έως 25.000 ευρώ, το οποίο μπορεί να αποπληρωθεί σε έως και επτά χρόνια. Έτσι, ο ιδιοκτήτης –χωρίς περιορισμούς εισοδήματος ή κατοικίας, καθώς το πρόγραμμα αφορά και εξοχικά ή δευτερεύουσες κατοικίες– μπορεί να επιλέξει τις εργασίες που θα κάνει αποπληρώνοντας το επενδυτικό κόστος σε έως και 84 μηνιαίες δόσεις. Στην πραγματικότητα, το κόστος δεν θα φανεί ιδιαίτερα στον ιδιοκτήτη, καθώς με το που θα πραγματοποιηθεί η επένδυση, θα αρχίσει να παράγεται κέρδος μέσα από τη μείωση των λογαριασμών ενέργειας. Αν κάποιος, για παράδειγμα, χρησιμοποιήσει τις 25.000 ευρώ για μια θερμοπρόσοψη και ένα φωτοβολταϊκό με μπαταρίες, θα διαπιστώσει άμεσο όφελος και στο κόστος της θέρμανσης και στο κόστος ηλεκτροδότησης του ακινήτου.
