O Economist έδωσε στην Ισπανία τον τίτλο της καλύτερης σε επιδόσεις οικονομίας του κόσμου. Ο λόγος μπορεί εν μέρει να αναζητηθεί στα 94 εκατ. των τουριστών που επισκέφθηκαν τη χώρα το 2024. Πρόκειται για αριθμό-ρεκόρ, που μάλιστα πλησιάζει τα 100 εκατ. των επισκεπτών της Γαλλίας, διεκδικώντας την πρωτιά ανάμεσα στα τουριστικά κέντρα του πλανήτη.
Αυτή η μεταπανδημική ανάκαμψη του τουρισμού είναι ένας βασικός λόγος για τον οποίο η τέταρτη μεγαλύτερη οικονομία της Ευρωζώνης εμφανίζει σταθερά υψηλότερους ρυθμούς ανάπτυξης από τη Γερμανία, τη Γαλλία, την Ιταλία και το Ηνωμένο Βασίλειο.
Πέρυσι «έτρεξε» με ρυθμό 3,2%. Στο ίδιο διάστημα η Γερμανία εμφάνισε ανάπτυξη 0,2%, η Γαλλία 1,1%, η Ιταλία 0,5% και η Βρετανία 0,9%.
Ο εκσυγχρονισμός
«Το ισπανικό μοντέλο είναι επιτυχημένο γιατί είναι ένα ισορροπημένο μοντέλο και αυτό εγγυάται τη διατηρησιμότητα της ανάπτυξης», λέει στο BBC ο Κάρλος Κουέπρο, υπουργός Οικονομίας, Εμπορίου και Επιχειρήσεων του κυβερνητικού συνασπισμού υπό τους σοσιαλιστές. Οπως επισημαίνει, η Ισπανία ευθύνεται για το 40% της ανάπτυξης της Ευρωζώνης το 2024.
Ο Κουέπρο αναγνωρίζει μεν τη σημασία του τουρισμού, όμως σημειώνει ότι οι χρηματοοικονομικές υπηρεσίες, η τεχνολογία και οι επενδύσεις βοήθησαν την Ισπανία να ανακάμψει από την πανδημία, όταν το ΑΕΠ της συρρικνώθηκε πάνω από 11% σε ένα χρόνο.
«Βγαίνουμε από τον κορωνοϊό χωρίς ουλές, εκσυγχρονίζοντας την οικονομία μας και επομένως ανεβάζουμε τους δυνητικούς ρυθμούς ανάπτυξής μας», σημειώνει.
Η διαδικασία εκσυγχρονισμού της ισπανικής οικονομίας ενισχύεται από τα κονδύλια του Ταμείου Ανάκαμψης, στο πλαίσιο του οποίου η χώρα θα λάβει μέχρι και 163 δισ. ευρώ έως το 2026, καθώς θα είναι ο μεγαλύτερος ωφελημένος, μαζί με την Ιταλία.
Η Ισπανία επενδύει τα χρήματα στο εθνικό σιδηροδρομικό δίκτυο, στις ζώνες χαμηλών ρύπων στις πόλεις, στη βιομηχανία ηλεκτρικών οχημάτων και σε επιδοτήσεις για μικρές επιχειρήσεις.
Και επιπλέον, δεν έχει τόσο μεγάλη εξάρτηση όσο άλλες ευρωπαϊκές οικονομίες από τον βιομηχανικό τομέα, ο οποίος πλήττεται από το υψηλό κόστος της ενέργειας, τον ανταγωνισμό από την Κίνα, το κόστος της ενεργειακής μετάβασης και τα μέτρα προστατευτισμού στο εμπόριο.
Η χώρα επενδύει στο εθνικό σιδηροδρομικό δίκτυο, στη βιομηχανία ηλεκτρικών οχημάτων, ενώ επιδοτεί μικρές επιχειρήσεις.
Μετά την πανδημία, η μεγάλη οικονομική πρόκληση την οποία αντιμετωπίζει η Ισπανία είναι η κρίση ακρίβειας, με τον πληθωρισμό να φτάνει στο 11% τον Ιούλιο του 2022 και το ενεργειακό κόστος να πλήττει ισχυρά τους Ισπανούς. Εως το τέλος του 2024, όμως, ο πληθωρισμός είxε υποχωρήσει στο 2,8%.
Η Μαδρίτη πιστεύει ότι οι επιδοτήσεις τις οποίες εφάρμοσε για να μειώσει το κόστος της κατανάλωσης καυσίμων και να ενθαρρύνει τη χρήση των μέσων μαζικής μεταφοράς, σε συνδυασμό με τις αυξήσεις στον κατώτατο μισθό, ήταν σημαντικές για την άμβλυνση των επιπτώσεων της ενεργειακής κρίσης.
Το πλαφόν στο αέριο
Η Ισπανία και η Πορτογαλία διαπραγματεύτηκαν με τις Βρυξέλλες τη λεγόμενη «Ιβηρική Εξαίρεση», που τους επέτρεψε να θέσουν πλαφόν στην τιμή του αερίου που χρησιμοποιείται στην ηλεκτροπαραγωγή, προκειμένου να μειώσουν το κόστος για τους καταναλωτές.
Ενας ακόμα ευνοϊκός παράγοντας είναι η παραγωγή πράσινης ενέργειας στη χώρα, που όχι μόνο εγγυάται την επάρκεια ηλεκτρικού ρεύματος, αλλά φέρνει και επενδύσεις. Η Ισπανία είναι η δεύτερη χώρα της Ε.Ε. σε υποδομές ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Πρόκειται για ένα σημαντικό πλεονέκτημα για μια χώρα που αποτελεί τον δεύτερο μεγαλύτερο κατασκευαστή αυτοκινήτων της Ευρώπης.
Ομως, παρά τις ισχυρές επιδόσεις της ισπανικής οικονομίας, το χρόνιο πρόβλημα της χώρας είναι το υψηλό ποσοστό ανεργίας, το οποίο είναι το υψηλότερο στην Ε.Ε. και σχεδόν διπλάσιο από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο. Ωστόσο, η κατάσταση βελτιώθηκε το τέταρτο τρίμηνο του 2024, όταν η ανεργία στη χώρα έπεσε στο 10,6%, τα χαμηλότερα επίπεδα από το 2008. Η απασχόληση έφτασε στο ιστορικό υψηλό των 22 εκατ., κάτι που αποδίδεται στις μεταρρυθμίσεις που ευνοούν την εργασιακή σταθερότητα. Και την ίδια στιγμή, παρότι το μεταναστευτικό είναι ένα ζήτημα που προκαλεί πολιτικές αντιδράσεις, εντούτοις η απορρόφηση των μεταναστών στην αγορά εργασίας θεωρείται από πολλούς κρίσιμη, σε μια χώρα που εμφανίζει ταχύτατη γήρανση του πληθυσμού της.
Κατόπιν τούτων, η Κομισιόν προβλέπει ότι η Ισπανία θα συνεχίσει να εμφανίζει την καλύτερη ανάπτυξη ανάμεσα στις μεγάλες ευρωπαϊκές οικονομίες φέτος. Χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν υπάρχουν και προκλήσεις στον ορίζοντα.
Τα χρόνια προβλήματα
Η υψηλή εξάρτηση από τον τουρισμό και οι όλο και εντεινόμενες αντιδράσεις των ντόπιων στους μεγάλους αριθμούς επισκεπτών αποτελούν μια εστία ανησυχίας.
Το τεράστιο δημόσιο χρέος, που ξεπερνάει το ύψος του ΑΕΠ της χώρας, είναι μια άλλη. Και σε αυτά έρχεται να προστεθεί μια στεγαστική κρίση που έχει αφήσει εκατομμύρια Ισπανούς να δυσκολεύονται να βρουν προσιτή κατοικία.
Σε ένα αβέβαιο και βαθιά πολωμένο πολιτικό σκηνικό, η κυβέρνηση μειοψηφίας του Πέδρο Σάντσεθ δυσκολεύεται να αντιμετωπίσει αυτά τα προβλήματα, παρότι η Ισπανία αναδεικνύεται σε ατμομηχανή της ανάπτυξης της Ευρωζώνης.
