Η αύξηση της παραγωγικότητας παίζει καθοριστικό ρόλο στον τρόπο με τον οποίο η Fed ερμηνεύει τα μακροοικονομικά δεδομένα και λαμβάνει αποφάσεις για τη νομισματική πολιτική της. Η υψηλή και διαρκής αύξηση της παραγωγικότητας επιτρέπει στο πραγματικό ΑΕΠ, στους μισθούς και στην απασχόληση να συνεχίσουν αυτή την πορεία σταθερά, χωρίς ταυτόχρονα να ασκείται σοβαρή ανοδική πίεση στον πληθωρισμό. Η παραγωγικότητα (πραγματική παραγωγή ανά ώρα) στις ΗΠΑ αυξήθηκε 2,3% ετησίως από το τέταρτο τρίμηνο του 2022 έως το τρίτο του 2024. Αυτό το ποσοστό είναι υπερδιπλάσιο από την τάση πριν από την πανδημία της COVID-19. Πάντως, το πρόσφατο άλμα στην αύξηση της παραγωγικότητας στις ΗΠΑ δεν ήταν εφάπαξ και πιστεύουμε ότι τα οφέλη θα διατηρηθούν. Αναμένουμε ότι η παραγωγικότητα θα αυξηθεί 2% σε ετήσια βάση φέτος, δηλαδή ελαφρώς χαμηλότερα από το 2,3% σε ετήσια βάση το 2024. Μόλις το προσωπικό της Fed βεβαιωθεί ότι η πρόσφατη αύξηση της παραγωγικότητας δεν είναι εφήμερη, πιθανότατα θα αυξήσει σταδιακά την εκτίμησή του για το ουδέτερο επιτόκιο από το τρέχον 3% (διάμεσο) σε περίπου 3,5% έως το τέλος του 2025. Μια, δε, σταδιακή αναθεώρησή του προς τα πάνω θα συνοδευόταν με αύξηση της απόδοσης του 10ετούς κρατικού ομολόγου, ώστε πιθανότατα να κλείσει το 2025 στο 5%.
Εάν το προσωπικό της Fed αναθεωρήσει προς τα πάνω την εκτίμηση του ουδέτερου επιτοκίου, όταν αυξάνεται διαρκώς η παραγωγικότητα, θα προσφέρει λιγότερα περιθώρια για μείωση των επιτοκίων. Οσο η δημοσιονομική πολιτική παραμένει επεκτατική, η Fed οφείλει να τηρεί περιοριστική στάση για να αποτρέψει την ανάκαμψη του πληθωρισμού. Πάντως πιστεύουμε ότι η ενίσχυση της παραγωγικότητας το 2025 θα παραμείνει ζωηρή για τους ακόλουθους λόγους: α) τα κέρδη στη δημιουργία θέσεων εργασίας δεν θα συγκεντρώνονται πλέον σε τομείς χαμηλής παραγωγικότητας, β) η επεκτατική δημοσιονομική πολιτική θα συνεχίσει να δίνει κίνητρα για επενδύσεις κεφαλαίου, γ) η αγορά εργασίας θα συσφιχθεί εκ νέου, και δ) οι νέοι εταιρικοί σχηματισμοί θα πληθαίνουν για να τονώσουν περαιτέρω τον δυναμισμό των επιχειρήσεων. Επιπλέον, το πρότυπο αύξησης της απασχόλησης έχει σημασία για την παραγωγικότητα. Τα τελευταία δύο χρόνια η παραγωγικότητα των μη γεωργικών επιχειρήσεων αυξήθηκε πάνω από 2% ετησίως στις ΗΠΑ, αν και περισσότερο από το 70% των ιδιωτικών θέσεων εργασίας προήλθε από τις λιγότερο παραγωγικές βιομηχανίες, ήτοι την αναψυχή και τη φιλοξενία (21%), καθώς και την εκπαίδευση και την περίθαλψη (50%). Αυτοί οι κλάδοι, διαρκούσης της πανδημίας, υπέστησαν μαζικές απώλειες θέσεων εργασίας.
* Ο κ. Ατακάν Μπακισκάν είναι οικονομολόγος της Berenberg Bank.
