Μετά τα επιτυχημένα μέτρα για τη φοροδιαφυγή που προσέθεσαν επιπλέον έσοδα ύψους 2 δισ. ευρώ στον κρατικό κορβανά, σειρά έχει η αντιμετώπιση του λαθρεμπορίου. Πρόκειται για το νέο μεγάλο στοίχημα του οικονομικού επιτελείου της κυβέρνησης και της ΑΑΔΕ και ήδη οι έλεγχοι έχουν εντατικοποιηθεί σε καύσιμα, καπνικά και αλκοολούχα ποτά. Σύμφωνα με πληροφορίες για το 2025 υπολογίζονται έσοδα ύψους 500 εκατ. ευρώ από το λαθρεμπόριο, τα οποία εκτιμάται ότι θα τριπλασιαστούν μέχρι το τέλος του 2027. Η εντολή από τον υπουργό Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Κ. Χατζηδάκη προς τον ελεγκτικό μηχανισμό είναι η αύξηση των ελέγχων σε όλη την επικράτεια, ενώ είναι ιδιαίτερα πιθανό εντός της χρονιάς να ληφθούν και περαιτέρω νομοθετικά μέτρα.
Από το υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών υπολογίζουν ότι μπορούν να εισπραχθούν από το λαθρεμπόριο καυσίμων έως και 1 δισ. ευρώ καθώς και 500 εκατ. ευρώ από την καταπολέμηση του λαθρεμπορίου καπνικών.
Είναι ενδεικτικό ότι με την πρόσφατη νομοθεσία (2024) η ΑΑΔΕ έχει καταφέρει ένα σημαντικό πλήγμα στο λαθρεμπόριο πετρελαιοειδών. Για παράδειγμα, το τελευταίο τρίμηνο οι τελωνειακές υπηρεσίες διέκοψαν την τροφοδοσία καυσίμων σε 105 πρατήρια τα οποία δεν συμμορφώνονταν με τις υποχρεώσεις τους (μέτρα δέουσας επιμέλειας).
Παράλληλα, η φορολογική διοίκηση έχει θέσει σε εφαρμογή το νέο αυστηρό ποινολόγιο. Οι παραβάτες απειλούνται με πρόστιμα έως και 150.000 ευρώ, «λουκέτο» για δύο χρόνια, οριστική ανάκληση της άδειας λειτουργίας και δημοσιοποίηση των στοιχείων τους.
Σημειώνεται ότι σε πολλά πρατήρια καυσίμων έχει επιβληθεί το μέτρο της διετούς σφράγισης, και το προσεχές διάστημα αναμένεται να αυξηθούν οι έλεγχοι με στόχο μέχρι το τέλος του έτους να έχει ελεγχθεί πάνω από το 50% των πρατηρίων καυσίμων.
Η φορολογική διοίκηση έχει θέσει σε εφαρμογή το νέο αυστηρό ποινολόγιο για το λαθρεμπόριο. Οι παραβάτες απειλούνται με πρόστιμα έως και 150.000 ευρώ, «λουκέτο» για δύο χρόνια, οριστική ανάκληση της άδειας λειτουργίας και δημοσιοποίηση των στοιχείων τους.
Οπως τονίζει στην «Κ» ο διοικητής της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων Γ. Πιτσιλής: «Η προσπάθειά μας για τον περιορισμό του λαθρεμπορίου γίνεται όλο και πιο έντονη. Η μάχη είναι συνεχής. Επενδύουμε σε ψηφιακά μέσα, αξιοποιούμε τις δυνατότητες των νέων τεχνολογιών και ενισχύουμε την ελεγκτική μας ομάδα, δημιουργώντας ένα όσο το δυνατόν πληρέστερο οπλοστάσιο. Διότι, δίνοντας τη μάχη εναντίον των λαθρεμπόρων, προστατεύουμε τους καταναλωτές από κακής ποιότητας προϊόντα, τις νομοταγείς επιχειρήσεις από αθέμιτο ανταγωνισμό και το κράτος από απώλεια εσόδων».
Σύμφωνα με τον σχεδιασμό της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων που αποκαλύπτει η «Κ», το 2025 αναμένεται η νέα επιχειρησιακή μονάδα ΔΕΟΣ να αναλάβει σημαντικό ρόλο στην προσπάθεια περιορισμού του λαθρεμπορίου, ενώ μετά 12 χρόνια, τίθεται σε πλήρη λειτουργία το σύστημα εισροών – εκροών. Παράλληλα, ο μετασχηματισμός των τελωνείων επιτρέπει στη φορολογική διοίκηση να αυξήσει σημαντικά τον αριθμό των ελεγκτών που θα ασχοληθούν με το λαθρεμπόριο.
Σύμφωνα με τον σχεδιασμό της ΑΑΔΕ που αποκαλύπτει η «Κ», το 2025 αναμένεται η νέα επιχειρησιακή μονάδα ΔΕΟΣ να αναλάβει σημαντικό ρόλο στην προσπάθεια περιορισμού του λαθρεμπορίου, ενώ μετά 12 χρόνια τίθεται σε πλήρη λειτουργία το σύστημα εισροών – εκροών.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΑΑΔΕ, οι έλεγχοι που πραγματοποιήθηκαν το προηγούμενο έτος είναι αυξημένοι συγκριτικά με τα προηγούμενα χρόνια, όπως επίσης και οι παραβάσεις και τα ποσά που βεβαιώθηκαν. Ειδικότερα:
• Kαπνικά προϊόντα. Συνολικά διενεργήθηκαν 14.352 έλεγχοι και διαπιστώθηκαν 1.401 παραβάσεις. Κατασχέθηκαν 91.392.881 τεμάχια τσιγάρα και 35.615.674 γραμμάρια καπνός. Τα πρόστιμα και οι φόροι που βεβαιώθηκαν ανήλθαν στο ποσό των 25,9 εκατ. ευρώ. Η σημαντικότερη υπόθεση αποκαλύφθηκε τον Αύγουστο του 2024. Το Γ΄ Τελωνείο Πειραιά εντόπισε και κατάσχεσε 11.250.000 τεμάχια λαθραία τσιγάρα σε εμπορευματοκιβώτιο με ψευδή δήλωση για ξύλινα πιρούνια. Χώρα προέλευσης ήταν η Κορέα, ενώ η αξία των αναλογούντων δασμών και φόρων έφτασε στα 2.276.080 ευρώ.
• Αλκοολούχα ποτά. Συνολικά πραγματοποιήθηκαν 12.894 έλεγχοι, διαπιστώθηκαν 880 παραβάσεις και βεβαιώθηκαν φόροι και πρόστιμα 5,1 εκατ. ευρώ.
• Ενεργειακά προϊόντα. Συνολικά πραγματοποιήθηκαν 17.345 έλεγχοι και διαπιστώθηκαν 1.765 παραβάσεις. Οι φόροι και τα πρόστιμα έφθασαν τα 199,5 εκατ. ευρώ. Η σημαντικότερη υπόθεση αποκαλύφθηκε στις 15 Μαρτίου 2024. Το Τελωνείο Πατρών κατάσχεσε εννέα βυτιοφόρα που περιείχαν διαλύτες με σκοπό πιθανότατα τη νόθευση υγρών καυσίμων.
• Εφαρμογή μέτρων δέουσας επιμέλειας. Το τελευταίο τρίμηνο του έτους οι τελωνειακές υπηρεσίες διέκοψαν την τροφοδοσία καυσίμων σε 105 πρατήρια τα οποία δεν συμμορφώνονταν με τις υποχρεώσεις τους. Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΑΑΔΕ, σημειώνεται σημαντική αύξηση στα ποσοστά οικειοθελούς συμμόρφωσης των πρατηριούχων καυσίμων.
Αναλυτικότερα, τον Δεκέμβριο του 2024, τα ποσοστά συμμόρφωσης των εγκαταστάσεων πρατηρίων στις σχετικές υποχρεώσεις του, είχαν ως εξής:
• 70% ως προς τις υπεύθυνες δηλώσεις πιστοποίησης καλής λειτουργίας για τις αντλίες, και
• 82% ως προς τις υπεύθυνες δηλώσεις για την άρτια λειτουργία του συστήματος εισροών – εκροών.
Τον Μάιο του 2024 η συμμόρφωση της αγοράς των πρατηρίων καυσίμων βρισκόταν μόλις στο 8% ως προς τις υπεύθυνες δηλώσεις αντλιών και 1% ως προς τις υπεύθυνες δηλώσεις συστήματος εισροών – εκροών.
• Δράσεις από τον θάλαμο επιχειρήσεων. Αναλύθηκαν δεδομένα πωλήσεων 47 πρατηρίων καυσίμων για το χρονικό διάστημα Σεπτεμβρίου – Νοεμβρίου. Από την ελεγκτική δράση προέκυψε 2ετής σφράγιση 5 πρατηρίων καυσίμων, ενώ βρίσκονται σε εξέλιξη άλλες 2 υποθέσεις.
Μέσω αλγορίθμων θα εντοπίζονται οι «πειραγμένες» αντλίες
Οι Δυνάμεις Ελέγχου Οικονομικών Συναλλαγών (ΔΕΟΣ) αναλαμβάνουν το δύσκολο έργο της περιστολής του λαθρεμπορίου. Η νέα μονάδα έχει στελεχωθεί από εφοριακούς και τελωνειακούς υπαλλήλους και επικεντρώνεται στον έλεγχο δύσκολων υποθέσεων και ειδικών αποστολών, και βρίσκεται σε απευθείας σύνδεση με την αίθουσα επιχειρήσεων της ΑΑΔΕ. Οπως τονίζουν υψηλόβαθμα στελέχη του οικονομικού επιτελείου, από τη μονάδα ΔΕΟΣ θα διενεργούνται έλεγχοι μεγάλων υποθέσεων φοροδιαφυγής, λαθραίας διακίνησης προϊόντων, απάτης σε ΦΠΑ και ενδοκοινοτικό εμπόριο, με στόχο τον εντοπισμό περιπτώσεων «μαύρου χρήματος».Εκτός από τη νέα μονάδα που λειτουργεί η ΑΑΔΕ σχεδιάζει τα εξής:
• Ολοκλήρωση κανονιστικού πλαισίου για την εγκατάσταση και χρήση των σταθερών και των φορητών συστημάτων βιντεοεπιτήρησης (κάμερες στους ελέγχους).
• Προμήθεια 32 X-rays χειρός (μηχανές ανίχνευσης).
• Προμήθεια 8 αυτοκινούμενων Χ-rays.
Οι δράσεις για το λαθρεμπόριο αφορούν:
• Υλοποίηση επιχειρησιακών σχεδίων για καπνικά, αλκοολούχα, ενεργειακά και υγραέριο, διαλύτες, ρευστά διαθέσιμα και ταχυδρομικά δέματα.
• Πλήρη αξιοποίηση των δεδομένων του συστήματος εισροών – εκροών στα καύσιμα, με χρησιμοποίηση και εργαλείων τεχνητής νοημοσύνης.
• Εκδοση των κοινών υπουργικών αποφάσεων που αφορούν:
– Τις υποχρεώσεις των βυτιοφόρων και φορτηγών μεταφοράς καυσίμων (συστήματα γεωγραφικού εντοπισμού – GPS, απογραφή στο σχετικό ψηφιακό μητρώο).
Αφού επιλεχθούν τα ύποπτα πρατήρια θα ξεκινάει η παρακολούθηση, με παράλληλη εξέταση των δεδομένων από το σύστημα εισροών – εκροών.
– Εξειδίκευση των παραβάσεων που αφορούν τα συστήματα εισροών – εκροών στα πλωτά εφοδιαστικά – μεταφορικά μέσα ναυτιλιακού καυσίμου.
Η στόχευση, όπως γίνεται αντιληπτό, επικεντρώνεται στα καύσιμα. Πλέον, με τη βοήθεια ειδικών αλγορίθμων και από ανάλυση κινδύνου οι ελεγκτές στοχεύουν πρατήρια καυσίμων βάσει συγκεκριμένων κριτηρίων. Αρχικά εξετάζονται τα στοιχεία αγορών – πωλήσεων των πρατηρίων από τα συστήματα εισροών – εκροών για να διαπιστωθούν ασυνήθιστες κινήσεις που μπορεί να συνδέονται με παράνομες πράξεις ή να δημιουργούν σοβαρές υπόνοιες για παρεμβάσεις καταδολίευσης του ηλεκτρονικού συστήματος.
Αφού επιλεχθούν τα ύποπτα πρατήρια αρχίζει η διαδικασία παρακολούθησής τους, με παράλληλη εξέταση των δεδομένων που δίνονται από το σύστημα εισροών – εκροών σε πραγματικό χρόνο από τα στελέχη της αίθουσας επιχειρήσεων της ΑΑΔΕ.
Στο τελικό στάδιο του ελέγχου γίνεται έλεγχος στα πρατήρια για να διαπιστωθούν οι παραβάσεις και στη συνέχεια να επιβληθεί η διετής σφράγιση και να διακοπεί η τροφοδοσία καυσίμων. Σημειώνεται ότι με απόφαση που εκδόθηκε πρόσφατα καθορίζονται τα όργανα και η διαδικασία ελέγχου, οι κατηγορίες των παραβάσεων και κυρώσεων, οι όροι, οι προϋποθέσεις και η διαδικασία σφράγισης και αποσφράγισης των εγκαταστάσεων, η διαδικασία δέσμευσης και καταστροφής εξοπλισμού και δεξαμενών, και οι όροι για τη δημοσιοποίηση των στοιχείων των παραβατών, των παραβάσεων και κυρώσεων, του τρόπου, του χρόνου και του μέσου δημοσιοποίησης.
Σύμφωνα με την απόφαση, οι έλεγχοι διενεργούνται από ελεγκτές του ΣΔΟΕ, του υπουργείου Ανάπτυξης, της ΑΑΔΕ και των περιφερειών, με τη βοήθεια –όπου χρειάζεται– των αστυνομικών ή λιμενικών αρχών ή της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας.
Ελέγχονται εγκαταστάσεις, μεταφορικά μέσα, συστήματα εισροών – εκροών και η σύνδεσή τους με ταμειακές μηχανές ή ειδικούς μηχανισμούς.
Ανάλογα με την παράβαση επιβάλλονται οι εξής κυρώσεις:
1. Πρατήριο που λειτουργεί χωρίς το σύστημα παρακολούθησης εισροών – εκροών. Επιβάλλεται διετές «λουκέτο» καθώς και πρόστιμο 150.000 ευρώ. Η άδεια λειτουργίας της εγκατάστασης ανακαλείται οριστικά.
2. Μετρητές/αντλίες που δεν συνδέονται ή δεν παρακολουθούνται από το σύστημα εισροών – εκροών. «Λουκέτο» για δύο έτη, ποινικές κυρώσεις και πρόστιμο 100.000 ευρώ.
3. Σε «πειραγμένους» μηχανισμούς, για σύνδεση με μη αδειοδοτημένες δεξαμενές, εικονικές αποδείξεις, εικονικά τιμολόγια ή δελτία, επιβάλλεται διετές «λουκέτο» και πρόστιμο 150.000 ευρώ.
