Σοβαρές παρενέργειες στην οικονομία προκαλεί η μη εξυγίανση της αγοράς από τις εταιρείες-ζόμπι που απορροφούν ένα σημαντικό μέρος χρηματοοικονομικών και φυσικών πόρων, επηρεάζοντας παράλληλα τις επιδόσεις των υγιών επιχειρήσεων στον ρυθμό αύξησης των καθαρών παγίων κεφαλαίων και μεταβολής της απασχόλησης, καθώς και στη συνολική παραγωγικότητα των συντελεστών παραγωγής.
Η ύπαρξη κόκκινων δανείων στις τράπεζες προκαλεί αρνητική επίδραση στους ρυθμούς πιστωτικής επέκτασης.
Αυτό επισημαίνει μελέτη του ΙΟΒΕ που εξετάζει τις επιπτώσεις της διατήρησης των επιχειρήσεων-ζόμπι, δηλαδή εκείνων που επί σειράν ετών δυσκολεύονται να αποπληρώσουν τους τόκους επί των δανειακών υποχρεώσεών τους. Με βάση τα συμπεράσματα της μελέτης:
1. Η ύπαρξη κόκκινων δανείων στις τράπεζες προκαλεί αρνητική επίδραση στους ρυθμούς πιστωτικής επέκτασης, ενώ αντίστοιχα η μείωσή τους απελευθερώνει πόρους που τονώνουν την πιστωτική επέκταση. Η καταγεγραμμένη μείωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων στα βιβλία των τραπεζών κατά 40 ποσοστιαίες μονάδες σωρευτικά την περίοδο 2016-2023 οδήγησε σε αύξηση των καθαρών ροών επιχειρηματικών δανείων κατά 8 δισ. ευρώ περίπου από τα 22,5 δισ. ευρώ (36% της πιστωτικής επέκτασης) που καταγράφηκε την ίδια περίοδο.
2. Tα μη εξυπηρετούμενα δάνεια απορροφούν ένα σημαντικό μερίδιο χρηματοοικονομικών και φυσικών πόρων στην οικονομία μέσω των εξασφαλίσεων. Το ύψος των εξασφαλίσεων, που σε όρους αξίας είναι κυρίως επαγγελματικά (53%) και οικιστικά ακίνητα (32%), και σχετίζεται στενά με το επίπεδο του ποσοστού ανάκτησης των κόκκινων δανείων, εκτιμάται ότι αγγίζει τα 19,8 δισ. ευρώ ή 47% των συνολικών μη εξυπηρετούμενων δανείων, ενώ ως ποσοστό του ΑΕΠ βρίσκεται στο 9,5%. Συνεπώς, η ταχύτερη διευθέτηση των προβληματικών δανείων μπορεί να αποδεσμεύσει σημαντικούς χρηματοοικονομικούς και φυσικούς πόρους, και η ανακατανομή που θα προκύψει προς πιο παραγωγικές κατευθύνσεις θα συμβάλει σε ταχύτερη οικονομική μεγέθυνση.
3. Σημαντική είναι επίσης η άμεση επίπτωση στην υγιή επιχειρηματικότητα, καθώς όσο μεγαλύτερη είναι η συμφόρηση κεφαλαίου σε εταιρείες-ζόμπι, παρατηρείται χαμηλότερος ρυθμός αύξησης των επενδύσεων στις υγιείς επιχειρήσεις. Η επίπτωση αυτή είναι πιο έντονη στους τομείς της μεταποίησης, παροχής νερού – επεξεργασίας λυμάτων – εξυγίανσης, στα καταλύματα και στην εστίαση, καθώς και στη διαχείριση ακίνητης περιουσίας. Είναι χαρακτηριστικό ότι οι ακαθάριστες επενδύσεις του τομέα της μεταποίησης σε πραγματικούς όρους θα αυξάνονταν ετησίως κατά 4,2% ή 108 εκατ. ευρώ (σε τιμές 2015) περίπου για κάθε 1 ποσοστιαία μονάδα μείωσης του ποσοστού κεφαλαίου σε επιχειρήσεις-ζόμπι στον ίδιο τομέα.
Συμπερασματικά, καταλήγει το ΙΟΒΕ, αναδεικνύεται η σημασία για την ελληνική οικονομία της ταχείας διευθέτησης των μη εξυπηρετούμενων δανείων, καθώς και της περαιτέρω μείωσης του αριθμού των εταιρειών-ζόμπι. Ως άμεσες θετικές επιδράσεις ξεχωρίζουν οι αναμενόμενοι υψηλότεροι ρυθμοί επενδύσεων, απασχόλησης και παραγωγικότητας στην οικονομία λόγω του υψηλότερου μεριδίου των υγιών επιχειρήσεων. Στις έμμεσες θετικές επιδράσεις συγκαταλέγονται η βελτίωση των προοπτικών λειτουργίας και ανάπτυξης στις υπάρχουσες υγιείς επιχειρήσεις λόγω απελευθέρωσης χρηματοοικονομικών και φυσικών πόρων και η αποτελεσματικότερη κατανομή τους στο σύνολο της οικονομίας.
