Η πράσινη μετάβαση, ένα φιλόδοξο σχέδιο αλλά και ένα όραμα κυρίαρχο τα τελευταία χρόνια στις προτεραιότητες πολιτικών και επιχειρηματιών, εγκαταλείπεται από ορισμένους εκ των ισχυρότερων παραγόντων που επρόκειτο να το στηρίξουν, καθώς αποχωρούν από τα σχετικά δίκτυα οι μεγαλύτερες τράπεζες στις δύο πλευρές του Ατλαντικού, ενώ οι επενδυτές αποσύρουν σημαντικά κεφάλαια από σχέδια για το κλίμα.
Στη διάρκεια του 2024, οι επενδυτές απέσυραν περίπου 30 δισ. δολ. από αμοιβαία κεφάλαια που επενδύουν σε πράσινα σχέδια.
Σύμφωνα με σχετικό ρεπορτάζ των Financial Times, οι μεγαλύτερες ευρωπαϊκές τράπεζες απειλούν να αποχωρήσουν από τη συμμαχία για μηδενικό άνθρακα, τη γνωστή ως Τραπεζική Συμμαχία για το Μηδενικό Αποτύπωμα Ανθρακα (Net Zero Banking Alliance), αν δεν χαλαρώσουν οι όροι της συμφωνίας. Οπως αναφέρει η βρετανική εφημερίδα, οι επικεφαλής των μεγάλων τραπεζών ανησυχούν για την τύχη της πράσινης πολιτικής στις ΗΠΑ υπό τον Ντόναλντ Τραμπ. Είναι, ωστόσο, προφανές πως έχουν δράσει καταλυτικά οι μαζικές αποχωρήσεις από δίκτυα και συμφωνίες του είδους που ανακοίνωσαν τις τελευταίες εβδομάδες οι αμερικανικοί τραπεζικοί κολοσσοί, μεταξύ των οποίων οι JPMorgan, Citigroup, Goldman Sachs κ.λπ. Την περασμένη Παρασκευή, τις ακολούθησαν οι τέσσερις μεγαλύτερες τράπεζες του Καναδά ενώ σε αντίστοιχη κίνηση, αλλά ιδιαίτερου συμβολισμού, προχώρησε επίσης την Παρασκευή και η ομοσπονδιακή τράπεζα των ΗΠΑ, Federal Reserve, όταν ανακοίνωσε πως αποχωρεί από το πράσινο δίκτυο κεντρικών τραπεζών που ίδρυσε ο διοικητής της Τράπεζας της Αγγλίας,, Μαρκ Κάρνεϊ, το 2017.
Παρόμοια διαλύεται, εξάλλου, εις τα εξ ων συνετέθη αντίστοιχο δίκτυο επενδυτικών και διαχειριστών κεφαλαίων, η πρωτοβουλία των Διαχειριστών Κεφαλαίων για Μηδενικό Αποτύπωμα Ανθρακα (Net Zero Asset Managers), καθώς ανακοίνωσε ότι δεν θα παρακολουθεί πλέον κατά πόσον οι επενδυτικές εφαρμόζουν τους σχετικούς κανόνες και πληρούν τα πράσινα κριτήρια. Προ ημερών, εγκατέλειψε την εν λόγω πρωτοβουλία ο επενδυτικός κολοσσός BlackRock, ενώ η Vanguard την έχει εγκαταλείψει από το 2022. Η μαζική έξοδος τραπεζικών και επενδυτικών κολοσσών από συμμαχίες και δίκτυα με πράσινο πρόσημο έπεται μιας περιόδου αρκετών ετών, στη διάρκεια της οποίας εντείνονταν διαρκώς οι πολιτικές και νομικές πιέσεις προς την κατεύθυνση των περιβαλλοντικά και κοινωνικά υπεύθυνων επιχειρηματικών και επενδυτικών δραστηριοτήτων. Πριν από τέσσερα χρόνια ή και λιγότερο, τράπεζες, ασφαλιστικές και διαχειριστές κεφαλαίων επεδείκνυαν συστηματικά τη στροφή τους στην πράσινη μετάβαση. Οπως σχολιάζουν, πάντως, οι New York Times, οι οργανώσεις για την προστασία του κλίματος, που τα προηγούμενα χρόνια ασκούσαν συντονισμένες πιέσεις για τη μείωση των εκπομπών καυσαερίων και τη χρηματοδότηση της μετάβασης στην πράσινη οικονομία, έχουν ενοχλήσει εντόνως ορισμένους από τους βουλευτές των Ρεπουμπλικανών.
«Το πολιτικό περιβάλλον άλλαξε ριζικά», σχολιάζει σχετικά ο Σιβαράμ Ρατοπάλ, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια, αναφερόμενος στην επιστροφή του Ντόναλντ Τραμπ στον Λευκό Οίκο και στις προθέσεις του να ακυρώσει όλες τις πολιτικές του Τζο Μπάιντεν για το κλίμα. Ο ίδιος υπογραμμίζει πως «αν ο διευθύνων σύμβουλος κάποιας εκ των μεγάλων αυτών τραπεζών αποφασίσει να παραμείνει η τράπεζά του σε αυτές τις συμμαχίες θέτει το πεδίο αντιπαράθεσης που θα έχει με την Ουάσιγκτον». Εν ολίγοις, τράπεζες και επενδυτικές τείνουν να συντονιστούν με τη γραμμή που χάραξαν οι τεχνολογικοί κολοσσοί των ΗΠΑ και οι μεγιστάνες επικεφαλής τους, Μασκ, Ζούκερμπεργκ και Μπέζος, που συντάσσονται πλέον ανοικτά με τον Ντόναλντ Τραμπ και την πολιτική του. Η αλλαγή κλίματος ήταν, άλλωστε, προφανής από το περασμένο έτος, στη διάρκεια του οποίου οι επενδυτές απέσυραν περίπου 30 δισ. δολ. από αμοιβαία κεφάλαια που επενδύουν σε σχέδια για το κλίμα. Ηταν η πρώτη χρονιά μετά το 2019 που μειώθηκαν οι επενδύσεις του είδους μετά μια εκρηκτική αύξηση τεσσάρων ετών και είναι προφανές πως η αλλαγή στη συμπεριφορά των επενδυτών οφείλεται στη διαφαινόμενη εδώ και μήνες επιστροφή του Ντόναλντ Τραμπ. Στη διάρκεια της αμέσως προηγούμενης τετραετίας, τα περιουσιακά στοιχεία που διαχειρίζονταν τα εν λόγω κεφάλαια έφτασαν στο ρεκόρ των 541 δισ. δολ. αλλά μειώθηκαν για πρώτη φορά το περασμένο έτος στα 533 δισ. δολ. Και αυτό συνέβη μολονότι τα κεφάλαια που επενδύουν σε σχέδια φιλικά προς το κλίμα είχαν απόδοση μεγαλύτερη από την ευρύτερη αγορά, που έφτασε στο 13,16% όταν η αντίστοιχη στην ευρύτερη αγορά ήταν 12,08%.
