Ο Τζο Μπάιντεν εγκατέλειψε τον Λευκό Οίκο παραδίδοντας στον διάδοχό του μια ισχυρή οικονομία. Κατά τη διάρκεια της προεδρίας του σημειώθηκαν ιστορικά κέρδη στην αγορά εργασίας, μπήκαν τα θεμέλια για τη μελλοντική ανάπτυξη της μεταποίησης και μειώθηκε ο υψηλότερος πληθωρισμός των τελευταίων δεκαετιών χωρίς να προκληθεί ύφεση.
Πρόκειται για κατορθώματα, όπως σημειώνει το CNN, που μοιάζουν ακόμη πιο εντυπωσιακά εάν σκεφθεί κανείς ότι οι ΗΠΑ βρίσκονταν στη δίνη μιας θανατηφόρας πανδημίας που σημάδεψε την οικονομία όταν ανέλαβε ο Μπάιντεν.
Ομως, η κληρονομιά του απερχόμενου Αμερικανού προέδρου περιλαμβάνει επίσης υψηλότερο εθνικό χρέος, μεγαλύτερο εμπορικό έλλειμμα και υψηλότερο κόστος για στέγαση, υγειονομική περίθαλψη, τριτοβάθμια εκπαίδευση και φροντίδα παιδιών.
Αναφερόμενος στο δημόσιο χρέος των 36 τρισ. δολαρίων ο Αντρέας Χάουσκρεχτ, καθηγητής στο Kelley School of Business του Πανεπιστημίου της Ιντιάνα, το χαρακτήρισε «σημαντικό βάρος για τη μελλοντική οικονομική ανάπτυξη, ένα σημαντικό βάρος για την ευημερία των παιδιών και των εγγονιών μας, επειδή είναι ένα μεγάλο, μεγάλο σπαθί που κρέμεται από πάνω τους».
Ενώ οι περισσότεροι οικονομολόγοι συμφωνούν ότι ο απερχόμενος πρόεδρος δεν έφταιγε για τον πληθωρισμό, η πολυετής περίοδος αύξησης των τιμών έπληξε τους Αμερικανούς.
Αυτό τον οδηγεί να αξιολογήσει αρνητικά την κυβέρνηση Μπάιντεν. «Από αυτήν την άποψη, η αξιολόγησή μου για την κυβέρνηση Μπάιντεν είναι ότι ήταν δημοσιονομικά ανεύθυνη. Λέω ότι η πρώτη κυβέρνηση Τραμπ ήταν καλύτερη; Οχι. Λέω ότι πιστεύω πως το Τραμπ 2.0 θα είναι καλύτερο; Οχι. Αλλά όταν κοιτάζω το δημοσιονομικό ιστορικό του Μπάιντεν, έμεινε μετεξεταστέος».
Μεγάλο βαρίδι για τον τελικό απολογισμό των οικονομικών επιδόσεων του Μπάιντεν είναι και το υψηλό κόστος ζωής. Ενώ οι περισσότεροι οικονομολόγοι συμφωνούν ότι ο απερχόμενος πρόεδρος δεν έφταιγε για τον πληθωρισμό, η πολυετής περίοδος απότομης αύξησης των τιμών έπληξε σκληρά τους Αμερικανούς και, τελικά, υπήρξε ένα πυκνό σύννεφο πάνω από την προεδρία του Μπάιντεν, που συνεχίστηκε μέχρι τις εκλογές του Νοεμβρίου.
Απασχόληση
Οι επιδόσεις της αγοράς εργασίας κατά τη διάρκεια της κυβέρνησης Μπάιντεν υπήρξαν ιστορικές. Μέχρι τον Δεκέμβριο η αμερικανική οικονομία προσέθετε θέσεις εργασίας για 48 διαδοχικούς μήνες, στη δεύτερη μεγαλύτερη περίοδο επέκτασης της απασχόλησης στην Ιστορία. Ο Μπάιντεν είναι ο πρώτος πρόεδρος των ΗΠΑ που είδε αύξηση των θέσεων εργασίας για όλους τους μήνες της θητείας του. Η αμερικανική οικονομία προσέθεσε 16,6 εκατ. θέσεις εργασίας από τον Φεβρουάριο του 2021 έως τον Δεκέμβριο του 2024. Το ποσοστό της ανεργίας έφθασε στο χαμηλό σχεδόν 54 ετών του 3,4% τον Ιανουάριο του 2023.
ΑΕΠ
Ο Μπάιντεν παραδίδει μια οικονομία που συνεχίζει να αναπτύσσεται με υγιείς ρυθμούς. Το ΑΕΠ αυξήθηκε με ετήσιο ρυθμό 3,1% κατά το τρίτο τρίμηνο του περασμένου έτους. Αυτό που στήριξε την οικονομία ήταν οι ισχυρές καταναλωτικές δαπάνες, ακόμη και μπροστά στον υψηλό πληθωρισμό και στα υψηλά επιτόκια. Οι μισθοί αυξάνονται ταχύτερα από τον πληθωρισμό εδώ και 19 μήνες.
Κόστος ζωής
Ο υψηλός πληθωρισμός ήταν το Βατερλώ του Μπάιντεν αλλά και ένας από τους βασικούς λόγους για τους οποίους έχασε την προεδρία η Κάμαλα Χάρις. Ασφαλώς ο υψηλός πληθωρισμός προέκυψε από μια πανδημία που συμβαίνει μία φορά τον αιώνα και δεν επηρέασε μόνο την αμερικανική οικονομία. Ομως, κάποιοι οικονομολόγοι τον συνδέουν τουλάχιστον σε κάποιο βαθμό και με τα τεράστια δημοσιονομικά πακέτα που πέρασαν τόσο υπό τον Τραμπ όσο και υπό τον Μπάιντεν. Τελικά, οι τιμές των κοινών αγαθών και υπηρεσιών είναι 20,5% υψηλότερες από ό,τι ήταν τον Φεβρουάριο του 2021. Οι τιμές των τροφίμων είναι 22,6% υψηλότερες.
Για να αντιμετωπίσει τον υψηλό πληθωρισμό η Federal Reserve ξεκίνησε μια από τις πιο επιθετικές πολιτικές νομισματικής σύσφιγξης στην πρόσφατη Ιστορία, φέρνοντας τα επιτόκια σε υψηλό 23 ετών.
Στέγαση
Τα οδυνηρά υψηλά επιτόκια επιδείνωσαν περαιτέρω το πρόβλημα της στέγασης. Το τρίτο τρίμηνο του 2024 η μέση τιμή πώλησης μιας μονοκατοικίας στις ΗΠΑ ήταν 420.400 δολάρια, δηλαδή 18% υψηλότερη από ό,τι το πρώτο τρίμηνο του 2021. Η μέση τιμή πώλησης αυξήθηκε κατά 5% στην πρώτη κυβέρνηση Τραμπ.
Υποδομές, καθαρή ενέργεια
Ο ακρογωνιαίος λίθος της κληρονομιάς του Μπάιντεν είναι μια σειρά από σαρωτικές νομοθετικές νίκες που έχουν σχεδιαστεί για να χρηματοδοτήσουν την ανοικοδόμηση των υποδομών των ΗΠΑ, την επέκταση της καθαρής τεχνολογίας και την ενίσχυση της εγχώριας παραγωγής σε κρίσιμους τομείς όπως τα τσιπ. Συνολικά, οι νόμοι αυτοί έχουν σχεδιαστεί για να αναδιαμορφώσουν βασικούς πυλώνες της οικονομίας των ΗΠΑ την επόμενη δεκαετία, ενώ προβλέπουν πάνω από 4 τρισ. δολάρια σε επενδύσεις, δαπάνες και πιστώσεις φόρων.
Wall Street
Σε όλη τη θητεία του Μπάιντεν η Wall Street σημείωσε σημαντικά κέρδη, δίνοντας ώθηση στις αποδόσεις των επενδυτών αλλά και των συνταξιοδοτικών και αποταμιευτικών λογαριασμών. Από την ορκωμοσία του Μπάιντεν στις 20 Ιανουαρίου 2021 έως τις 16 Ιανουαρίου 2025, ο S&P 500 σημείωσε συνολική απόδοση (συμπεριλαμβανομένων των μερισμάτων) 63,77%.
