Μπορεί οι νέοι επιχειρηματίες να στερήθηκαν το 2024 –τουλάχιστον στην πλειονότητά τους– φαντασίας όσον αφορά το αντικείμενο όπου θα δραστηριοποιηθούν, δεν παρέλειψαν όμως να λάβουν σοβαρά υπόψη τους τις αλλαγές στη φορολογική πολιτική. Γι’ αυτό και στράφηκαν με μεγαλύτερη επιμέλεια στην κατεύθυνση της σύστασης προσωπικών εταιρειών –ομόρρυθμων και ετερόρρυθμων– ακριβώς για να διασφαλίσουν ότι σε περίπτωση παραγωγής ζημιών, δεν θα υποχρεωθούν να καταβάλουν φόρο εισοδήματος, κάτι που συνεπάγεται η σύσταση ατομικής επιχείρησης με το που λήγει η «περίοδος χάριτος» που προβλέπει ο νέος νόμος.
Με βάση τα στοιχεία του ΓΕΜΗ, το 2024 ήταν έτος νέας αύξησης του αριθμού ιδρύσεων νέων επιχειρήσεων. Η χρονιά έκλεισε με 64.363 νέες ιδρύσεις. Είναι η πρώτη φορά που σπάει ανοδικά το φράγμα των 60.000 (σ.σ. το 2023 δημιουργήθηκαν 58.601 νέες επιχειρήσεις, δηλαδή στο έτος που μόλις ολοκληρώθηκε καταγράφηκε αύξηση 10%), κάτι που σημαίνει ότι η επίδοση του 2024 αποτελεί την καλύτερη από το 2012 μέχρι σήμερα.
Παρά την αύξηση, όμως, τα στοιχεία αποτύπωσαν μείωση στον αριθμό των ιδρύσεων νέων ατομικών επιχειρήσεων (από 25.536 το 2023 σε 23.952 το 2024). Η επίδοση της περυσινής χρονιάς δεν είναι χαμηλή. Ομως, το ΓΕΜΗ έχει καταγράψει και πολύ μεγαλύτερες κατά τη διάρκεια των τελευταίων ετών. Αντίθετα, στις προσωπικές εταιρείες –δηλαδή στις ομόρρυθμες και τις ετερόρρυθμες– ποτέ στο παρελθόν δεν είχε καταγραφεί επίδοση αντίστοιχη με αυτή του 2024. Συνολικά δημιουργήθηκαν 23.595 ομόρρυθμες και ετερόρρυθμες εταιρείες, με τη δεύτερη καλύτερη επίδοση να είναι αυτή του 2023 με 16.201 νέες ιδρύσεις.
Τα αίτια της «στροφής» δεν είναι κοινά για όλους, όμως είναι βάσιμη η υπόθεση ότι αυτή οφείλεται και στις αλλαγές που έχουν γίνει στο φορολογικό πλαίσιο.Ποιες είναι οι διαφορές –πλέον– μιας ατομικής επιχείρησης με μια προσωπική;
1. Στην ατομική επιχείρηση ο φόρος υπολογίζεται με βάση την κλίμακα φορολογίας εισοδήματος, η οποία προβλέπει συντελεστές που κυμαίνονται από 9% έως και 44%. Αντιθέτως, η προσωπική επιχείρηση επιβάλλει φόρο από το πρώτο ευρώ ο οποίος υπολογίζεται με συντελεστή 22%. Αν συγκρίνει κανείς τις δύο διαφορετικές μεθόδους, θα καταλήξει στο συμπέρασμα ότι η προσωπική εταιρεία βγάζει περισσότερο φόρο αν τα φορολογητέα κέρδη είναι χαμηλότερα από περίπου 35.000 ευρώ τον χρόνο και λιγότερο φόρο από το συγκεκριμένο ποσό και πάνω. Ουσιαστικά αυτό συμβαίνει διότι ο πραγματικός συντελεστής φορολόγησης διαμορφώνεται στο 22% στο συγκεκριμένο ποσό.
2. Η ατομική επιχείρηση εμπίπτει στην εφαρμογή του ελάχιστου τεκμαρτού εισοδήματος. Αυτό δεν αφορά τις νεοσύστατες επιχειρήσεις, καθώς ο νόμος προβλέπει τριετή εξαίρεση. Ωστόσο, όσοι μπαίνουν τώρα στη διαδικασία να δημιουργήσουν νέα επιχείρηση, έχουν στο βάθος του μυαλού τους ότι ο νέος τρόπος ουσιαστικά δεν επιτρέπει την καταγραφή ζημιών. Ακόμη κι αν αυτό ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα, το γεγονός ότι κάποιος πρέπει να μπει στη διαδικασία να προσφύγει σε ειδική διαδικασία για την αμφισβήτηση του τεκμαρτού εισοδήματος, λειτουργεί αποτρεπτικά. Ο νόμος έχει δικλίδες ασφαλείας. Δηλαδή προβλέπει ότι ακόμη και σε περίπτωση μετατροπής μιας ατομικής επιχείρησης σε προσωπική, μπορεί να ενεργοποιηθεί το ελάχιστο τεκμαρτό εισόδημα και στον ΑΦΜ της ομόρρυθμης ή της ετερόρρυθμης, αν προκύπτει ότι η μετατροπή έγινε αποκλειστικά για λόγους φοροαποφυγής.
Η ατομική επιχείρηση εμπίπτει στην εφαρμογή του ελάχιστου τεκμαρτού εισοδήματος. Αυτό δεν αφορά τις νεοσύστατες επιχειρήσεις, καθώς ο νόμος προβλέπει τριετή εξαίρεση. Ωστόσο, όσοι μπαίνουν τώρα στη διαδικασία να δημιουργήσουν νέα επιχείρηση έχουν στο βάθος του μυαλού τους ότι ο νέος τρόπος ουσιαστικά δεν επιτρέπει την καταγραφή ζημιών.
Το «θεωρητικό κέρδος» της ατομικής επιχείρησης δεν είναι σταθερό, αλλά αναπροσαρμόζεται κάθε χρόνο ανάλογα με τη μεταβολή του κατώτατου μισθού. Ετσι, όσοι επιχειρούν μέσω ατομικής γνωρίζουν από τώρα ότι και φέτος και το 2026 και το 2027 θα πληρώσουν τουλάχιστον 4%-5% περισσότερα λόγω της προγραμματισμένης αναπροσαρμογής του κατώτατου μισθού.
3. Οι προσωπικές εταιρείες, σε αντίθεση με τις ατομικές, προβλέπουν «συνεταιρισμό», καθώς η σύστασή τους απαιτεί τη συμμετοχή τουλάχιστον δύο εταίρων. Η ατομική επιχείρηση, αντίθετα, είναι αυτό που λέει η ίδια η λέξη.
Τα «λουκέτα»
Εκτός από τις ιδρύσεις εταιρειών, το ΓΕΜΗ μετράει και τα «κλεισίματα». Στις ατομικές επιχειρήσεις, το 2024 είχαμε 7.446, με τον αριθμό να είναι μειωμένος συγκριτικά με το 2023. Ετσι, το «ισοζύγιο» διαμορφώθηκε στο +16.506. Στις προσωπικές εταιρείες, όμως, οι επιδόσεις ήταν πολύ καλύτερες, καθώς είχαμε 23.595 νέες ιδρύσεις και 8.547 κλεισίματα. Δηλαδή, το ισοζύγιο ήταν θετικό κατά 15.048, αριθμός σχεδόν διπλάσιος συγκριτικά με το 2023 που έκλεισε στις 8.983. Και αυτός ο δείκτης αποδεικνύει τη στροφή του ενδιαφέροντος από τις ατομικές προς τις προσωπικές εταιρείες.
Με βάση τα στοιχεία του ΓΕΜΗ, το 2024 ήταν έτος νέας αύξησης του αριθμού ιδρύσεων νέων επιχειρήσεων. Η χρονιά έκλεισε με 64.363 νέες ιδρύσεις. Είναι η πρώτη φορά που σπάει ανοδικά το φράγμα των 60.000 (σ.σ. το 2023 δημιουργήθηκαν 58.601 νέες επιχειρήσεις, κάτι που σημαίνει ότι το 2024 καταγράφηκε αύξηση 10%). Η καλύτερη επίδοση από το 2012 μέχρι σήμερα.
