Ενα από τα σημαντικότερα σημεία θαλάσσιας διακίνησης εμπορευμάτων στη Μεσόγειο αποτελεί σήμερα το λιμάνι του Πειραιά, έχοντας εκτινάξει, τα τελευταία χρόνια, τον όγκο εργασιών του. Περίπου πέντε εκατ. ΤEUS (ισοδύναμες μονάδες είκοσι ποδών) διακινούνται ετησίως, ενώ καταγράφονται αφίξεις άνω των 3.000 εμπορικών πλοίων.
Καθώς αποτελεί την πρώτη πύλη εισόδου στο κοινοτικό έδαφος της Ευρωπαϊκής Ενωσης, κυρίως από τη Μέση και την Απω Ανατολή, ο ρόλος των ελεγκτικών Αρχών στην πάταξη της διακίνησης ναρκωτικών και ευρύτερα του παραεμπορίου είναι αυξημένος.
Ναρκωτικά, λαθραία καπνικά, παραποιημένα ποτά και άλλα προϊόντα «μαϊμού» φτάνουν στον Πειραιά καμουφλαρισμένα και μέσα στις κρύπτες των εμπορευματοκιβωτίων, για να έρθουν αντιμέτωπα με την Τοπική Ανάλυση Κινδύνου που πραγματοποιούν οι τελωνειακές Αρχές με σκοπό τον εντοπισμό του παράνομου φορτίου. Εσωτερικές και ευρωπαϊκές βάσεις δεδομένων παρέχουν τις πρώτες ενδείξεις επικινδυνότητας κάθε φορτίου, βάσει της χώρας προέλευσης, του εισαγωγέα και άλλων παραμέτρων. Η χρήση ειδικά εκπαιδευμένου σκύλου, ακτίνων X-ray αλλά και τεχνητής νοημοσύνης που ξεκίνησε να χρησιμοποιείται πρόσφατα στους τελωνειακούς ελέγχους, είχε ως αποτέλεσμα τον εντοπισμό σημαντικών ποσοτήτων λαθραίων φορτίων σε όλες τις κατηγορίες του παραεμπορίου.
Συγκεκριμένα, το 2024 οι ελεγκτές του Γ’ Τελωνείου Πειραιά εντόπισαν περισσότερα από 82 εκατομμύρια τεμάχια λαθραίων τσιγάρων και περισσότερους από 33 τόνους παράνομου καπνού, ενώ περισσότερα από 695 κιλά ήταν τα ναρκωτικά που κατασχέθηκαν, ανάμεσα στα άλλα παράνομα είδη.
Ναρκωτικά: μείωση σε σχέση με πέρυσι
«Το λιμάνι του Πειραιά είναι κόμβος. Υπάρχει η γραμμή κατευθείαν από τα λιμάνια του Εκουαδόρ και της Κολομβίας, όπου έρχονται πλοία φορτωμένα με αυτά τα εμπορευματοκιβώτια για να τροφοδοτήσουν όλη την Ευρώπη, αλλά και την Τουρκία και τρίτες χώρες», εξηγεί στην «Κ» ο Ηλίας Λιόντος, αναπληρωτής διευθυντής του Γ’ Τελωνείου Πειραιά και συμπληρώνει: «Δεν μπορούμε όμως να βάλουμε σε ένα τσουβάλι όλες τις εξαγωγές από τις χώρες αυτές. Υπάρχουν κάποιοι εξαγωγείς οι οποίοι έχουν απασχολήσει στο παρελθόν. Ορισμένες εταιρείες που εξάγουν μπανάνες από το Εκουαδόρ έχουν στοχοποιηθεί. Εκεί υπάρχουν κάποιες φάρμες από όπου φορτώνονται τα προϊόντα αυτά που περιέχουν και την κοκαΐνη», λέει.
Από τις χώρες της Νότιας Αμερικής προέρχονται συνήθως τα ναρκωτικά, ιδίως η κοκαΐνη, για τη διακίνηση της οποίας ο Πειραιάς αντιμετωπίζεται από τους ναρκέμπορους ως λιμάνι transit. «Περνάνε και από Ισπανία και από Μάλτα αλλά αυτή η γραμμή που έχει φτιαχτεί τα τελευταία χρόνια και φέρνει την μπανάνα κατευθείαν στον Πειραιά είναι πολύ κρίσιμη για τη διαμετακόμιση», προσθέτει ο τελωνειακός επικεφαλής.
Αν και οι ποσότητες που έφταναν στον Πειραιά ήταν αυξημένες ιδίως την περίοδο της πανδημίας, το 2024, παρά τις επιτυχίες του τελωνείου, εντοπίστηκαν μικρότερες ποσότητες, που καταδεικνύουν τη σημερινή τάση στη διακίνηση: «Σπάνε τα φορτία σε μικρότερες ποσότητες, προφανώς για να μειώσουν το ρίσκο», εξηγεί ο κ. Λιόντος. «Είναι πιο επιφυλακτικοί οι ναρκέμποροι, έχοντας ίσως δει και τη δουλειά που γίνεται εδώ. Δεν θα βρούμε πια 500 κιλά κοκαΐνης σε ένα φορτίο αλλά 50 ή 30. Κατανέμουν τις ποσότητες σε διαφορετικά φορτία».
Καπνικά: «Το λαθραίο τσιγάρο δεν τραβιέται πια τόσο»
Μείωση και στην κίνηση των καπνικών προϊόντων καταγράφουν οι τελωνειακές Αρχές, που ίσως αποδίδεται στην αύξηση της χρήσης του ηλεκτρονικού τσιγάρου και εναλλακτικών τρόπων καπνίσματος. «Δεν τραβιέται όπως πριν το λαθραίο τσιγάρο στην αγορά», παρατηρεί ο κ. Λιόντος.
Μια νέα τάση έρχεται να αντικαταστήσει τα παράνομα καπνά. Η παράνομη διακίνηση τσιγαρομηχανών, που χρησιμοποιούνται για την παραγωγή λαθραίων τσιγάρων σε παράτυπα εργοστάσια των Βαλκανίων
Ωστόσο, μια νέα τάση έρχεται να αντικαταστήσει τα παράνομα καπνά. Η παράνομη διακίνηση τσιγαρομηχανών, μηχανημάτων δηλαδή που χρησιμοποιούνται για την παραγωγή λαθραίων τσιγάρων σε παράτυπα εργοστάσια των Βαλκανίων. «Φτιάχνουν το εργοστάσιο και μετά εισάγουν φύλλα ή τρίμμα καπνού, φίλτρα, χαρτιά και παράγουν μόνοι τους. Μπορεί να φέρουν και ολόκληρο κοντέινερ με μηχανήματα», εξηγεί ο κ. Λιόντος.
Με πρόσφατη τροποποίηση του νόμου, απαγορεύεται πλέον η εισαγωγή ακόμα και του φίλτρου για τα καπνικά, εάν δεν πρόκειται για πιστοποιημένες τσιγαροβιομηχανίες.
Αύξηση στα παιχνίδια «μαϊμού»
Τα περισσότερα παραποιημένα προϊόντα, γνωστότερα στην αγορά ως προϊόντα «μαϊμού», προέρχονται από την Κίνα και η έμφαση που δίνεται στον εντοπισμό τους δεν αφορά μόνο την προστασία του εμπορικού σήματος μεγάλων εταιρειών, των οποίων η παραγωγή «κοπιάρεται» συχνότερα, όπως είναι οι επώνυμες εταιρείες αθλητικών ειδών. Είναι και ζήτημα δημόσιας υγείας, λένε οι τελωνειακοί, αφού για τα προϊόντα αυτά δεν υπάρχουν πιστοποιητικά ασφάλειας των συστατικών ή των υλών από τα οποία παράγονται. «Ειδικά για τα παραποιημένα παιχνίδια, τα οποία έχουν αυξηθεί, δεν ξέρουμε με τι χρωστικές τα έχουν βάψει και αν είναι επικίνδυνα για τα παιδιά», καταλήγει ο κ. Λιόντος.
